İran'da 2000 yılında yapılan parlamento seçimleri, Hatemi'nin çevresinde toplanan reformculardan oluşmuş koalisyonun kesin zaferiyle sonuçlandı. Ancak dikkat çekici bir nokta, İslam'ın bu seçimlerde hiçbir biçimde öne çıkartılmamasıydı. Ruhban kesim siyaset sahnesinden giderek çekilirken, ne muhafazakârlar dinin tehlikede olduğunu öne sürmüş, ne de liberaller dine dayanarak inandırıcı olmaya çalışmışlardı. Bu seçimler demokrasi ve laiklik arasındaki ilişkileri ilginç bir biçimde aydınlatıyordu: Demokratikleşme acil bir sekülarizasyona ihtiyaç duymamış, ama sonuçta bu sekülarizasyonu getirmişti.

İran'daki güçler dengesinin çeşitli tezahürlerini basından izleyebiliyoruz. Bu kitapta bu güçler dengesinin arka planı ve muhafazakârlarla reformcuların ellerindeki kozlar ayrıntılı olarak anlatılıyor. İran İslam Cumhuriyetinin geleceği ve bugünkü demokratikleşme süreci, devrim öncesi dönem ve devrimi yönlendiren güçler ele alınarak tartışılırken, devrimin ve İslam'ın birbiri üzerindeki etkileri sorgulanıyor. Bugünkü İran "post-İslamcı" olarak değerlendirilirken, geleceğin İran'ının "sıfatsız" bir demokrasi olacağı öne sürülüyor.

Olivier Roy, "Türkçe Basıma Önsöz", 2000, s. 7-9

18 Şubat 2000 parlamento seçimleri başkan Hatemi'nin çevresinde toplanan reformculardan oluşmuş koalisyonun kesin zaferiyle sonuçlandı. Bu zafer sadece muhafazakârlara karşı değil, aynı zamanda eski başkan Rafsancani gibi bir üçüncü yol tasarlayanlara karşı da kazanılmıştır. Parlamentoya yeni seçilen isimler arasında Hatemi'nin kardeşi ve 1999 sonbaharında "yeni bir teoloji"den yana olduğu için mahkûm edilen Hüccetülislam Kadivar'ın kız kardeşi de vardır; Rehber Hamaney'in kardeşi de reformculardan yana olduğu için seçilmiştir. Buna karşılık Rafsancani'nin kızı Faize Haşimi babasını desteklediğinden seçilememiştir: seçmenler kesinlikle başkanın çevresindekilere ve İslami rejimden çıkış yanlısı bir tavır içinde olanlara oy vermişlerdir. Dolayısıyla kitabımızda incelediğimiz dipten gelen hareket siyasal planda kesin biçimde göstermiştir kendini. İran'da demokrasi, üstelik İslam devriminin kendi kurumlarına dayanarak yavaş y...

Devamını görmek için bkz.

F. Khosrokhavar, O. Roy, "Giriş", s. 11-14

Gulag'ların ortaya çıkması ve Berlin duvarının yıkılmasıyla devrimci deneyimler kalıcı bir biçimde gözden düşmüştür. Ama İslam adına yapılan bir devrim daha başka nedenlerle de reddediliyor. Akıllara, örtünmeye zorlanan kadınlar imajını ya da klişesini getiriyor. İdeolojisi, ilke olarak katı ama uygulamada az çok hoşgörülü geleneksel İslam'a göre çoğu zaman çok daha hoşgörüsüz İslamcıların katı ilkeciliğini çağrıştırıyor. İslamcı rejim devrim sözcüğüyle pek uyuşmayan toplumsal ve kültürel bir muhafazakârlıkla bağlantılı. Bu durumda bir "İslam devrimi"nden söz etmek ne ölçüde mümkün? Şu iki sözcük, "dinsel" ve "siyasal" sözcükleri bir arada düşünülebilir mi?

Bu iki kavramı ayırmak kolay değil. Kesinlikle dinsel gibi görünen özellikler bile aslında, çok uzun süre önce ve çok uzak yerlerde gerçekleşen devrimci deneyimlerle bir bağ ve benzerlik taşıyor. Sonuç olarak İran, Fransız devrimi gibi klasik devrimlerin farklı bir açıda...

Devamını görmek için bkz.