Newbery Madalyası

Atuan Mezarları'nın konusu tek kelimeyle söylemek gerekirse cinselliktir. Kitapta bir sürü simge var, tabii ki yazarken bunları bilinçli bir şekilde çözümlemedim; bu simgelerin hepsi cinsel simgeler olarak okunabilir. Daha açık söylemek gerekirse kitabı bir kadının büyümesi olarak okuyabilirsiniz. Temalar, doğum, yeniden doğum, yıkım ve özgürlük.” – Ursula K. Le Guin

“En Uzak Sahil ölüm hakkında. Onun diğerlerinden daha zayıf kurgulu, daha tutarsız ve eksik olması da bu yüzden. İlk iki kitap yaşadığım ve atlattığım şeyler hakkındaydı. En Uzak Sahil’de konu edilen şeyi ise yaşayıp atlatamazsınız. Bu bana genç okurlar için çok uygun bir konu gibi gelmişti, çünkü çocuk yalnızca ölümün varolduğunu değil –çocuklar ölümün yoğun bir biçimde farkındadırlar– kendisinin de ölümlü olduğunu, öleceğini anladığı anda, çocukluk biter ve yeni hayat başlar. Bu da büyümedir, ama daha geniş bir bağlamda.” – Ursula K. Le Guin

Tehanu, yazarın Yerdeniz Büyücüsü, Atuan Mezarları ve En Uzak Sahil'den oluşan Yerdeniz Üçlemesi'nin yayımlanmasından yıllar sonra, 1990'da tamamladığı ve üçlemeye ek olarak yayımladığı dördüncü kitaptır. Yazar kapadığı bir yapıtı tekrar açmasının gereçesini şöyle belirtiyor:

"Yerdeniz Üçlemesi'nin son kitabı En Uzak Sahil, düşlemeyi bıraktığım bir düş gibiydi. Ve düşlemekten uzun süre vazgeçmedim. Tehanu böyle ortaya çıktı: Ged'in kendi hayatının nasıl sona ermesi gerektiği konusunda yanıldığını ve bana Yerdeniz'in gerçekten son kitabında kılavuzluk edecek kişinin Tenar olduğunu keşfetmek çok hoş bir sürpriz oldu. Üçleme'ye eklediğim bu yeni sona 'Olsun da Geç Olsun' adını da koyabilirdim." – Ursula K. Le Guin

"Sanırım Yerdeniz Büyücüsü'nün en çocuksu yanı, konusu: Büyümek. Büyümek, benim yıllarımı alan bir süreç oldu; bu süreci otuz bir yaşımda tamamladım – ne kadar tamamlanabilirse; o yüzden de çok önemsiyorum. Çoğu genç de önemser. Ne de olsa esas işleri budur: Büyümek." – Ursula K. Le Guin

Endeavour Award

Ursula K. Le Guin’in kılavuzluğunda, Yerdeniz Takımadaları’nda yeni bir geziye çıkıyoruz. Yerdeniz dizisinin son kitabı olan Tehanu’dan on iki yıl sonra yayımlanan bu beş öykü, takımadaların dört bir yanında dolaştırıyor bizi; Roke’taki Büyücülük Okulu’nun kurulmasından başlayıp, Ged’in gidişinden sonra Okul’da gerçekleşen değişimlere kadar geniş bir zaman yelpazesinde, Yerdeniz’in erkekleri, kadınları ve ejderhalarına dair, isimlere ve büyülere dair yepyeni masallar okuyoruz bu kitapta... Kitapta yer alan beş öykü, sırasıyla, “bulucu”, “Karagül ile Pırlanta”, “Yerin Kemikleri”, “Bataklık Yayla” ve “Ejderböceği”

World Fantasy Award

"Yerdeniz’e yeniden gidip onu hâlâ hatırladığım haliyle bulmak, ama değiştiğini ve değişmekte olduğunu görmek beni çok memnun etti." – Ursula K. Le Guin

Yerdeniz’in son kitabı Tehanu’nun yazılışından on yıl sonra tanıdık topraklara dönüyor Ursula K. Le Guin. Kaldığı yerden devam ediyor hikâyesine ama bir yandan ta başından başlıyor. Öteki Rüzgâr’da yepyeni karakterlerle tanışırken bildiğimiz karakterlerin de bilmediğimiz yönlerini öğreniyoruz. Le Guin’in aşinayı yabancı, olağanı olağanüstü kılan yazarlık gücü sayesinde büyü üzerine, sonsuzluk üzerine, sonra daha basit şeyler, mesela yaşam ve ölüm üzerine uzun bir yolculuğa çıkıyoruz.

Tolkien’ın açtığı dönemin en yetenekli fantazi yazarı sayılan LeGuin bu romanıyla 2002'de "Dünya En İyi Fantazi Roman ödülü"nü kazandı.

Açılış bölümü, "Sisteki Savaşçılar", Yerdeniz Büyücüsü, s. 7-19

Başını, fırtına yüklü Kuzey Doğu Denizi'nden bir mil kadar yükseğe kaldıran tek bir dağdan oluşmuş Gont Adası, büyücüleriyle ünlüdür. Gont'un yüksek vadilerindeki kasabalarından, derin ve karanlık koylarındaki limanşehirlerinden, Adalar Diyarı'nın hükümdarlarına şehirlerde büyücü olarak hizmet eden veya Yerdeniz'de adadan adaya büyüler yaparak dolaşan birçok Gontlu çıkmıştır. Bazılarının anlattığına göre bunların en büyüğü, en azından en büyük gezgini, yaşadığı devirde hem ejderhalar efendisi hem de Başbüyücü olan Çevik Atmaca adında bir adammış. Çevik Atmaca'nın hayat hikâyesi gerek Ged'in Kahramanlıkları'nda gerekse başka şarkılarda anlatılmaktadır, ama bu öykü, onun ünlenmesinden, adına şarkılar yakılmasından önce olanların öyküsüdür.

Çevik Atmaca, Kuzey Yakası Vadisi'nin başındaki dağın yükseklerine kurulu Onakçaağaç adında bir köyde dünyaya gelmişti. Bu vadinin çayır ve tarlaları köyün aşağısından kademe kademe denize doğru iner. Bölgedeki diğer kasabalar Ar Nehri'nin kıvrımlarına kurulmuştur. Köyün yukarısında ise sadece, zirvenin kayasına ve karına doğru, tepe tepe yükselen bir orman vardır.

Çocukken taşıdığı ad olan Duny, ona annesi tarafından verilmişti; zaten annesinin ona verebildiği, sadece hayatı ve ismi olmuştu çünkü daha Çevik Atmaca bir yaşına varmadan annesi ölmüştü. Köyün tunçustası ol...

Devamını görmek için bkz.

Açılış bölümü, Öteki Rüzgâr, s. 11-14

Kuğu kanatları gibi uzun ve ak yelkenler Uzakaşıran adlı gemiyi yaz havasından geçirip körfezin içine, Silahlı Kayalar'dan Gont Limanı'na doğru taşıdı. Gemi, mendireğin kara tarafındaki durgun sulara yellerin, o kadar kendinden emin ve zarif bir mahlukatı olarak kaydı ki, eski rıhtımda balık avlayan birkaç kasabalı onu neşeyle selamlayıp, geminin burunda duran tek yolcusu ile mürettebatına el salladı.

Yolcu, eski siyah pelerinli, zayıf bohçalı, zayıf bir adamdı; muhtemelen sihirbaz veya küçük bir tacirdi, önemsiz biri yani. İki balıkçı, gemi yükünü boşaltmaya hazırlanırken, güverteyle rıhtım üzerinde yaşanan koşuşturmayı seyretti; yolcu gemiden ayrılırken gemicilerden birinin adamın arkasından sol elinin başparmağı, işaret ve serçe parmaklarıyla nişan alarak, Bir daha geri gelmeyesin!, mealinde bir işaret yapması üzerine yolcuya biraz merakla, şöyle bir baktılar.

Adam rıhtımda biraz tereddüt etti, bohçasını sırtladı ve Gont Limanı'nın sokaklarına doğru yola koyuldu. Son derece hareketli sokaklardan geçip seyyar satıcılarla, pazarlık ede ede alışveriş yapan alıcılarla kaynaşan, kaldırım taşları balık pulları ve tuzlu sularla parlayan Balık Pazarı'na vardı. Eğer izlediği bir yol var idiyse bile bir süre sonra bunu at arabaları, tezgâhlar, kalabalık ve ölü balıkların donuk bakışları arasında yitirdi.

&n...

Devamını görmek için bkz.

Bülent Somay, “Allah hepinizin Ged'ini versin!”, Virgül, Sayı 7, Nisan 1998

Kendine bir "ego ideali" bulmak, büyümenin bir parçası, belki de en önemli parçası değil mi? Belki de bu yüzden bir türlü büyüyemiyor bazıları. Bazıları ise berbat bir biçimde büyüyor. Sanırım ben bu "berbat biçimde büyüyenler" kategorisine giriyorum. Okuyup yazmayı öğrenir öğrenmez Cyrano de Bergerac tiradları atarak dolaşmaya başlamıştım (ama bu konu bu köşede daha önce yazıldığı için kısa geçeceğim). Cyrano'luğa ne boyum ne de burnum yettiği için hayatımın bu episodundan kalan tek miras müdanaasızlık ve küstahlık oldu. Alın size ego ideali!

Sonra, ilk ergenlik yıllarımda Nihal Yeğinobalı'nın "Vincent Ewing" adıyla yazdığı Genç Kızlar romanının "cool" kahramanı Gabriel Samson'luğa soyundum. Ama "genç kızlar" bu numaramı yememe konusunda kararlı davrandılar. Sonunda kahramansız kaldım; böylece de büyüme sürecimi dondurdum. 70'li yıllarda bir kahraman olarak Leonard Cohen'i denemeye kalktımsa da, üstad tipik bir anti-kahraman olduğu için beni kolaylıkla geri püskürttü. Yirmili yaşlarımın sonlarına yaklaşırken hâlâ kahramansız bir ergendim yani.

Sonra Ged ile karşılaştım. Yaş olarak tam kaldığım yerde yakaladı beni Ged. Otuzuna yakın bir ergen olarak. Yerdeniz Büyücüsü büyüme üzerine bir roman, diyor Le Guin. Eh, artık büyüme vaktim de gelmişti. Ged'den büyü yapmayı öğrend...

Devamını görmek için bkz.

Filiz Özdem, “Felsefe taşı imha edilirse mucizeye yer kalır mı?”, Radikal 2, 17 Şubat 2002

Büyücü çocuk Çevik Atmaca, diğer adıyla Ged'in hikâyesini, Ursula K. Le Guin, dört cildi bulacak olan Yerdeniz Büyücüsü serisinde anlatmaya başlamıştı. İlk kitap 1968 yılında yayımlandı. Sonra Atuan Mezarları, En Uzak Sahil ve Tehanu geldi. Hepsinin de aklın ötesine yürümeyi merak edenler için yazıldığını söylemek iddialı olmaz. Büyünün ve büyücülerin birer filozof, birer şair gibi el üstünde tutuldukları düşsel bir zamanda; büyümeyi, aşkı, cinselliği, ölümü, dostluğu, bilgeliği, iyiliği ve kötülüğü okurun damağına yakut damlalar bırakarak anlatan Le Guin; mitlere, düşlere, çocukça inançlara bağlı saf ve dokunulmamış bir dünyayı eleştirel perspektifini koruyarak anlatan önemli bir yazar.

Oğlumla izlemeye gittiğim Harry Potter Felsefe Taşı filminde Yerdeniz Büyücüsü'nün dekoru ve kişilerinde yapılan değişikliklere rağmen iskeletinin benzerliğini şaşkınlıkla gözlemledim.

Hassas terazilere sahip her gözün kolayca göreceği ve irkileceği iki sahne vardı filmde. J. K Rowling, elbette Le Guin olsaydı bu satırları kaleme almazdı. En mutlu insana kendini olduğu gibi gösteren, ötekilere ise hayallerini, tutkularını gösteren Kelid aynasının önünde konuşulanlar insanın içini tırmalayan tür...

Devamını görmek için bkz.

Sevin Okyay, “Ged Yaşıyor!”, Radikal Kitap Eki, 30 Nisan 2004

Konumuzla ilgilenenlere başka açıklama gerekmez, ama bugüne kadar kendilerini 'Yerdeniz'den mahrum etmiş olanlara bir açıklama yapmak da boynumuzun borcu. Ursula K. Le Guin'in dizisinin beşinci romanı çıktı, tam da biz artık umudu kesmek üzereyken. Öyle ki, arada Yerdeniz Öyküleri'ne (Tales from Earthsea) bile fit olmuştuk (ki, onunla birlikte altı 'Yerdeniz' kitabı oluyor). Önümüzde yepyeni ufuklar açan, hayatımızı zenginleştiren dizide, artık beş roman var: Yerdeniz Büyücüsü (A Wizard of Earthsea), Atuan Mezarları (The Tombs of Atuan), En Uzak Sahil (The Farthest Shore), Tehanu ve şimdi de Öteki Rüzgâr (The Other Wind). Hepsi, her iki dile ve fantaziye hakimiyetini Yüzüklerin Efendisi (The Lord of the Rings) ile de bir kez daha kanıtlayan Çiğdem Erkal İpek tarafından Türkçeye kazandırılmış. Ne diyelim, duacıyız, ellerine sağlık. Bir kitapta çevirmen olarak adını görünce, derin bir nefes alıyorum.

Çocuklar için büyülü öyküler

Bilen bilir, Yerdeniz, adalardan oluşan bir diyardır. Fevkalade güçlü büyücüleri vardır, Roke Adası'nda yetişirler. Bütün adalardan gelen yetenekli çocuklar Roke Okulu'nda eğitilir. Harry Potter çıkıp da emsalsiz bir ilgiyle karşılanınca, Le Guin, biraz da sitemkar bir edayla, bir büyünün, büyücü okulunun niye bu kadar ilgi çektiğini anlayamadığını söylemiş ve ken...

Devamını görmek için bkz.

DarkYes, “Öteki Rüzgâr”, yasamdersleri.com

Ursula K. Le Guin'in Yerdeniz dizisi Metis tarafından yayımlanmaya 1994 yılında başlanmıştı. Metis'ten bir kaç yıl önce dizinin ilk kitabı olan Yerdeniz Büyücüsü, Atmacanın Türküsü adıyla Ne Yayınları tarafından yayımlanmış ama yayınevince seriye devam edilmemişti.

Yazar Yerdeniz Büyücüsü'nü 1968 yılında yazmıştı. Dizinin bir üçleme olmasını düşünmekteydi ve ilk kitap sonrası 1971 yılında Atuan Mezarları ve 1972 yılında ise En Uzak Sahil kitaplarını yazdı.

Birinci kitap 1994 yılında ikinci ve üçüncü kitap 1995 yılında Türkçeye çevrilip yayımlandı.

Kitaplardan ilk ikisi kısa sürede ikinci baskılarını yaptı. Ursula K. Le Guin'in o yıllarda Türkçe olarak art arda bilim kurgu kitapları da yayımlanmaktaydı. Kaldı ki yazar fantastik kurgu'dan ziyade bilim kurgu alanında eserler veren ve 1991 yılında Metis Yayınları tarafından yayımlanan Mülksüzler/i> isimli –Hugo ve Nebula ödüllü– klasik sayılabilecek kitabıyla daha önceden Türkiye'de tanınmaktaydı.

Yerdeniz üçlemesi yazarın üçleme olarak düşündüğü bir seriydi ama 1991 yılında bir şeyler olmuş ve yazar Yerdeniz serisine Tehanu isimli bir kitap daha dahil etmişti. Bu kitap için Tehanu isimli kitabın 1996 yı...

Devamını görmek için bkz.