“Aşk Babadan Oğula Geçer”, Milliyet Sanat, Aralık 2001

Mungan'ın yeni şiir kitabı Erkekler için Divan, şairin Osmanlıya dair Hikâyat, Kum Saati, Sahtiyan ve Omayra adlı kitaplarında izini sürdüğü ses ve imge düzenini derinleştirdiği bir toplam. Geleneksel malzemeden çokça yararlanan bir şair olarak, Mungan'ın bu kitabı, ilk kez bir divan yazıyor olması bakımından da ilgi çekici. Erkek dünyasının çeşitli ruh halleri ve "aşk", kitabın temel izleği. Mungan'ın bu kitabında aşkı ele alış biçimi, modern zamanlar ile tasavvuftaki aşk anlayışını açıkça bir araya getiriyor. Çöl ve eski zaman çağrışımı sağlayan kentler, iklimler, malzemeyi hem kendi tarihiyle ilişkilendiriyor hem de okura belli bir mesafeden bakma olanağı sağlıyor. Şiirlerden açıkça anlaşıldığı kadarıyla, Mungan için aşk, ruhun kendini gerçekleştirmesinin imkânlarından biri.

Murathan Mungan, kitabında geleneksel divanlarda rastlanan "naat", "münacaat", "kaside", "gazel" gibi başlıklara hiç yer vermezken, geniş ölçekte geleneksel ve dinsel malzemeyi daha şiir başlıklarından başlayarak kullanıyor, bunlarla çeşitli gönderme ve anlam katmanları kuruyor. Örneğin, "meydan aynası", "nefes nesnesi", "teslim taşı" gibi İslam'daki çeşitli tarikat cihazları kimi şiirlere ad olabiliyor. Yanı sıra kitapta çeşitli fermanlar yer alıyor: "Ateşte Unutulmuş Ferman", "Kırmızı Ferman", "Irmağa Kapılmış Ferman" gibi adında ferman geçen kimi şiirler, kitabın kendi mimarisi içinde birbirine bağlanıyor. Mungan, her zamanki gibi şiirleri kendi bağlantıları içinde açık ya da gizli biçimlerde öbeklendirerek kitaba her zaman gözettiği mimari bir bütünlük verme amacını gözetiyor. Örneğin, "Israr", "İkrar", "İnkâr" gibi şiirler kendi içinde ardışıklık gösteriyor. Ya da "Kısık Çeşmeler", "Tütün ve Tuz", "İyileşebilecek Yaralar İçin" gibi şiirler, birbirlerine son dizeleriyle bağlanarak aynı hikâyenin bir parçası olduklarını söylemeye çalışıyorlar okura. "Alevi ve Ali", "Mem û Mem", "Kandehar" gibi yüklü tarihsel göndermelerle kurulmuş şiirler aynı zamanda başka bağlamlarda tartışmalara yol açacak gibi. Divan malzemesi kitapta bir yandan geleneksel tınısını ve ruhunu korurken, çağdaş şiirin çeşitli yeniliklerini ve arayışlarını yakından izleyen bir şair olarak Mungan malzemeyi yeniden kullanılabilir, taze ve modern kılıyor. Yalnızca şiirlerinde değil aynı zamanda öykü ve oyunlarında olduğu gibi, geleneksel malzemeyle de yeni olunabileceğinin bir örneğini daha veriyor.