Evrak Çantası, Murathan Mungan’ın düzyazılarını bir araya getiren kitapların sonuncusu. Kurgu ve kitaplaştırma mantığıyla özellikle Güne Söylediklerim, Hayat Atölyesi ve Tuğla ile süreklilik gösteren Evrak Çantası, 11 yazıyı bir araya getiren beş “göz”den oluşuyor:

“Deneme kitaplarımın her biri kendinden öncekiler ve kendinden sonrakiler arasında, yazı yaşamım boyunca yöneldiğim farklı ilgi alanları, ardına takıldığım temalar, söz almak istediğim konular, kişisel meraklarım konusunda iç bağlantılarla çatılmış bir süreklilik oluşturarak bir yazar olarak düşünce dünyama ilişkin bir profili bütünlüyor.”

Önsöz, Çantanın Gözleri, s. 9-10

Çocukluk yıllarımın önemli bir nesnesi olarak hatırladığım “evrak çantası”nın gözleri olurdu. Evde, babamın yazıhanesinde masanın üstündedir, ya da hemen yanında, yerde, bir koltuğun, bir sandalyenin üstünde. “Çantanın gözlerinden birindedir...”, “Ön gözüne koymuştum oraya bak!..”, “Bence bu çantayı alalım, bak ne çok gözü var...”

Sıradan gündelik konuşmaların yıllara yayılan yankısında çağrışımlarla hatırlanan anısı sizde kalmış evrak çantaları.

Sonrası yıllar. Dünyaya söylemek istedikleriniz. Zamanla sizde biriken sözler, düşünceler. Dosya, çekmece, raf. Yazılar, müsveddeler, daktilo kopyaları, karbon kâğıtlar, parmak uçlarını karartan daktilo kopyalarının yerini alan temiz çıktılar. Masa üstü: Zımba, delgi, düzeltmeler, üstü çizilenler, derkenar notları, yazıların son hali. Bir kitaba girene kadar dosyasında, çekmecede, rafta, aklınızın bir köşesinde bekletilenler... Senin zamanını bekleyenler, kendi kıvamını bekleyenler... Yazarın kendi düşünce dünyasının ve içinden geçtiği devrin kaydını tutmasının tanığı bir metafor, bir sembol olarak evrak çantası, bir bakıma kişisel belleğin gözlerinde saklanan nice şey.

Bu kitapta yer alan yazıları bir araya getirirken aklımdan geçenleri bu ve benzeri çağrışımlar, düşünceler tetiklemişti. Sonrası farklı alanlara ilişkin, çeşitli nedenlerle kaleme alınmış elde biriken yazıları bir çantanın gözlerine yerleştirir gibi beş gözden oluşan bu kitaba yerleştirmeye ...

Devamını görmek için bkz.

Şafak Baba Pala, "Denemenin yolları", K24, 22 Aralık 2022

Deneme kitapları okumayı severim. O yüzden, denemenin gücüne dikkat çekmek için bu yılın kitabı sizin için hangisidir, sorusuna Murathan Mungan’ın Evrak Çantası [1]cevabını veriyorum.

Sanal dünyanın sahici yaşamın önüne geçtiği ve her şeyin hızla tüketildiği şu günlerde, etiyle kemiğiyle, bu düşünceler benim düşüncelerim mottosuyla yazılan denemenin sahiciliğini seviyorum. Kişinin ya da yazarın, kurmacanın özgür alanından çıkıp ben Ayşe, ben Mehmet, ben böyle düşünüyorum, böyle yaşadım, böyle anladım diye düşüncelerini bizlerle paylaşması çok sahici geliyor bana. Ve deneme türünde yazanları, diğer türlerde yazanlara göre daha cesur buluyorum.

Denemenin farklı anlatım biçimleri var, bildiğiniz gibi. Daha samimi, günlük dile yaslanan denemeler ve daha didaktik, belgelere dayanan ve belki daha teknik denemeler de yazılıyor. Türler arasında bir geçiş de olduğu kesin. Bazen bir öyküye yakınlaşan, bazen makale, eleştiri, anı türlerine kayan denemeler de okuyoruz.

Başka edebiyat türlerinde yazan yazarların, deneme türündeki yazılarından farklı bir tat aldığımı da söyleyebilirim. O yüzden Murathan Mungan’ın son deneme kitabı Evrak Çantası bu açıdan da keyifle okuduğum kitaplardan biri oldu. Yazarın, önsözdeki “Deneme kitaplarımın her biri kendinden öncekiler ve kendinden sonrakiler arasında, yazı yaşamım boyunca yöneldiğim farklı ilgi alanları, ardına tak...

Devamını görmek için bkz.