Derviş Şentekin, "İyiler 'kenarda' kalmalı", Radikal Kitap Eki, 7 Ağustos 2009

Heranuş’u okurken bu öykülerin yüzbinlere ulaşamayacağını düşünerek hüzünlendim. Üzülecek bir şey yoktu aslında; Pascal Quignard’ın Roma’daki Teras’ını kaç kişi okudu ki! Ya da Ayhan Geçgin adını kaç kişi duydu? Heranuş’un yazarı Halil Genç’in adını da ‘bir avuç’ okur bilecektir eminim. Bu durum, ne Quignard’ın ne Geçgin’in ne de Genç’in umrunda olacaktır, buna da eminim...

Roma’daki Teras’ı okuduktan sonra şu satırları yazmışım üç yıl önce:

“Toplum olarak has edebiyatı terk edeli çok oluyor. Has edebiyat bağıra çağıra gelmediği; yazarının, –çok haklı olarak– kötüye alıştırılmış bir toplumda yazsam ne olur yazmasam ne olur, dediği; eleştirmenin, ‘yüksekçe bir yere çıkıp ses vermediği’; okurunun ise yalnızlaşa yalnızlaşa giderek yok olduğu için çöl büyüdü. ‘Bu da böyle bir dönemdir gelir geçer’, diyenlerin büyük bir yanılgı içinde olduklarını not düşmekten başka çare yok gibi görünüyor. Doğanın kanunu: Kötü, iyi olanı hep kovmuştur... Bu durum Türkiye’ye özgü bir durum değil, biraz dikkatli bakınca tüm dünyada da, okunduğunun ertesi günü unutulmuş bir çöplüğe dönmüştür yüz milyonlarca zihin. Yazarın elinden çıktıktan sonra, esas olarak, okurda yaşaması; çağın, insana yüklediği boğucu/sıkışmış bir hayata yeni kapılar açması değil midir bir romanı değerli kılan...”

Hasan Bülent Kahraman’ın şu sözlerine katılmamak mümkün mü?

“Karakterine hâkim, onu yönlendirmeyi bilen, onun üstünde görünmez el olarak hareket eden bir romancılık yok bugün. Gündeliğin anlatımına dayalı bir roman ancak gündeliğin tüketilmesine dönük bir roman olabilir ki, o magazin kültürünün içinden gelen bir roman demektir, benim de söylediğim bu. Yani, magazin kültürü ve ansiklopedizm bugün Türk romanına hâkim oldu. Yani analitik bir sorgulama, derinlemesine bir insan çözümlemesi, bugün Türk romanında yok. Çıkmaz budur. Bu çerçeve içinde kaç roman yayımlanırsa yayımlansın, bugünkü insanın problemini kuşatan bir roman söz konusu değildir.”

‘Türkiye’de roman bitmiştir/bitmemiştir’ değil benim derdim.

Bir merak.

Ayhan Geçgin üçüncü romanını yazıyor mu?

İşin gücün her şeyin önüne geçtiği, –o reklamdakini biraz değiştirerek söylersem– ‘içini neyle doldurduğuma pek bakmadan’ yaşayıp gidiyordum hayatı. Biraz da, dışarıdaki soğuktan kurtulurum umuduyla kendimi attığım kitapçıda çıkıvermişti karşıma. Yazarın adını daha önce duymamıştım. (Yüzlerce kitap arasından, André Kertész’in bir fotoğrafının süslediği kapağı mıydı beni çeken, yoksa ‘Ne de olsa bir Metis romanı’ mı deyip aldım bilmiyorum.) Kitabın içinde, yazar hakkında dört cümlecik vardı zaten: “Ayhan Geçgin 1970 İstanbul doğumlu. ODTÜ Felsefe bölümünü bitirdi. Kenarda ilk kitabı. İstanbul’da yaşıyor.” Hepsi bu.

Böyle tanıştım Ayhan Geçgin’le.

O güne kadar okuduğum romanlara pek benzemiyordu. Bir konusu, bir başkahramanı bile yoktu. Bir şehirdi anlatılan İstanbul’a çok benzeyen. Kenarda’yı okudukça, yaşadığım hayatı ‘hiç’leştirdiğimi fark ettim. Dünya derin bir kuyuydu, biz ‘hayat’ diye durmadan kazıyorduk; kazdıkça kuyu daha da derinleşiyordu...

Bir ‘ilk roman’ gibi değildi Kenarda. Ayhan Geçgin’i merak ettim. Hakkında beşinci bir cümle yoktu. O da ‘yalnızlık burcu’ndandı anlaşılan.

Kenarda’dan üç yıl sonra yazdığı Gençlik Düşü de eleştirmenlerden övgüler aldı. ‘Belli bir okur çevresi’ ilgilendi Ayhan Geçgin’in kitaplarıyla.

Ne zaman hayatla başım belaya girse kitaplara sığınırım. Ayhan Geçgin’in kitapları da sığındığım o kitaplardan.

Ayhan Geçgin üçüncü romanını yazıyor mudur, diye düşünmeden edemedim.

Yazıyorsa ne yazıyor?

Merak işte...

Benim gibiler için sığınılacak bir başka kuytu çünkü o kitaplar...