Daha önce, Türkçe Sorunları Kılavuzu'nu yayımlamıştık Necmiye Alpay'ın: İncelikli dil sorunlarına ilgi duyacak eğitimli okur-yazarları hedefleyen bir kılavuz. Dilimiz, Dillerimiz'de ise Alpay, başta Radikal Kitap olmak üzere çeşitli yerlerde yayımlanan yazılarını, yaptığı konuşmaları gözden geçirerek bir araya getirdi. Sık yapılan hatalar, kafa karıştıran konular, "fetvacı anlayış", imla sorunları, anadili/dilleri, başvuru kaynakları gibi konulara değinen çok değerli, zihin açıcı bir kitap çıktı ortaya.

"Kuşkusuz, bu toplum harfleri bir araya getirebilmeyi okuma yazma bilmek sayan toplumlardan biri durumuna geleli epey oluyor; dilbilgisi olsun, edebiyat olsun, okuyup yazmaktan tam anlamıyla kopuk bilgi yumakları durumunda; bu adları taşıyan dersler öğrencilerde merak yerine nefret uyandırıyor... Şu var ki Türkçe, yaşarlık açısından orta hallilik sularında seyrediyorsa da, yaşayan her dil gibi yeni gereksinmeler onda da değişmelere yol açıyor. Dolayısıyla, Türkçede olup bitene bakarken hangi değişikliğin Türkçenin temel özelliklerine, eğilimlerine, gereksinmelerine uygun, başka bir deyişle, anlatım olanaklarını geliştirici nitelikte olduğu, hangisinin tam tersine Türkçeyi yoksullaştırdığı, bozduğu ayırt edilmeli.

"Bugün artık, tarihin bu noktasında, bize, Türkçeden kaçışta önemli rol oynamış dil politikalarıyla aynı çerçeve içinde hareket eden, hatta bu politikaların daha polisiye bir çizgide uygulanması çağrısında bulunan dil kampanyalarından çok, bir tür eğitim ve kültür devrimi gerek." – Necmiye Alpay

Sunuş, s. 9-10

Bu kitabın varlık nedeni, okurlardır. Yazmayı sürdürmemi talep eden, ilgi ve katkılarını esirgemeyen okurlar.

Bazıları beni "dil yanlışı yazarları"ndan sanıyor, bazıları da öyle sayıyor. Birinci grup, "dil yanlışı yazarlığı"nı olumlayanlardan oluşuyor, ikinci grupsa, tıpkı benim gibi, olumsuzlayanlardan.

"Dil yanlışı" kavramını sevmez olup uzun süredir "sorun" demeyi yeğleyişimi nezaketime verenler oluyor. Nezaketimden değil oysa, dil anlayışımdan. Bunun gibi noktaları açıkladığım yazılar bu kitabın "Genel Bakış" başlıklı bölümünde.

"Sorun" kavramının beni kurtarmadığını, dilde sorun görenin kendisinin sorunlu olduğunu düşünen, "dil faşizmi" kavramını bu noktalara kadar genişletenler de var. Katılmadığım, ama her an dikkate aldığım bir uyarı.

Kitabı oluşturan yazıların çoğu, Nisan 1999 - Ekim 2003 arasında Radikal gazetesinin Radikal İki ve Kitap eklerinde yayımlanmıştı. Bu yazıların ilk yayımlandıkları yer ve tarih ay...

Devamını görmek için bkz.

Feyza Hepçilingirler, Cumhuriyet Kitap Eki, 10 Haziran 2004

"Necmiye Alpay, çoğu Radikal gazetesinde çıkmış yazılarını 'Dilimiz, Dillerimiz' adıyla topladı ve Metis yayınları tarafından yayımlandı kitap. Ayvalık'taki gazete bayiine gelmeyen, getirilmeyen kitap eklerindekileri saymazsak hemen hemen tümünü okuduğum halde, topluca elimin altında bulunması çok hoşuma gitti. Bilimsel, nesnel, serinkanlı bir bakışı var Necmiye Alpay'ın. Önceki kitabı (Türkçe Sorunları Kılavuzu) gibi, bu kitap da yol gösterici, aydınlatıcı olacak. Altbaşlığın, "Uygulama Üzerine Yazılar" olması, bu açıdan çok isabetli. Türkçeyle işi olan, Türkçe konusunda düşünen herkesin edinmesi gereken bir kitap..."

Vecdi Erbay, "Dil sorunlarını ortaklaştırmak", Ülkede Özgur Gündem, 4 Temmuz 2004

Türkiye'deki hapishanelerin kaç yazar, şair yetiştirdiği sorulsa, hiç kuşku yok ki, bir çırpıda en az on isim sıralanacaktır. Türkiye cezaevleri, şair ve yazar yetiştirme konusunda, oldukça verimli. Diğer ülkelerde durum nedir bilmem, ama bir araştırma yapılsa, bana öyle geliyor ki Türkiye birinciliği hiçbir ülkeye kaptırmayacaktır.

Türkiye'deki cezaevlerinden biri, Mamak Cezaevi de dili, dil sorunlarını kendine dert edinen bir yazar yetiştirdi: Necmiye Alpay. 12 Eylül faşist darbesi olmasa, Necmiye Alpay, belki de akademik kariyerinin doruklarında olacaktı bugün. 1969 yılında Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi'ni bitiren Alpay, doktorasını uluslararası iktisat alanında yaptı (Paris-Nanterre Üniversitesi, 1978). AÜSBF'deki öğretim üyeliği, 12 Eylül dönemi tutuklamalarıyla sona erdi. Üç yıl Mamak Cezaevi'nde kaldı. Bu üç yıllık süreç, kim bilir neden, Alpay'ın şiir ya da roman ...

Devamını görmek için bkz.

Mehmet Aydın, “Fetvacılıktan uzak [ana] dil[i] bakımı”, Virgül, 75, Temmuz-Ağustos 2004

Necmiye Alpay’ın Dilimiz, Dillerimiz adıyla yayımlanan son kitabı adından başlayarak epey tartışılması gereken bir çalışma. Çok kültürlü ve çok kültürcü bir çerçeveden bakıldığında kuşatıcı bulunabilecek bu ad, başka bir açıdan pek sakıncalı bulunabilir. Alpay’ın kitabının adını sakıncalı bularak tezlerini tartışmaktan kaçmak hiç doğru değildir.

Dilimiz, Dillerimiz’i ‘oluşturan yazıların çoğu, Nisan 1999-Ekim 2003 arasında Radikal İki ve Kitap eklerinde yayımlanmıştı.’ (s. 9). Dolayısıyla bu kitabın okurlarla epeyce tartışarak oluşturulduğu görülebilir. Gazete yazılarının, gazetecilerin yazılarının kitaplaşması başlı başına bir sorundur. Ancak Necmiye Alpay ‘Dil Meseleleri’ köşesine bir gazeteci olarak yazmamıştır. Alpay köşesinde dil konusunda çok önemli sorunlara değinerek bir bakıma hariçten gazel okumuştur, iyi de yapmıştır.

Wittgenstein’e göre ‘dili...

Devamını görmek için bkz.