Eray AK, "Fısıldananları Bağıranlar", Cumhuriyet Kitap Eki, 20 Mart 2014

Murathan Mungan üretken bir yazar. Edebiyatın hemen her dalında kalem oynatıyor ve onun kaleminden çıkan her şeyin okuyucusu hazır; ürettiği, yarattığı her dünya mutlaka ciddi bir karşılık buluyor. Tanınmış yazar, bu yaratımlarının yanında, "Murathan Mungan'ın Seçtikleriyle" üst başlığıyla çeşitli öykü derlermeleri de yapıyor. Hatırlatacak olursak; Ressamın İkinci Sözleşmesi, Çocuklar ve Büyükleri, Yabancı Hayvanlar, Kadınlığın 21 Hikâyesi ve Erkekliğin Hikâyeleri bunlardan bazılarıydı. 2007'de yayımlanan Büyümenin Türkçe Tarihi de bir öykü derlemesiydi ancak diğerlerinden bir farkı vardı. Önceki derlemelerde Mungan, yazılmış öykülerden toplamıştı kitapları. Büyümenin Türkçe Tarihi'nde ise yazarlara, "Bu öyküden sonra büyüdüğümü anladım," dedirten öyküleri seçtirmiş ve bu ânı, hatırladıklarıyla, deneyimleriyle kaleme geirmelerini istemişti onlardan.

Mungan, Büyümenin Türkçe Tarihi'nden sonra da devam etti derleme çalışmalarına. Bir Dersim Hikâyesi, bu bağlamda çok önemli bir yerde duruyor. Bir Dersim Hikâyesi'nde birçok önemli yazar bir araya gelerek, kendi Dersim hikâyelerini anlatmıştı. Buna paralel de "tabu" olarak görülen bir konu, önemli yazarların hayal dünyasından sayfalara akmıştı. "Murathan Mungan'ın Seçtikleriyle" dizisi için de önemli bir dönemeçti Bir Dersim Hikâyesi çünkü ilk defa, sadece bu kitap için yazmışlardı öykülerini yazarlar ve yayımlandığı dönemde bir hayli konuşulmuştu.

Bu doğrultuda ilerleyen iki kitap daha yayımlandı geçen günlerde "Murathan Mungan'ın Seçtikleriyle" dizisi kapsamında: Merhaba Asker ve Kadınlar Arasında. Her iki kitapta da tıpkı Bir Dersim Hikâyesi'nde olduğu gibi, sadece bu kitap yazılmış öyküler yer alıyor. Ancak daha da önemlisi asıl amaç, yine "tabu" olarak görülen konular dolayında cirit atıyor olmaları.

"Kadın Kadına" Aşk

Kadınlar Arasında ise bir "aşk öyküleri" toplamı. Kitapta, "benzeyen ve ayrılan yönleriyle birbirinden farklı çevre ve kesimlerden, farklı yaşlarda kadınlar arasında yaşananların anlatıldığı yirmi dört hikâye içinde, kasabayı, köyü, kenar mahalleyi mekân tutmuş" kadın kadına yaşanmış aşk hikâyeleri anlatılıyor. Yazarları ise -yine kitaptaki sırasına göre- Gaye Boralıoğlu, Birhan Keskin, Hakkı İnanç, Mine Söğüt, Figen Alkaç, Murat Yalçın, Barış Pirhasan, Birgül Oğuz, Erendiz Atasü, Hakan Günday, Fatih Özgüven, Barış Bıçakçı, Sine Ergün, Hatice Meryem, Fadime Uslu, Ayşegül Çelik, Karin Karakaşlı, Nermin Yıldırım, Attilâ Şenkon, Mehmet Bilâl, Neslihan Önderoğlu, Yalçın Tosun ve Pelin Buzluk.

Edebiyatımızda bugüne kadar çok işlenmiş bir konu değil eşcinsellik. Hele ki "kadın kadına" aşkın anlatımı, daha da güdük bu konuda. Kadınlar Arasında, bu bağlamda kendi yerini, yine kendiliğinden yaratan bir kitap. Bir "öncü" olarak alabilir miyiz peki bu kitapta yer alan öyküleri? Bir yönüyle, evet. Şöyle: Mungan kitabın önsözünde, "yakın dönem edebiyatımızdan Attilâ İlhan, Kemal Tahir gibi kimi yazarlar bazı romanlarında bu konuyu erkek egemen bir tasavvurla ele almış; ahlaki, suçlayıcı, mahkûm edici yargılarla ötekileştirdikleri lezbiyen karakterleri 'sapık' ya da 'kurban' gibi 'sınır dışı' figürler' olarak kategorize etmişler," diyor. Kitaptaki öykülere bu yönüyle baktığımızda farklı bir tablo çıkıyor ortaya. Öykülerdeki kahramanlar yaşadıkları aşklarla toplumda hâlâ "sapıklık" ve "marjinallik" olarak algılanan bu ilişkilerin, aslında herkesin yaşadığından çok da farklı olmadığını anlatıyor. Geçmişe bakışla bugünlerde daha rahat konuşuluyor belki eşcinsel ilişkiler ama az önce de bahsedildiği gibi hâlâ keskin bir "farklılaştırma" çabası söz konusu. Öyükler bu bağlamda önemli bir "farkındalık" yaratabilecek nitelikte.

Bu iki öykü derlemesinin buluştuğu nokta ise olaylara, konuşulmayan taraftan bakıyor olmaları. Şüpheli asker ölümleri de, eşcinsel ilişkiler de toplumun hâlâ "fısıldadığı" konulardan. Duyulmayan seslerin biraz daha bağırılması adına iki kitap da -edebiyat değerlerini asla bir kenara bırakmadan- önemli bir toplumsal uyanmayı sağlamayı amaçlıyor diyebiliriz.

Bunun yanında her iki kitapta da çoklu bir çerçeve sunuyor yazarlar bize. Üzerine gidilmek isteneni, bambaşka bakış açılarından ele alarak irdeliyorlar. Murathan Mungan'ın seçtiği yazarlara baktığımızda da bunu görüyoruz. Ele alınan konuyu, en sertten en naife kadar açılan yelpazede işleyebilecek bir yazar topluluğu burada söz konusu olan. Mungan, "edebi küratörlüğü" yaparken özellikle dikkat etmiş görünüyor buna.