Son yıllarda günümüz dünyasını betimlemede kullanılan "postmodern durum" üzerine, postmodern kültür, mimari, sanat ve toplum üzerine pek çok şey yazıldı. David Harvey, Postmodernliğin Durumu'nda başlangıç olarak terimin farklı anlamlarını inceliyor ve modernizm sonrası toplumsal yaşantıyı anlamakta bu kavramlaştırmayı kullanmanın ne ölçüde uygun ve yararlı olduğunu tartışıyor.

Ancak Postmodernliğin Durumu, bir kitap olarak bundan çok daha fazlasını vaat ediyor. Yazar, Aydınlanma'dan günümüze uzanan dönem boyunca modernizmin toplumsal bir tarihini kuruyor ve modernizmin politik ve toplumsal düşünce ve hareketler içindeki, sanat, edebiyat ve mimarideki ifadelerini inceliyor. En dikkat çekici ve Harvey'e özgü vurgulama ise, zaman ve mekân algılamalarımızın yine zaman ve mekân boyunca nasıl bir değişim gösterdiği ve bu değişimin bireylerin değerleri ve toplumsal süreçleri üzerinde nasıl etkili olduğudur. Bu kitap sadece doğrudan sosyal bilimlerle ilgili olanlar için değil, günümüz dünyasındaki değişimleri anlamakta ısrarlı olan, araştırmaktan çekinmeyen genel okur için de son derece ilgi çekici... Son dönemde, düşünce tarihine ve zihniyetlerin toplumsal ve politik değişme ile ilgisinin kurulmasına yapılmış zengin bir katkı...

"Temel Tez" ve "Önsöz", s. 7-10

Temel Tez

Yaklaşık 1972'den bu yana, hem kültürel faaliyetlerde hem de politik-ekonomik faaliyetlerde köklü bir değişim yaşanmaktadır.

Bu köklü değişim, mekân ve zamanı algılayışımızda yeni hâkim biçimlerin ortaya çıkışıyla bağlantılıdır.

Zaman ve mekânın değişmekte olan boyutlarıyla eşzamanlılık, zorunlu ya da nedensel bir bağıntının varlığı için bir kanıt olarak gösterilemezse de, postmodernist kültürel biçimlerin yükselişi, sermaye birikiminde daha esnek tarzların ortaya çıkışı ve kapitalizmin örgütlenişinde "zaman-mekân sıkışması"nın yeni bir atılımı arasında bir tür zorunlu ilişki olduğu görüşüne güçlü birtakım önsel kanıtlar getirmek mümkündür.

Ne var ki, kapitalist birikimin temel kurallarıyla karşılaştırıldığında bu değişimler, bütünüyle yeni bir kapitalizm-sonrası (post-kapitalist), hatta sanayi-ötesi (post-endüstriyel) toplumun ortaya çıkışından ziyade, yüzeysel görünümlerde beliren bazı değişiklikler gibi görünmektedir.

Önsöz

Postmodernizm terimiyle ilk kez ne zaman karşılaştığımı tam olarak hatırlayamıyorum. Terimi duyunca, son iki onyıl boyunca gelip geçmiş olan çeşitli başka "izm"lere gösterdiğim tepkiyi göstermiş, iç tutarsızlığının yükü altında kendi kendine çöküp gideceğini ya da moda haline gelmiş bir dizi başka "yeni fikir" gibi zamanla çekiciliğini yitireceğini ummuşumdur muhtemelen.

Ama öyle görünüyordu ki, postmodernist argümanların yarattığı yaygara,...

Devamını görmek için bkz.

Ogan Güner, “Soldan Sağa 13 Harf: Postmodernizm”, Virgül, Sayı 4, Ocak 1998

Postmodernizm başımıza ilahi bir bilmece-bulmaca olarak çıktığından beri, 'Postmodernizm nedir?' sorusuna geniş ufuklu bir cevap arayanlar için, David Harvey'in 1990 tarihli The Condition of Postmodernity (Postmodernliğin Durumu) adlı kitabı, kapsama alanının genişliği ile Fredric Jameson'ın Postmodernizm kitabıyla birlikte bir başyapıt olarak önerilebilir. Postmodernizm tartışmalarının temel metinleri, postmodernist biçeme uygun olarak, genelde uzun soluklu makalelerle (Hassan, Habermas vb.) ya da sprinte kalkmış kısa kitapların haz ve şevk dolu üsluplarıyla (Baudrillard gibi) vücut bulmuştu. İki tarzın da dışına çıkıp konunun değişik yönlerine aynı anda bakarak bir bütün olarak kavramaya yönelik Postmodernizm (Jameson), 1994 yılında sorunlu bir Türkçeyle çıkmıştı. Bu zorlu misyona Jameson'dan daha önce soyunan Harvey'in kitabı ise neredeyse 8 yıllık bir aradan sonra nihayet Türkçe'de... Bir karşılaştırma yapmak gerekirse: Jameson'ın Postmodernizm kitabının arka kapağında YKY'nin uygun gördüğü ibare "Postmodernizm kitabı, bu güncel konunun İncil'i olarak tanımlanabilir" şeklindeydi. O zaman, Postmodernliğin Durumu da, bu güncel konunun Kapital'i...

David Harvey'in kitabı sadece postmodern olarak adlandırılabilecek dönemi (kabaca 1970 sonrası) tartışmaya kalkmıyor, kültürel değişimi bir süreklilik olarak algılayarak kapitalizm mant...

Devamını görmek için bkz.

Faruk Tabak, 'Geç' kapitalizm mi, 'post-Fordizm' mi?, Virgül, Sayı 7, Nisan 1998

Dünya-ekonomisinin 1970'li yıllardan bu yana hızla kabuk değiştirmekte olduğu muhakkak. Sermayenin zaman ve mekânın belirleyiciliğinden bağımsızlığını ilan edercesine artan manevra kabiliyeti, devletlerin sarsılan mali (ve yaptırım) gücü, endüstriyel üretimin dünya ölçeğinde değişen coğrafyası ve bu işbölümüne tekabül eden yeni üretim örgütlenmesinin "esnekliği" bu değişimler içinde en çok anılagelenlerden. Ve tabii bir de bu dönüşümlere "tercüman" olduğu varsayılan yeni kültürel yapılanma var, postmodernizm yani. Ancak kültürel değişimin iktisadi arka-planın basit bir ön-planı gibi sunulması, postmodernist perspektifin yeğlediği bir yaklaşım değil, çünkü bu, postmodernizme, dolaylı yoldan da olsa, 1970 sonrası döneme meşruiyet sağlama gibi bir misyonun ya da bu dönemin resmi veya gayr-ı resmi mütercimliği rolünün atfedilmesini kolaylaştıran bir yaklaşım. 1973'ten beri Amerikan ve Avrupa ekonomilerinin içinde bulunduklari iktisadi buhran göz önünde bulundurulursa, böyle bir krizin faturasını kimsenin kabullenmek istemeyeceği apaçık; kapatılan fabrikalar, yüzde on ikiye varan işsizlik oranı, artan fukaralık, büyüyen evsizler ordusu, borsa zenginleri, yuppiler, yukarıdakiler lehine değişen gelir dağılımı. Postmodernist akım, kendi varlık koşullarının analizinde prensip olarak karşı çıktığı "büyük boy" teorilerin kullanılmasının, bütün bu nahoş konuları gündeme getireceğinin ve kendi...

Devamını görmek için bkz.