Kadınlar ve genç kızlar, azınlıklar, Kürtler, kent yoksulu genç erkekler, yerlerinden yurtlarından edilip büyük kentlere tıkıştırılanlar, Afrikalı göçmenler, eşcinseller, deliler, travma mağdurları, yaşlılar, ailesini katliamlarda kaybetmiş olanlar, kötü bir eğitimin içinde yönünü kaybeden genç insanlar, engelliler... –– yani başarılı, “normal” erkek dışında kalan büyük çoğunluk.

Bütün bu madunlar Türkiye sinemasının son dönem filmlerinde kendilerine daha önce görülmemiş ölçüde yer buldular. Tamamlayıcı bir tarzda, yan karakterler ve anlatılar olarak ya da ideolojileri aklamak üzere çarpıtılmış imgeleriyle değil, ana karakterler olarak kendi sesleriyle, filmlerin merkezine yerleşerek...

Adorno’nun "Gözünüzdeki kıymık en iyi büyüteçtir" sözünden adını alan kitap, bu değişimin çeşitli veçhelerini görünür hale getirerek, eleştirel bir değerlendirmeye girişiyor. Madunları ve maduniyet imgelerini filmler üzerinden ele alan bu incelemeler, bu yeni sinemasal muhayyilenin imkânlarını ve sınırlılıklarını görüntü, ses ve anlatı açısından irdelerken, aynı zamanda Türkiye toplumuna dair önemli bir kültürel, sosyolojik bilgi de üretiyorlar.

Önsöz, s. 11-21

Madun ve azınlıklar uzun yıllar boyunca Türkiye sinemasının ana akım film yapma pratiğinin kapsamına pek girmediler, girseler de çarpıtılmış imgeleriyle ve genellikle “tercihli” olarak dikkate alındıklarından çoğunlukla hayatın çeperlerinde konumlandırılageldiler. Oysa yakın dönemde bu zorunlu ve süreğen misafirlikleri, uzun süredir adı konmamış bir tür “diaspora sineması” aracılığıyla az da olsa “görünürlük” kazanmış oldu. Çoğunlukçu değer ve ideolojilerin, mutlakiyetçi bakış ve değer yargılarının kıskaca alınmış bu diasporik özneleri, ortaya çıkan bu görece özgürlükçü ve eşitlikçi temsil olanağıyla birlikte, film kadrajlarına artık marjinden, “kenar”dan değil de “orta”dan, merkezden girip çıkabilme gücüne erişmiş durumda büyük ölçüde. Halihazırdaki mevcutların dışında, ortalıkta pek görünmeyenlerin, sesi soluğu pek işitilmeyenlerin, kısaca namevcutların da bir ölçüde sicil kaydının ya da çetelesinin tutulduğu böyle bir sinema anlayışının, bir t...

Devamını görmek için bkz.

Kahraman Çayırlı, "Çerçevelere eğreti: 'Gözdeki Kıymık'", Taraf Gazetesi, 21 Mayıs 2016

Kusursuzlar, [2013, Ramin Matin] anneannelerinin evine, bir Ege kasabasına giden 30’larındaki iki kızkardeşi anlatırken son yılların en iyi filmlerinden birine dönüşüyordu. Gücünü sadeliğinden ve senaryonun psikolojik dayanaklarından alan film, Altın Portakal’da en iyi film ve yönetmen ödüllerinin sahibi olmuştu. Berrin Yanıkkaya, Kusursuzlar'ı suskunluk ve su bağlamında çift katmanla incelediği makalesinde önce bir kadın olarak filmi izleme ve anlama deneyimini tüm samimiyeti ile anlatıyor. Sonra bir de aynı filmin akademik okumasını yapıyor.

Yanıkkaya’nın "Kusursuzlar" makalesi, Hüseyin Köse ve Özgür İpek’in hazırladığı Gözdeki Kıymık'ta yer alan on yedi şahane makaleden sadece biri. Üç ana bölümden oluşuyor kitap: "Madunun Uğultusu", "Madun ve Sureti" ile "Madunun Sesi". Adorno’nun “Gözünüzdeki kıymık en iyi büyüteçtir” sözüyle açılan çalı...

Devamını görmek için bkz.