Erkan Canan, “Faşizmle gölgelenenler”, Radikal Kitap Eki, 8 Haziran 2007

Emil Michel Cioran'ın Doğmuş Olmanın Sakıncası, Çürümenin Kitabı, Ümitsizliğin Doruklarında, Gözyaşları ve Azizler ve Burukluk kitapları, sadece isimleriyle bile dikkat çekmeye değer. Bu nihilist filozofun kitaplarının içeriğiyse, başlıklarıyla uyumlu bir biçimde, sonu gelmez bir sıkıntının, dünyaya, yaşama, insana duyulan muazzam bir tiksintinin dokusunu taşır. Fakat kendisinin paha biçilmez üslubu, titiz kelime, düşünce seçimi ve özellikle lirik yazım tarzı, işlediği konular olabildiğine negatif olsa dahi, okuyucuyu hayran bırakacak güçte. Ve bu da kendisinin tarzının en bilinmeyen ve gizemli yönü olarak belirir. Cioran, her insanın varoluşsal anlamda düşebileceği tuzakları çok iyi bilen biri olarak, insanın bu zayıflığını sonuna kadar sömürmeye çalıştı. Çünkü felsefe çalışmalarına ve bu çalışmalarının yansıdığı kitaplarına bakıldığında, Cioran'ı dikkat çekici bir filozof kılan, felsefede sistem yaratmasından çok, yaratılan her sisteme, her ekol ve kuruma saldırması, daha sonra bu saldırganlığını tüm insanlığa ve insanın yarattığı tüm değerleri yıkmak için çabalamaya kadar vardırmasıydı.

Dikkat çeken aforizmalar

Ezeli Mağlup ise Cioran'la yapılmış yirmi söyleşiyi barındırıyor. Cioran'ın kitaplarındaki akıcılığı ve yoğunluğu aynen barındırıyor bu söyleşiler, filozofla ilgilenen ve ona dair daha çok bilgi sahibi olmak isteyen okurlar için önemli bir kaynak niteliğinde. Modern felsefe tarihinde, aforizmalarıyla dikkat çeken isimlerin başında, bilindiği gibi Nietzsche gelir. Fakat, yine bilindiği gibi, Nietzsche felsefesinin faşizme ilham kaynağı olması, kişiliğine ve çalışmalarına gölge düşürmüştür. Cioran'da bu durum daha da abartılıdır. Çünkü Cioran, 1933 yılında, henüz Romanya'da iken, Nazizmi alenen desteklemişti. Bu tarihte yayımlanan bir makalesinde Cioran, "Bugün, Hitler'den daha fazla hoşlandığım ve takdir ettiğim hiçbir politikacı yok" diye yazacaktı. Yine bu dönemde, Cioran'ın, Romanya'da faaliyet gösteren ve faşist, anti-semitik görüşleriyle sivrilen aşırı sağcı Demir Muhafızlar örgütüne üye olmasa dahi, sempati duyduğu bilinen bir gerçek.

1937 yılının eylülünde, Romanya'dan temelli ayrılan Cioran, Paris'te yaşamaya başlayacaktır. Ülkesini terk eden Cioran, ana dili Rumencede yazmaya da son vererek, sadece Fransızca yazacaktır. Cioran'ın Fransa dönemi, felsefesini de etkileyecek, eserlerinin lirik anlatımını da iyice belirginleştirecektir. Cioran için yazmak, özellikle vatanından, ailesinden ayrı kaldığı ve sadece burslarla geçinebildiği bu dönemde, başlıca teselli kaynağı olur. Kendisi, kitaptaki söyleşilerin birinde, bu durumu, "Eminim ki, eğer kağıtları karalamasaydım, uzun zaman önce kendimi öldürmüş olurdum" cümlesiyle ifade ediyor. Varoluş sıkıntısıyla malul Cioran, bu sıkıntıyı giderebilecek tek araç olarak yazıyı görmüştür. Sıklıkla ifade ettiği gibi, yazmak kendisi için bir tedavi aracı olmuş, yaşadığı sıkıntıları bu yolla dışsallaştırmasını sağlamıştır. Cioran'ın metinlerinin, tabiri caizse kustuğu nefretin tek açıklaması da budur.

Ezeli Mağlup'un daha birçok ayrıntı barındırdığını belirtmem gerekiyor. Saplantılı ve oyunbozan Cioran, iki büyük dünya savaşına tanıklık ettiğinden, felsefesi bu savaşlardan da beslendi. Kitapta bununla ilgili yorumlarının yanında, kendisi 1968 olaylarının başlıca aktörlerinden biri olmasa da, bu döneme dair anlattığı bir iki anekdot da bulunuyor. Ezeli Mağlup'un bir diğer özelliği de, Cioran'ın tanıdığı ve dost olduğu Henri Michaux, Eugene Ionescu, Mircea Eliade ve Samuel Beckett gibi önemli isme dair ayrıntılar barındırması. Ezeli Mağlup'un, bütün olarak düşünüldüğünde, Cioran konusunda mutlaka okunması gereken, önemli ve değerli bir kitap olduğunu söyleyebilirim.