Türkiyeli okurlar Olivier Roy'yı ilk kez 1994'te yayımladığımız Siyasal İslamın İflası ile tanıdılar. Roy bu kitabıyla sosyal bilimlere "siyasal İslam" kavramını sokuyordu; Türkiye'de de o yıllarda yaygınlaşmaya başlayan İslami hareketleri tanımlarken bu kavram kullanılmaya başladı ve yerleşti.

Roy'nın İslam'a ve Müslümanların yaşadığı ülkelere duyduğu ilgi aslında ilk gençlik yıllarından başlayarak bütün hayatına yayılıyor. Herşeyden önce bir 68'li o. Güney'e, Hindistan'a ve Nepal'e giden Hippiler ile birlikte 70'li yıllarda İstanbul üzerinden Afganistan'a ve Pakistan'a gidiyor. Bunu Afganistan'a neredeyse her yıl tekrarladığı ziyaretler, Orta Asya Cumhuriyetleri'ne seyahatler, İran, Yemen, Lübnan, Suriye ve diğerleri takip ediyor. Batı'nın merceğinden bakıldığında Şark kayıptır: Egzotiktir, merak uyandırıcıdır ama suskundur, tarihsizdir. Roy Şark'ın çekimine cevap verebilmek için genç yaşta Farsça öğrenir ve bu ülkelerin 20. yüzyılın son çeyreğinde direnişler ve iç savaşlarla tarihe dahil oluşlarına bizzat tanık olur. Kimi zaman sadece yürüyüşçü bir gezgin, kimi zaman bir uzman, gazeteci, rehber, danışman ve haber kaynağı olarak: Büyük acıların, ölümlerin, ama aynı zamanda tuhaf karşılaşmaların, hakiki dostlukların eşlik ettiği bir hayat.

Yayıncılarından Jean-Louis Schlegel'in yaptığı bu kapsamlı söyleşi, bir yandan Olivier Roy'nın sıradışı yaşamını aydınlatırken, Siyasal İslamın İflası, Yeni Orta Asya, Küreselleşen İslam ve Kutsal Cehalet kitapları üzerinden onun İslam'ın ve diğer dinlerin bugünkü güncel durumuna bakışını sergiliyor. İçeriği ve uslubuyla okunması çok zevkli olan Kayıp Şark'ın Peşinde, sosyal bilimcinin konusuna temastan kaçınmadığında büyük riskler aldığını, ama hakikate de ancak bu yolla yaklaşabildiğini kanıtlıyor.

Türkçe Basıma Önsöz, s. 11-14

İstanbul’a ilk kez Temmuz 1968’de geldim. 18 yaşımdaydım ve Avrupa’yı sırt çantamla otostop yaparak geçmiştim. O zamanlar, Bismarck’ın (yoksa Metternich ya da Talleyrand mıydı?) sözü hatırlatılarak Asya’nın Belgrad’da başladığı söylenirdi. Benim için o başlangıç yeri, Osmanlı minareleriyle Üsküp oldu; evinde kaldığım Müslüman eşraftan bir Arnavut’un şöminesinin üzerinde yeşil bir kumaşa sarılı Kur’an’ın iki yanında iki fotoğraf vardı: Enver Hoca ve Sultan Abdülhamid. Ulus ile imparatorluk. Ateist fakat Arnavut olan komünist ile Panislamcılıktan söz eden son Halife. Daha sonra Haziran 1969’da İstanbul’a döndüm ve benden az büyük Türk öğrencilerin kaldığı bir üniversite yurdunda bir hafta geçirdim. Piyerloti Caddesi’ndeydi galiba, fakat daha sonra gittiğimde binayı bulamadım. O dönemde Topkapı’dan sonrası kırsal alandı; Galata Köprüsü üzerinde, sırtlarına astıkları ışıl ışıl bakır silindirleriyle su satıcıları vardı; geceleyin de Sult...

Devamını görmek için bkz.

A. Yavuz Altun, "Şark nereye kayboldu?", Kitap Zamanı, 3 Haziran 2015

Kayıp Şark’ın Peşinde felsefeci Olivier Roy ile yayıncısı Jean-Louis Schlegel’in yaptığı bir röportaj kitabı. Roy, Türkiye’nin pek yabancı olmadığı bir isim. 1994’te Türkçede yayımlanan Siyasal İslam’ın İflası tam da Refah Partisi iktidarının gürül gürül geldiği bir dönemde akademik dünyadaki “kavramsallaştırma” ihtiyacını gideriyordu. Kitap, düşünce dünyamıza “siyasal İslam” kavramını miras bıraktı, fakat içeriğinin pek anlaşılamadığı da görüldü. Olivier Roy din ile devletin bir arada olamayacağını, sonunda ya dinin devleti ya da devletin dini yok edeceğini savunur bu kitabında. Bir başka deyişle, din devletin işleyişindeki “yargı”nın yerine konulduğunda devlet kesin kazançlı çıkar ve yargıyı üretecek ulemayı ya yok eder ya da kendine bağımlı kılar. İran ve Suudi Arabistan örnekleri bu iddiayı destekler nitelikte.

Roy bu “devletleşme” sürecine yabancı değil. 1968 Mayıs’ına gid...

Devamını görmek için bkz.

Nihan Özyıldırım, "Özgürlük, hiçbir kimliğin tuzağına düşmemektir", Radikal Kitap, 4 Eylül - 1 Ekim 2015

Olivier Roy’nın, yayıncılarından Jean-Louis Schlegel ile söyleşisi olan Kayıp Şark’ın Peşinde, birçok bakımdan ilginç ve zevkli bir kitap. Her şeyden önce bir hayat hikayesi; üstelik maceralı, sıradışı, farklı coğrafyalarda geçen ve enteresan dönemlere tanıklık etmiş bir hayatın hikayesi. Diğer yandan, Türkiye’nin de içinde bulunduğu coğrafyayı yakından ilgilendiren meselelerde söz söylemeye ehil ve Türkiye’yi de iyi bilen müstesna bir uzmanın görüşlerini, yorumlarını içeriyor. Hepsinin ötesinde, Roy’nın hayatından ve yazdığı kitaplardan yola çıkan, hayata, siyasete, sosyal bilimlere, dinlere, kültüre, kimliklere, yolculuğa, tesadüflere ve çeşitli insan hallerine dair derinlikli ve bilgece bir muhabbet. Roy’nın Türkçe basım için yazdığı önsözün de dikkate değer olduğunu ayrıca belirtmek gerek.

Bu kitapta, Türkiye’de Siyasal İslamın İfl...

Devamını görmek için bkz.

Olivier Roy, "Cihadcılık bir kuşağa özgü nihilist bir isyandır", medyascope.tv, 6 Aralık 2015

Ünlü Fransız siyasetbilimci ve İslami hareketler uzmanı Olivier Roy, daha önce dile getirdiği IŞİD’in, “İslam’ın radikalleşmesi” değil de “radikalliğin İslamileşmesi” anlamına geldiği tezini Le Monde’da yayınlanan “Cihadcılık bir kuşağa özgü nihilist bir isyandır” başlıklı bu yazısıyla daha da geliştiriyor. Ona göre IŞİD’in Suriye’de ve Irak’ta ezilmesi, Müslüman kökenli ya da sonradan Müslüman olmuş Fransız gençlerinin 1990 yıllarından beri ardı arkası kesilmez biçimde aile çevrelerini paramparça eden radikalleşmeleri hususunda hiçbir şeyi değiştirmeyecektir. Fransız toplumunun, kültüralist ya da üçüncü-dünyacı açıklamaları bir yana bırakarak, bu sorunu gerçek boyutlarıyla kavramasının zamanıdır. 24 Kasım 2015’de yayınlanan yazının orijinalini bu linkten okuyabilirsiniz. Türkçe’ye çevirisini Haldun Bayrı gerçekleştirdi.

Cihadcılık bir kuşağa...

Devamını görmek için bkz.