Bu kitap nedir?

...

Bu kitabı bundan beş yıl önce tasarlamaya başlamış, 15 X 22 cm. ölçülerinde sayfaları boş bir "kitap maketi" yaptırarak, karşısına geçmiş; kitabı kurmaya, düşünmeye, düşlemeye, onunla birlikte yaşamaya başlamıştım; günlük hayatın akışı ve karmaşası içinde araya birçok şey girdi; ne dilediğim yoğunluk ve tartımda çalışabildim bu tasarının üstünde, ne tamamlanmasını düşündüğüm tarihe yetiştirebildim. Geçmişin bu çok çeşitli ve dağınık malzemesiyle düzenli bir biçimde ilgilenemedim; bu yüzden geçmişteki farklı konaklama yerlerine saçılmış olan malzemenin ayıklanması, seçilmesi, derlenip-toplanıp bütünlenmesi uzun zaman aralıklarına yayıldı.

Bir "kırk yaş kitabı" olsun, istedim; kendime de bir kırk yaş armağanı. Belki de, bir yazar için, hangi yaşında kalkışırsa kalkışsın, ömründe yalnızca bir kez yapabileceği bir çalışmaydı bu. Tekrarlanmayacak bir şey. Vardığı eşikte ardına dönüp, bir tür ödeşme, bir hesaplaşma, bir döküm, geçmişe son bir kez bu kadar derinden bakma... Hem "kesin bir kopuş", hem "derin bir süreklilik" için geçmişin dağınık malzemesinin ortasında tarafsız gözlerle kendini bir yabancı gibi uzun uzadıya gözden geçirme...

Olanca ağırlığıyla mazinin toplanması, ilkin dolapların, bavulların, kutuların, çeşitli zarfların, dosyaların açılması; onlara ilişkin anıların sızısına katlanma, geçen zamanı bir kez daha duyarak sizi bir kez daha çizmesine izin verme, her şeyin ilkin alabildiğine saçılıp, dağıtılıp, sonra derlenip düzenlenip toplanması; anlamlı bir biçimde bir araya getirilmeye çalışılması... Tahmin edersiniz ki, ne kolay oldu, ne de sanıldığı kadar zevkliydi...

Bittikten sonraysa sızılı bir sevinç...

Bu kitapta neler var?

Sözü çok uzatmadan, okuru bir an önce, zaten yeterince yüklü olan bu kitapla baş başa bırakmak istiyorum.

Şöyle bir dikkatlice karıştırıldığında, kitabın neler içerdiği anlaşılıyor zaten. Bu konudaki sözüm daha çok çeşitli parçaların bir araya gelişi üzerine olacak.

Farklı bağlamlarla oluşturulmuş çeşitli bölümlerden oluşan bu kitapta yer alan yazı ve şiirler, “en iyileri” ya da “iz bırakanlar” gibi bir seçmeler mantığı gütmüyor. Her bölümün oluşması da, bölüm içindeki parçaların yer alış biçimi ve nedenleri de birbirinden farklı; bazen kişisel tercihler, bazen ortak paydalar gözetildi; kitabın kurgusu ve bölümlerin çatılma mantığı açısından ilkin bu noktaya dikkat çekmek isterim. Her bölüm, kendi içindeki bütünlüğünü, aynı mantıkla kurmuyor. Bu yüzden de herhangi bir bölümün kurgusunun algılanması için kullanılacak bir ölçü, başka bir bölümün mantığını açıklamakta yetersiz kalabiliyor. Her bölüm hem bağımsız, hem de bir biçimde birbiriyle ilintili.

Kitabın niyetini sloganlaştırırsak “Dünden bugüne, bugünden yarına bir Murathan” portresi diyebiliriz. Şimdiki Zamanda durarak geçmişe bir bakış, şimdinin işaretlenmesi ve geleceğe bir ufuk ayarı... Kısaca, dün neler yapmışım, bugün neler yapıyorum, yarın neler yapmayı amaçlıyorum?

Bu kitabın harcını oluşturan işlerse kabaca şunlar: Okurlarımın yakından bildiği bazı şiir, düzyazı, şarkı sözü ya da oyunlardan seçmeler. Geçtiğim yollara bıraktığım yol işaretleri... Gazete ya da dergilerde kalmış, zamanında yankı bulmuş, çoğu şimdi ya unutulmuş, ya da yeni kuşaklarca hiç bilinmeyen bazı yazılar, söyleşi parçaları. Az bilinen, hiç bilinmeyen ya da çok bilinen işlerden bir toplam. İleride başka bir kitabın toplamında yer alacak olan bazı yazılarla, bir daha hiçbir kitapta yer almayacak olup, yalnızca bu kitap için günışığına çıkarılmış bazı çalışmalar. Günlüklerimin bu kitapta yer alan çalışmalarla ilgili bazı bölümleri. Radyo oyunu, film hikâyesi gibi daha az bilinen işlerim. Kısacası, bitmiş, bitmemiş, yarım kalmış, bir gün tamamlamayı düşündüğüm, ya da tamamlamaktan artık bütünüyle vazgeçtiğim eski ya da yeni kimi parçaların bir araya gelmesinden oluşmuş, bir tür yolculuk kitabı, benim seyir defterimi görünür kılmayı amaçlayan bir toplam. Okur karşısında korunmasız ve çıplak durduğum; mutfağımı gösterdiğim, atölyemi gezdirdiğim bir kitap bu.

yol arkadaşları

Büyük ölçüde şimdiye kadarki hayatımı topladığım bu kitabı, hayatımdaki tartışmasız ağırlıkları nedeniyle, Habibe’ye ve İsmail’e adıyorum. Ama sonunda bir seyir defteri toplamına ulaştığım bu yolculukta, bana, her zaman destek olan, moral veren, sevgileriyle beni ışıtan; övgüleriyle, coşkularıyla, eleştirileriyle, uyarılarıyla yanımda duran; sevinçlerimi, sıkıntılarımı paylaşan, yaratma sancılarıma katlanan; düşüncelerinden, görüşlerinden, zevklerinden, birikimlerinden yararlandığım, bu yüzden de yazdıklarımda hakları olduğunu düşündüğüm yakın dostlarım, arkadaşlarım ve sevgilim oldu. Burada onlara teşekkür etmeden geçemeyeceğim.

Bir de okurlar tabii... İlginiz ve sevginiz olmasaydı, kim bilir, belki de, bu yolculuğun bir yerinde şimdiye çoktan kaybolur giderdim. İmzam yıllar sonra bulunurdu. Elimden tuttunuz, elinizden tuttum. Biraz daha yürüyelim mi?