"Pek çok yeni şiirimin yanı sıra, eski tarihli ama gün ışığına çıkmamış şiirlerimin de yer aldığı, kendi içinde bölümlenmiş bir toplam. Zamana yayılan defterlerin hem kendi içinde hem birbirlerine bağlandıkları yerdeki köprü ayağı... Farklı yıldızların aynı yörüngede döndükleri bir gökada." –– Murathan Mungan

Ağacın gözleri

kesidine bak içindeki halkaların

aşktan yeni hatıra yaşları

geride kaldı, an seyrek

zaman temkin dayatır

kandaki serinliğe

yaşar gibi değil

seyreder gibi

geçmişte öğrendiklerinle

hayatını kendini yazının kalbinde

bir ağaç gibi kabullenmek

suların çekildiğini

etinde kımıldayan şimdiki zaman

solgunlaşıp uzaklaşan

her şey

gözlerinin önünde

ayaktasın, seyrettiğin manzaranın içinde

kendi hızıyla eskiyen

imkânsızlığın bilgisiyle

11 Mart 2009

Emek Erez, "Murathan Mungan'ın Solak Defterler'inde zaman ve bellek", Edebiyat Haber, 12 Nisan 2016

Murathan Mungan, gerek entelektüel duruşu gerekse üretkenliği ve odaklandığı konular bakımından Türkiye yazınının önemli düşünürlerinden. Düşünür kelimesini Mungan’ı daha iyi ifade edeceğine inandığım için kullandığımı belirtmeliyim. Yazmak ve yazarlığın getirdiği misyonların yanı sıra Mungan’ın coğrafyamızın sıkıntılarına dair aldığı tutum, geçmişin kirli belleğine yaptığı daimi vurgu bence kendisine bir “düşünür” sıfatı da kazandırıyor. Geçtiğimiz günlerde Metis tarafından basılan Solak Defterler adlı şiir kitabı da kullanılan imgeler ve seçilen konular bakımından okurunu mutlu edecek bir yerde duruyor.

Solak Defterler kitabının en önemli imgelerinden birisini zaman ve bellek oluşturuyor zannımca ki, Mungan’ın yazınında belleğin önemli bir yere sahip olduğunu söylemek aşırı yoruma kaçmayacaktır. Bence zaman insanın elinden çıkaramadığı tek şey. Her şeyden bir şekilde kurtulabiliyor da insan, zamanın kalıntıları hep bir yerde var ediyor kendisini. Geçmişin şimdisinde yaşıyoruz ve bu nedenle aslında şimdinin varlığı geçmişe bağlı. Şimdinin ânının mutlu bir varoluşa karşılık gelmesi içinde bu nedenle geçmişin az sancılı geçmesi gerekiyor. Ancak günümüz koşullarında özellikle de bir savaş ortamında yaşarken, hem de daha geçmiş ile hiçbir şekilde yüzleşmeden, yeni sancılar eklenirken belleğimize bizler için durum oldukça zor görünüy...

Devamını görmek için bkz.

Kahraman Çayırlı, "Bir çeşit siyah şarkı: 'Solak Defterler'", Taraf Gazetesi, 13 Nisan 2016

Elma bahçelerinden, ip atlamalardan, yaralı trenlerden, kör çiçeklerden, Oidipus’un emanetlerinden, yaş farklarından müteşekkil bir evren. Yalnızlıklar, yaşlanmalar, hüzünler, ruhi yaralanmalar, gençliğe özlem, yıllarla açılıyor da Cizre’ye yakın kapanıyor. Murathan Mungan’ın yeni şiir kitabı Solak Defterler. Bir tür karaduygun ritm akıyor şiirlerinde. Bir çeşit siyah şarkı. Sirkin boyası akıyor, lunaparkın ışıkları sönüyor. Yine çok fena ediyor Mungan’ın şiirleri. Okuyup da kayıtsız kalamıyorsunuz asla.

Göç artığı kuşlardan, dut karalarından, günübirlik kargolardan, çöllerden, haritalardan, erken ölen şairlerin mezarlıklarına. Cıngıl sağırı olmuş kulaklara. Mungan’ın şiirleri fena çarpıyor. Alıyor okuru da kendi aynasında hırpalatıyor. Naif yollardan, şahane detaylardan güçlenen şiirleri okuru alıyor da yerden yere vuruyor.

Aşk İkilemeleri kısmı (defteri) ayrıca güzel. Ne diyeyim? Yer yer bunca felsefi olan bu şiirler nasıl oluyor da bu kadar akıcı ve aynı zamanda da bir tür arabesk oluşturuyor? Aslında tam olarak Sezen Aksu şarkıları gibi.

Kitabın tasarımı, küçük defterlerden oluşan bir akordeona benziyor [tasarım Hakkı Mısırlıoğlu]. Birbirine ardışık on defter…

Bu arada Solak Defterler'i asla tek başına almayın. Daha önce okumadıysanız Yaz Sinemaları ve Metal ile. Ya da Kum Saati ve <...

Devamını görmek için bkz.

Aynur Kulak, "Murathan Mungan’dan Solak Defterler", Kitapeki.com, 20 Nisan 2016

Bir şiir kitabıyla girdim eve. Çantamı bıraktım, pardesümü çıkardım şiir kitabı hala elimde. Sol elime uzağım. Halbuki şiirler sol elimde. Sol ile Sağ elimin arasında Solak Defterler.

Aradan zaman geçti…

Nasıl başlasam diye düşünüyorum hala. Bir şiir kitabıyla girince eve niye böyle oluyorum? Sol tarafıma koyuyorum Solak Defterler’i, ilk sayfayı açıyorum.

Sahi, yalnızlık da olmasa

n’apardım ben?

Murathan Mungan’ın mısraları. Kendimi yalnız hissetmediğim nadir bir an’dayım. Şaire sormak hakkım; şimdi ben ne yapayım?

Ancak bir şair yalnızlığımı elimden alabilirdi zaten ve birbirine bitişen on defter. Fakat bu defterler bana ne yapacağımı da mutlaka söyler. Sayfaları çeviriyorum, birbirine bitiştirilmiş defterleri de. Okurken duruyorum. Okuduktan sonra duruyorum. Solak Defterler’i okumam ne kadar sürer?

İpek an

İpekten an

İpek bir an

Fotoğraflığında

Bakır tutan yüzey

Donup kalan

Birdenbire her şey zaman!

Altı yıl, altı yıl sonra yeniden Murathan Mungan. Kırk altı şiiri yırtıp çöpe atan ve dahi, hemen ardından defterlerini birbirine tutturan, okuyucuyla paylaşan. Ellerimin arasında bir akordeon gibi açılan, sanki müziğin eşlik ettiği, uzun uzadıya zamanımız varmış hissi veren kusursuz bir tasarım değil mi içinde bulunduğumuz zaman?

Zamana yükünü yayarak hafi...

Devamını görmek için bkz.

Sinem Dönmez, "Murathan Mungan’ın aynalı dizeleri", Posta Kitap, 15 Nisan 2016

İki satırıyla hayatınızın başka bir yerine ışınlıyor sizi Murathan Mungan. Çöllerden geçiriyor, bulutları üzerinize yağdırıyor, güneşten söz ederken oturduğunuz yerde gözünüz kamaşıyor. Dizelerinin arasında sanki aynalar var, kendinize baktırtıyor.

Solak Defterler, önce tasarımıyla vuruyor. Siyah beyaz alacalı, yazarların taslak defteri kapaklarının aynısı kapağı. Birbirine akordeon misali bağlanan ince defterlerden oluşuyor kitap ve kedi merdiveni yapmış gibi bir neşeye gark ediyor insanı. Tekrar üst üste geldiklerinde yeniden ciddileşiyorsunuz ve macera başlıyor. Kitabın sunuş metninde Murathan Mungan şöyle yazmış: ”Pek çok yeni şiirimin yanı sıra, eski tarihli ama gün ışığına çıkmamış şiirlerimin de yer aldığı, kendi içinde bölümlenmiş bir toplam. Zamana yayılan defterlerin hem kendi içinde hem birbirlerine bağlandıkları yerdeki köprü ayağı... Farklı yıldızların aynı yörüngede döndükleri bir gökada."

İlk defter, "Unvan Sayfası" ile buyur ediyor sizi dünyasına Mungan, Aralık 2009 imzalı dizelerinde diyor ki, “Sahi, yalnızlık da olmasa n’apardım ben?”. "Unvan Sayfası"nı "Pikabın Kolu", "Kayıp Künyeler", "Vaatler ve Vadeler", "Aşk İkilemeleri", "Uyku Otları", "Dişbudaklar", "Yakındivan", "Divan-ı Harp Şiirleri" ve "Azap Kâğıdı" izliyor. Mevsimleri, çocuklukları, çölleri, meyveleri, aşkları ve yalnızlıkları anlatıyor, diz dize oturuyoruz sanki Mungan’la...

Devamını görmek için bkz.

Halim Şafak, "Solak Defterler ya da Yeni Ay Eski Çağ", Evrensel Kültür, Mayıs 2016

Geçmişin söz konusu olduğu ve belirleme yeteneğini asıl kullanmaya başladığı zaman bugündür. Geçmiş bugün ve onun üstünden yapılacak bütün gelecek tartışmalarında söz sahibidir. Bu dediğimiz insan hayatının geçmişini bugünde değerlendirme konusu etmesi ve bunu yaşama imkânı haline getirmesiyle yakından ilgisi vardır.

Ne var ki geçmiş kendisinden arzu ettiğimiz sonucu çıkarmamıza razılık göstermeyebilir. Başka bir deyişle geçmiş bugünde yaşadığımız ve yaşamakta olduğumuzu değerlendirmeye katkıda bulunduğu kadar hatırımızda tutmamızdan dolayı bugün karşısında yalnız kalmamızın ve bu yalnızlığı bugüne dönük de bir tartışmaya ve karşı çıkmaya döndürmemizin de nedenidir. Çünkü geçmiş yaşanan acılara rağmen bugün ve onu belirleyen otorite karşısında çoğu zaman insani olanı ve asıl yaşadıklarımızı temsil eder.

Bu noktada geçmişi biz ve bizden önceki kuşaklar için bugünden kaynaklanan ya da ancak bugünde yapılması mümkün bir yaşlılık tartışması olarak da görebiliriz. Çünkü yaşlılık gündelik hayatla arasına koyduğu mesafeye bağlı olarak çoğu şeyi ruhsallaştırırken başka bir deyişle yaşamayı bir yanıyla ruhsal olanla açıklamaya yeltenirken asıl ilişki kurduğu da hatırladığımızdır yani geçmiştir.

Ne var ki bizim ve benzer dünyaların geçmişi bizim onu ihtiyatla romantikleştirme ve iyi hatırlama arzumuza rağmen öyle değillerdir. Özellikle ulusçuluğunu otorite ola...

Devamını görmek için bkz.

Orhan Kahyaoğlu, "Murathan Mungan şiiri: Kendini yenilemekten vazgeçmeyen şiir", K24, 16 Mart 2017

Murathan Mungan’ın 2016 yılında iki şiir kitabı yayımlandı. Bunlardan ilki olan Solak Defterler, uzun bir aradan sonra yeni bir yapıt olarak karşımıza çıktı. Şair, 2010 yılına kadar yirmi şiir kitabı yayınlayarak alışılmışın dışında bir üretim temposunu sembolize ediyordu. Modern Türkçe şiirde örneğine çok az, hatta hiç rastlanmayan bir durumdu. Mungan, bu yoğunluğa rağmen, apayrı şiir kollarında özgürce yol alabilmiş çok katmanlı şiiriyle okuru sıkça şaşırtan ve heyecanlandıran bir şairdi. Estetik kaygı ve avangart dilsel arayışlarıyla şiirseverleri farklı düşünce ve duygu zeminlerine çekmeyi başarabiliyordu. 2010 yılında yayınladığı iki şiir kitabından sonra, altı yıl yeni bir şiir kitabının çıkmaması oldukça özel bir durumdu. Mungan, aynı zamanda edebiyatın hemen her dalında düzeyli ürünler veren bir sanatçı da. Ama şiir, şairin ürün verdiği diğer edebiyat dalları içinde en özel konuma sahip. Solak Defterler bu bağlamda, uzun bir aranın son cümlesi durumunda. Kitabın görece geç yayımlanması, şiir üretim temposunun düştüğü anlamına pek gelmiyor. Her şiirinin altında yazıldığı tarihleri de görünce, bu kitaptaki şiirlerin büyük çoğunluğunun 2008 sonrası yazılmış olduğunu tespit edebiliyoruz. Ağırlıksa, 2010 yani son şiir kitaplarının ardından çalışılan, kaleme alınan şiirler. 2016’nın sonlarına doğruysa şairin bir de, aşk şiirler...

Devamını görmek için bkz.