John Berger’ın kaybettiği eşi Beverly Berger’ın ardından, oğlu Yves Berger’la birlikte yazdığı bir ağıt: Uçuşan Etekler. Çizimlerle desteklenen; bu dünyadan “geçmişten geleceğe mesajlar taşıyan bir koşucu gibi geçen” bir kadına yazılmış; sevgiliye, dosta, yoldaşa, çalışma arkadaşına, akıl hocasına duyulan özlemin anlatıldığı bir mektup...

Kitaptan, s. 14

Senin için ve senin hakkında. Solo müzik dinlerken, çoğu zaman başlangıçta insan bir başkasına hitap edildiği, kendisininse kulak misafiri olduğu izlenimine kapılır. Sonra o başkası kendisi olur. Aynı şekilde belki de okurun biri senin yerine geçebilir.

Evin önünde ve balkondaki saksılarda yetiştirdiğin bitkilerini sularken, kimi zaman bu eylemin ibadetle ilintili olduğunu düşünürdüm, bundan sonraki halka ise ibadetle sevda idi… Suyun ısısı, havaya ve kovanın güneş altında kaldığı süreye bağlı olarak değişirdi. Kimi zaman vücut ısısından daha sıcak olurdu, kimi zamansa ürpertici. Ama bu yaptığın işe gösterdiğin ihtimamı etkilemezdi, ne de sularken kafana geçirdiğin şapkayla seni nasıl sevdiğimi.

Bunları yazarken aniden Mahmud Derviş’in bazı dizeleri geldi aklıma; Ramallah’ta onunla bir lokantadayız (yoksa Nablus’ta mıydı? Sana sorsam, mükemmel hafızanla, tıpkı oyun kâğıtlarını dağıtmaktaki şevkinle kıyaslanacak şekilde, ânında ceva...

Devamını görmek için bkz.

Sennur Sezer, "Şiirsel bir ağıt", Evrensel, 22 Mayıs 2014

İngiliz Yazar John Berger (1926), ülkemizde iyi tanınır. İstanbul’a pek çok kez gelmiştir. Türk yazarlarının çoğuyla dosttur. İncelikli bir anlatımı vardır. Çalışmalarına ressam olarak başlayan John Berger, son günlerde oğlu Yves Berger ile ortak bir kitap yayımladı, Uçuşan Etekler -Bir Ağıt-. 40 sayfalık bu incecik kitap sayfa sayısının çok üstünde bir şiir yükü taşıyor. John Berger’ın eşi Beverly’nin ardından, oğluyla yazdığı metin “Geçmişten geleceğe mesajlar taşıyan bir koşucu gibi geçen” bir kadına, sevgiliye, çalışma arkadaşına, akıl hocasına yazılmış. Özlenen yalnızca bir eş değil, bir arkadaş, bir dost, bir yoldaş:

“Solo müzik dinlerken, çoğu zaman başlangıçta insan bir başkasına hitap edildiği, kendisininse kulak misafiri olduğu izlenimine kapılır. Sonra o başkası kendisi olur. Aynı şekilde belki de okurun biri senin yerine geçebilir.

Evin önünde ve balkondaki saksılarda yetiştird...

Devamını görmek için bkz.

Ali Bulunmaz, "Baba, oğul ve arkadaş", Cumhuriyet Kitap Eki, 5 Haziran 2014

John Berger’ın zarif ve bilgelik yüklü dünyasına giren ya da girebilenler kendini şanslı saymalı. Anlamsız ve genelde yersiz cümlelerin hüküm sürdüğü bir zamanda Berger’ın dinginliğe çağıran, dolu ve yalın ifadeleri bize hep çok şey söyledi, söylemeye devam ediyor. Hemen herkesin “kahraman” olmak için yırtındığı bu tuhaf evrende o, bize gerçek kahramanları sakince anlatmayı denedi, hiç hayal kırıklığına da uğratmadı. Çok düşünüp az ve öz yazan Berger, en beklenmedik anlarda birden belirdi. Yaptığı aslında çok naifti: Her şeyin gerçek olduğu bir dünyadan, bugünün hızla tüketmeye ve bozmaya programlanmış hayatına seslendi. Onu işitebilenler ise bu yumuşak sesten keyif aldı, hâlâ da alıyor.

Berger’ın gerçek kahramanlarından biri kaybettiği eşi. Beverly, John Berger’ın yaşamında pek çok insandan çok daha fazla iz bırakmış, onu sözcüklerle anlatılması zor biçimde etkilemiş. Ama John...

Devamını görmek için bkz.

Evrim Kaya, "Hiçbir yer neresidir?", Agos Kitap/Kirk, 20 Haziran 2014

John & Yves Berger imzasıyla çıkan mini kitap 'Uçuşan Etekler', 'Bir Ağıt' alt başlığını taşıyor. Alçak sesli ve sahici bir ağıt bu sahiden; John Berger’in kırk yıllık hayat arkadaşı Beverly Bancroft’un ardından oğulları ressam Yves Berger ile kaleme aldığı kırık dökük satırlardan ve çizimlerden oluşuyor. Yves Berger’in kısa mektubuyla açılıyor kitap:

"Anne, Londra’daki ilk sergim yakında açılacak. Yanımda olmayışın bilsen nasıl koyuyor bana."

Annesini kaybeden her çocuğun yaşadığı kayıp duygusunu, en yalın haliyle ifade ediyor yukarıdaki cümleler...

Beverly’nin ruhuna kestirme bakış

John ve Yves Berger’in sözcükleri bir kaç satırda iki uç arasında gidip geliyor; hayatınızı paylaştığınız birini yitirince hissedilen tarifsiz, mutlak, evrensel boşluk duygusu ile anne-eş Bancroft’un biricikliği arasında bir salınma. Böylece...

Devamını görmek için bkz.

Ali Çakmak, "Aşığın kederi", Özgür Gündem, 16 Temmuz 2014

Aşkın şiddetli ve kaçınılmaz bir “çarpışma” olduğunu söyleyen genellikle erkeklerdir. Muhtemelen onun varlığını, niteliğini kavrama konusundaki eksikleri, aşkın akıp giden hayatlarındaki muhteşem bir kesintiden, çarpışmanın bizzat kendisinden ibaret olduğuna inanmalarını sağlar.

Andrê Gorz ve John Berger’ı onlardan sayamayız; ikisi de aşkın bir eksiklikten, insanın kendi yetersizliğinden kaçma olanağı olduğunu hissediyorlar. Elli sekiz yıl birlikte yaşadığı Dorine ölümün eşiğine gelecek kadar hastalandığında onunla birlikte ölümü seçen Gorz, “İnsanın neden sevdiğini ve neden herkes bir yana, sadece o belirli kişi tarafından sevilmek istediğini felsefi olarak açıklamanın imkânsız” olduğunun farkında. Daha henüz hiçbir şey yokken her şeyi paylaşabilme kararlığıdır o. Ama bu güçlü kararlılık da aşkı açıklanabilir kılmayacaktır: “Kağıt üstünde, aşkın, iki insanın sahip olduğu, en az açıklanabilen, e...

Devamını görmek için bkz.

Sevin Okyay, "Dinlemeyi Bilen Adam", ON8 Kitap, 21 Ocak 2017

Onu ne kadar çok düşünmüşüm, bizi terk edip gitmeden hemen önce! Çok sevdiğim kitabı, Uçuşan Etekler Bir Ağıt / Flying Skirts An Elegy’yi (Çev: Beril Eyüboğlu) bir daha okumuştum. Öyle içime işlemişti ki, alıntı yapma merakım pek olmasa da, başka bir yazının içinde, o küçücük, ama elden düşürülmeyen kitaptan birkaç alıntı yapmışım. Sonra da kitabı evin içinde kaybettim, dört bir yanda aradım durdum.

Kitapta, Baba John ile oğul Yves, sevgili varlıkları Beverly’yi, onun nasıl olduğunu, onsuz kendilerini nasıl yalnız hissettiklerini anlatıyorlar. John Berger adına, kırk yıllık sevgi dolu beraberliğin ardından çok zor kabul edilen bir ayrılık. Yves ise, Londra’da açacağı sergiyi annesi göremeyeceği için hayıflanıyor.

John Berger, tıpkı ilk kadın pilotlardan Amy Johnson gibi Beverly’de de aynı beklenti dolu duruş olduğundan söz ediyor: “Kâşifler… Başınızı tutuşunuz. Önünüzde duran...

Devamını görmek için bkz.