Sinem Dönmez, "Murathan Mungan’ın aynalı dizeleri", Posta Kitap, 15 Nisan 2016

İki satırıyla hayatınızın başka bir yerine ışınlıyor sizi Murathan Mungan. Çöllerden geçiriyor, bulutları üzerinize yağdırıyor, güneşten söz ederken oturduğunuz yerde gözünüz kamaşıyor. Dizelerinin arasında sanki aynalar var, kendinize baktırtıyor.

Solak Defterler, önce tasarımıyla vuruyor. Siyah beyaz alacalı, yazarların taslak defteri kapaklarının aynısı kapağı. Birbirine akordeon misali bağlanan ince defterlerden oluşuyor kitap ve kedi merdiveni yapmış gibi bir neşeye gark ediyor insanı. Tekrar üst üste geldiklerinde yeniden ciddileşiyorsunuz ve macera başlıyor. Kitabın sunuş metninde Murathan Mungan şöyle yazmış: ”Pek çok yeni şiirimin yanı sıra, eski tarihli ama gün ışığına çıkmamış şiirlerimin de yer aldığı, kendi içinde bölümlenmiş bir toplam. Zamana yayılan defterlerin hem kendi içinde hem birbirlerine bağlandıkları yerdeki köprü ayağı... Farklı yıldızların aynı yörüngede döndükleri bir gökada."

İlk defter, "Unvan Sayfası" ile buyur ediyor sizi dünyasına Mungan, Aralık 2009 imzalı dizelerinde diyor ki, “Sahi, yalnızlık da olmasa n’apardım ben?”. "Unvan Sayfası"nı "Pikabın Kolu", "Kayıp Künyeler", "Vaatler ve Vadeler", "Aşk İkilemeleri", "Uyku Otları", "Dişbudaklar", "Yakındivan", "Divan-ı Harp Şiirleri" ve "Azap Kâğıdı" izliyor. Mevsimleri, çocuklukları, çölleri, meyveleri, aşkları ve yalnızlıkları anlatıyor, diz dize oturuyoruz sanki Mungan’la.

Murathan Mungan bu şiirleri 1991’den beri biriktirmiş. Solak Defterler’de Mungan’ın daha önce Varlık, Nokta, Sözcükler, kitap-lık, Mühür, Fotoğraf, yasakmeyve dergilerinde yayımlanmış şiirleri de var ancak çoğu ilk kez okur karşısına çıkan şiirler. Ki tuhaf bir şekilde bunların saklandığının ayırdına varıyor insan. Bazısı kısacık, yalınlığıyla sizi çarpıveren şiirler. Kendisi ne derdi bilmiyorum ama çoğu zaman kendimi Mungan’ın evinde, defterinin arasında hissettim gerçekten. Neredeyse gizli, tanık olmamın uygun kaçmadığı bir özel alana girmiş gibi. Belki de kendisinin de bu defterleri yayımlarken arzusu budur, bilemiyorum. Yıllar içinde geri dönüp tamamladığı şiirlerin arasında gezinirken omzunun üzerinden bakıyormuş hissine kapılmamak elde değil.

İki dilli acılar...

Ülkenin acılarından bağımsız düşünülemez Mungan’ın şiiri ya, "Divan-ı Harp Şiirleri" ve "Azap Kağıdı" defterlerinde yere indiğimizi anlıyoruz daha epigrafta. Sahiden tüm defterleri kat ederken son düzlükte gerçeklerden kaçamıyoruz artık. İki dilli acılardan söz ediyor Mungan, kanlı gömlekler ve kanlı topraklardan. Tanığı olduğumuz şiddetin hep orada olduğunu anımsatıyor 1999’da yazdığı Berivan / Hangi köy senindi, şimdi hangi duman? şiiriyle başlayan defterlerde. Sonunda "Beyan" adını verdiği şiirinde bu kez doğrudan gözlerimizin içine bakarak konuşuyor Mungan bizimle. Adalet merhamet şefkat / Dünyanın düşürdüklerini toplarım Kimsenin hakkı kimseye geçmez / benim şiirimde diyerek bizi kendisiyle yeniden tanıştırıyor.

Murathan Mungan kitaplığımızda bulunsun ve mümkünse hep yanımızda gezdirelim diye armağan etmiş bu şiirleri. Tekrar tekrar okunası, dönüp dönüp başka şey düşündüren dizeleri. Kıyabilsem, kesip defterlerin bazısını cüzdanımda taşırdım. Sırf Hakkı Mısırlıoğlu’nun nefis tasarımı için bile kaçırmamalı.