Ağaçlarla kardeş gibi yaşayan ve düşleri en az bizim gündelik yaşamımız kadar gerçek olan bir ırk, kendini "gerçekçi" Arzlılara karşı nasıl savunabilir?

1970'lerin başlarında yazdığı Dünyaya Orman Denir'de Le Guin ABD'nin Vietnam savaşı politikasına doğrudan göndermeler yapar. Arz, Athshe'ye uygarlık götürüyordu. Silahlar, sanayi, şehirler ve fahişeler. Tüm bunlara yer açmak için Athshe'nin yüzeyini kaplayan ormanları kesmek gerekecekti; zaten Arz'ın da ahşaba ihtiyacı vardı. Her şey yolundaydı yani. Ancak Athshe'nin yerli halkı olan ufak tefek tüylü yaratıkların dilinde "Orman" ve "Dünya" eşanlamlı kelimelerdi; ikisi de "Athshe" demekti. O güne kadar şiddeti, savaşmayı ve öldürmeyi tanımamış olan Athshe insanları dünyalarını –ormanlarını– yok olmaktan korumak için savaşmayı ve öldürmeyi öğrenmek zorunda kalacaklardı artık. Dünya kurtulsa bile aynı dünya olabilecek miydi peki?

LeGuin, Dünyaya Orman Denir için şunları söylüyor:

"Yazmak çoğunlukla zor ama keyifli bir iştir benim için; bu öyküyü yazması kolaydı ama pek keyifli değildi. Bana hiç seçenek bırakmadı. Ülserli bir patronun sekreterine mektup yazdırması gibi yazdırdı kendini bana. Ben orman ve düş üzerine yazmak istiyordum; yani belirli bir ekolojiyi içeriden bir bakışla betimlemek, biraz da Hadfield'in ve Dement'in uyku düşlerinin işlevleri ve düşün yararları üzerine görüşleriyle oynamak istiyordum. Ama patron ekolojik dengenin tahrip edilmesinden ve duygusal dengenin reddedilmesinden bahsetmek istiyordu. Oyun oynamak istemiyordu. Ahlak dersi vermek istiyordu. Ahlak dersi veren öyküleri pek sevmem, çoğunlukla iyilik duygusundan yoksun olurlar. Umarım bu öykü öyle değildir. Madem bir kere ahlak dersi vermek zorunda kaldım, şunu söyleyebilirim bir tek. Don Davidson olmak Raj Lyubov olmaktan daha da acı vericidir." – Ursula K. Le Guin

"Çıldırmış olmalıyım. Bu sözcükleri uykumda duyuyorum ve her duyduğumda boğazımın gerisinde bir yerde, gırtlağın burunla birleştiği noktada –hani o korktuğunuzda kuruyan bölgede– kumru gibi dem çekiyorum. Sizi yaşadığımız yere götürebilmek için çıldırıyorum..."

Bir otoyolun kenarında, şehir merkezinden on iki, denizdense dört kilometre uzakta, atılmış buzdolapları, kaza geçirmiş kamyonlar, kırık lavabolarla dolu bir çöplük bölgesindeyiz. Büyük bir Olimpiyat Stadyumunun yapılacağından söz edilen bu yer aslında kendiliğinden oluşmuş bir mahalle. Bir zamanlar büyük bir işadamı olan Vico ile sevgilisi Vica'nın, buraya ilk yerleşen olduğu için herkese kendi kanununu dayatan Jack'in ve her biri kendi geçmişini bir yük gibi taşıyan Anna'nın, Marcello'nun, Melek'in, Liberto'nun, Joachim'in, Saul'ün, Danny'nin, Corina'nın, Alfonso'nun sığındıkları, yaşamlarından ellerinde kalan ne varsa korumaya çalıştıkları "evleri"nin yer aldığı kendine özgü bir mahalle. Ve bu mahallenin Vica'ya âşık köpeği Kral...

Hırslar ve umutsuzluklar, sevgiler ve kayıtsızlıklar, varkalma çabaları ve kendini ölüme bırakış: Büyük zenginliklerin yanı başında büyük yoksulluklar... Kral, yeni bir barbarlık çağının, Köpekler Çağı'nın habercisi mi?

"Ben, José Antonio Maria Vaz, bu nemli, bunaltıcı gecede güneşten yanmış, kırmızıya çalan bir kerpiç damda durmuş dünyanın sonunu bekliyorum. Pisim, ateşim var ve giysilerim olacak sökük paçavralar cılız vücudumdan çılgın bir biçimde firar edermişçesine üzerimden dökülüyor... Ben, José Antonio Maria Vaz, tropikal göğün yıldızları altında bir damın üzerindeki yalnız adam, anlatacak bir hikâyem var..."

Haydutların yaktığı köyünden kopup şehirdeki binlerce sokak çocuğunun arasına karışan henüz on yaşındaki Nelio'nun dokuz güne sığdırdığı hikâyesidir, Antonio Maria Vaz'ın rüzgârlara anlattığı.

Gece gündüz canavarlarıyla boğuşan Nascimento, pantolon ceplerinde sebze yetiştiren Mandioca, evinden kaçmış Pecado, ağır işleyen kafasına rağmen bir banka kurmayı hayal eden Tristeza, tek kollu Alfredo Bomba ve albino Deolinda'dan oluşan çetesiyle hayata tutunmaya çalışan, "bilge" sokak çocuğu Nelio'nun...

Daha çok polisiye romanlarıyla tanınan İsveçli yazar Henning Mankell, ikinci vatanının, Afrika kıtasının masalsı ama katı gerçekliğinden bir kesit sunuyor bu hüzünlü çocukluk komedyasında.

Bataklıklar üzerine kurulu, karmaşık, yoksulluğun ve yolsuzluğun kol gezdiği, ordunun hem yerüstü hem yeraltı dünyasını sıkı bir şekilde kontrol ettiği, insan hayatının sudan ucuz olduğu tehlikeli bir şehir: Lagos. Adını Elvis Presley'den alan ve bir gün onun gibi ünlü olmayı umut eden Elvis'in hayalleri ne kadar ışıltılıysa, içinde bulunduğu gerçek dünya bir o kadar karanlıktır: dağılmış bir aile ortamı, alkolik bir baba, işsizlik ve parasızlığa tek alternatif gibi görünen kısa vadeli, yasadışı kazançlar... Elinde yıllar önce ölen annesinin günlüğü ve zihninde geçmişin anılarıyla Lagos labirentinde dolanıp duran, çocukluktan yetişkinliğe geçerken kendine bir çıkış yolu arayan Elvis, birçok ikilemle boğuşur. Aileyle bireyi, gelenekle yeniliği, dürüst bir hayatla suça bulanmış bir hayatı, isyanla itaati karşı karşıya getiren bütün bu ikilemler, sadece Elvis'in değil, tüm Nijerya toplumunun içinde bulunduğu açmazı yansıtır niteliktedir. Resmettiği tablo her ne kadar kasvetli olsa da, Graceland renkli karakterler ve ilginç hikâyelerle, ince bir mizah anlayışıyla, Nijerya'ya has geleneklerle ve müzikle yoğrulmuş sürükleyici bir roman.

Nisan 1994'te Ruanda'da tarihin en büyük soykırımlarından biri yaşandı. İktidardaki Hutuların açıkça desteklediği aşırılıkçı Hutu milisleri, yaklaşık yüz gün içinde büyük çoğunluğunu Tutsilerin ve ılımlı Hutuların oluşturduğu toplam sekiz yüz bin kişiyi öldürdü. Başta Belçika ve Fransa olmak üzere Ruanda'yla uzun yıllar aktif olarak "ilgilenmiş" olan Batılı ülkeler katliama tam anlamıyla seyirci kaldı.

İsviçreli yazar Lukas Bärfuss işte bu katliamın, daha çok da bu suç ortaklığının romanını yazıyor Yüz Gün'de. Her türlü ırkçılık ve adaletsizliğe tepki göstermeye çalışan David, bu hislerle, Ruanda'da otuz yıldır faaliyet gösteren İsviçre Kalkınma ve İşbirliği Teşkilatı'na katılarak ülkenin başkenti Kigali'ye gelir. Ülkede konuşulan dili bilen kimsenin olmadığı Teşkilat mensuplarının mevcut iktidarla aralarını iyi tutmaya çalışarak, etliye sütlüye bulaşmadan sürdürdükleri faaliyetlerin rutinliğinden kısa zamanda hayal kırıklığına uğrar, Teşkilat'ı ve kendi işlevini sorgulamaya başlar. Katliam başladığında, gerilimli bir ilişki sürdürdüğü Hutu sevgilisi Agathe'a ulaşma umuduyla ülkedeki son yabancıların tahliye edildiği uçağa binmeyi reddeder. Ve yaşanan vahşetin hem tanığı hem de bilfiil suç ortağı olur.

Evet, çok sert -ama iyi yazılmış, bir solukta okunan bir roman.