John Berger'dan, geçen yüzyıla, göçüp gidenlere, tüm zaaflarıyla sevilenlere, yaşanmışlıklarıyla şehirlere duru, ışıltılı bir ziyaret... Lizbon, Krakow, Madrid, Cenevre, Islington ve Küçük Polonya'da, artık hayatta olmayan yakınlarıyla, annesi, babası, eski sevgilileri, öğretmenleri, ustaları, akademiden arkadaşlarıyla buluşup halleşiyor Berger. Hayata ve edebiyata dair güzel ve değerli olan ne varsa bu metnin içinden akıyor usul usul: tenin mucizesi, doğanın ve tarihin nimetleri, kibirinden feragat etmiş bir sevgi, ahlakçı olmayan bir etik ve hayatın neşesi, burukluğu ve sihriyle beslenen bir siyaset...

Bu romanda dinibütün Yahudiler arasında geçen parçalanmış hikâyeler okuyacaksınız. Romanda izleyebileceğiniz iki ana yol ve birbirine dolanan yan patikalar var. Her kapağın ardında romana başlamak için olası bir giriş bulunuyor. Okumaya nereden başlayacağınız size kalmış ya da tesadüfe. Hikâyeyi kitabın ortasına dek okuyabilir, sonra ters çevirip öteki girişten okumaya devam edebilirsiniz. Ya da bir yan patikadan gitmek için her alt bölümden sonra kitabı ters çevirip öteki tarafta bıraktığınız yerden okumaya devam edebilirsiniz. Ama kuşkusuz kendi yolunuzu aramanız da mümkün.

"Bir zamanlar iki Kırıntı yaşardı. İkisi de küçük, ikisi de karaydı ama farklı babalardan dünyaya gelmişlerdi: biri Ekmekten, diğeri Baruttan. Bir sakalın içinde yaşarlardı, sakal avcının suratında bitmişti, avcı ormanda çayır çimen üzerinde uyur, önünde de köpeği pineklerdi."

Bir avcının sakalındaki iki kırıntının hikâyesiyle, insanın besleyip yaşatma ve öldürüp yok etme dürtüleri arasındaki ebedi mücadeleyi anlatabilen bir yazarın yaratıcılığından sual olunur mu?

John Berger'ın "günümüzde dünyanın muhtaç olduğu hikâyecilerin öncüsü" diye nitelediği Platonov'dan yaptığımız bu derleme, yazarın dokuz öyküsünden oluşuyor. İnsanın insanla, toplumla, teknoloji ve doğayla ilişkisini, insanın sevgi ve anlam arayışını konu alan, ama okura net cevaplar vermekten kaçınan öyküler bunlar — hayatın kendisi gibi kimi zaman hüzünlü ve iç burkucu, kimi zaman absürd ve komik.

Tıpkı bir kahramanının ufak tefek ihtiyar bir kadını "sonsuz değerini kavrayarak" kucağında taşıması gibi, Platonov da insanın, doğanın, tüm canlıların sonsuz değerini kavrayan ve bunu her satırında okura hissettiren bir yazar. Dahası, tanık olduğu onca kötülüğe, yaşadığı onca zorluğa rağmen insanın içindeki iyiliğe, paylaşmanın ve dayanışmanın gücüne inancını asla yitirmemiş bir yazar. İşte bu yüzden okur üzerinde dönüştürücü, sağaltıcı bir etki bırakıyor öyküleri; Hayat gailesi içinde unutmaya meylettiğimiz asıl önemli şeyleri bize o benzersiz üslubuyla, bin haykırışa bedel bir fısıltıyla hatırlatıyor.

Doğu Avrupa'da ücra bir dağ tepesinde yıllar yılı amcalarının yaptığı işi devralıp Yahudi şehitliğinin bekçiliğini üstlenen biri kız biri erkek iki kardeşin, Amalia ve Gad'ın hikâyesini anlatıyor Ruhun Kuytusunda. Sonu gelmeyen kar fırtınalarıyla geçen uzun kış mevsimleri onları aşağıdaki dünyadan, ait oldukları toplumdan ve geleneklerinden koparır; bu kopma iki kardeşin başlangıçta sağlam olan iradelerini ve inançlarını zayıflatır. Yalnızlık ve birbirlerine duydukları sevginin ağabey-kardeş sevgisini aşarak arzuya dönüşmesi, onları utanç, pişmanlık ve korkuyla örülü bir yola sürükler. Aşağıdaki dünyayı kasıp kavuran salgın ve felaketlerden uzak bir sığınak olan evleri zamanla Gad ve Amalia'nın kendi vicdanlarıyla boğuştukları bir hapishaneye dönüşür.

Karakterlerin iç dünyasının ve hapsoldukları çıkmazın geçmişe ait fragmanlar ve şimdiki zamandan sahnelerle parça parça, bir yapboz gibi örüldüğü bu roman, insan ruhundaki derin ikilemleri yalın ve etkileyici bir dille ortaya koyuyor.

"Zoe bazen deneylere kobay olan o laboratuvar hayvanlarını düşünürdü. Uyum sağlama kapasitelerinin ötesinde bile bile kafaları karıştırılıyordu. Sonunda kafesin bir köşesine sinip kendilerini tutsak eden insanlara, rutin işkenceyi yeniden başlatacak olan dil dökme ve kandırma girişimlerine aldırış etmez oluyorlardı. Siyasi mahkûmlar da çoğunlukla aynı yöntemle, bile bile yok ediliyordu – ve başka birinin irrasyonelliğine sınırsızca uyum sağlayabileceğini, bu şekilde onu memnun edebileceğini ve bu irrasyonelliği iyileştirebileceğini sanan benim gibi kibirli insanlar da öyle, diye düşündü."

Kimi Muhitlerde ilişkilere –aşk, arkadaşlık, aile ilişkilerine– ve insanın kendisiyle olan ilişkisine dair bir roman. İnsanın bir başkasını değiştirmeye, onun bastırılmış “asıl benliğini” –olduğu değil de olabileceği kişiyi– açığa çıkarmaya çalışırken kendi benliğinde yaratabileceği hasarı; bir başkasına özgüven aşılamaya çabalarken kendini tamamen silerek hiçleşmesini ve ardından bu yutucu hiçlikten kurtulmak için verdiği mücadeleyi çarpıcı bir yalınlıkla betimleyen bir roman. İnsan psikolojisinin derinlerine inerek onun çelişkili katmanlarını keşfeden ve gözler önüne seren bir roman. Daha önce Gözetleme Kulesi adlı romanını yayımladığımız Elizabeth Harrower’ın usta kaleminden...