Kahraman Çayırlı, "Çerçevelere eğreti: 'Gözdeki Kıymık'", Taraf Gazetesi, 21 Mayıs 2016

Kusursuzlar, [2013, Ramin Matin] anneannelerinin evine, bir Ege kasabasına giden 30’larındaki iki kızkardeşi anlatırken son yılların en iyi filmlerinden birine dönüşüyordu. Gücünü sadeliğinden ve senaryonun psikolojik dayanaklarından alan film, Altın Portakal’da en iyi film ve yönetmen ödüllerinin sahibi olmuştu. Berrin Yanıkkaya, Kusursuzlar'ı suskunluk ve su bağlamında çift katmanla incelediği makalesinde önce bir kadın olarak filmi izleme ve anlama deneyimini tüm samimiyeti ile anlatıyor. Sonra bir de aynı filmin akademik okumasını yapıyor.

Yanıkkaya’nın "Kusursuzlar" makalesi, Hüseyin Köse ve Özgür İpek’in hazırladığı Gözdeki Kıymık'ta yer alan on yedi şahane makaleden sadece biri. Üç ana bölümden oluşuyor kitap: "Madunun Uğultusu", "Madun ve Sureti" ile "Madunun Sesi". Adorno’nun “Gözünüzdeki kıymık en iyi büyüteçtir” sözüyle açılan çalışma bir makaleler toplamı. Esasen Türkiye sinemasında madun ve maduniyet imgelerine yakından bakan kitapta, çalışmayı hazırlayan Hüseyin Köse ve Özgür İpek’in önsözü poetik bir tokat gibi.

Sinemada Kabukları Kaldırmak

Kadınlar, Rumlar, Ermeniler, deliler, yaşlılar, pasifize olmuş 80 sonrası genç kuşak, engelliler sinemamıza nasıl yansıyor? Nasıl temsil ediliyorlar? Kadrajların bir ucundan düşmek üzere, tüm çerçevelere eğretiler mi? Gerçek hayatta olduğundan farklılar mı?

Özgür İpek’in Tayfun Pirselimoğlu’nun “Vicdan ve Ölüm Üçlemesi” olarak nitelenen Rıza [2007], Pus [2009] ve Saç [2010] filmlerini incelediği, Gülçin Çakıcı Öztürk’ün Fatih Akın Sineması’nı markaja aldığı, Ahmet Oktan’ın Yeşim Ustaoğlu filmlerinde yaşlı imgesine baktığı ve Hakan Ün’ün Bornova Bornova [2009, İnan Temelkuran] filminde kendini gerçekleştirememe ve bastırılmış ötekilik olgularını ele aldığı makalelerin de ayrıca altını çizmek isterim.

Arapçada “alt” veya “ast” anlamına geliyor madun sözcüğü. Gözdeki Kıymık'ta yer alan makaleler de sinemamızdaki kabukları kaldırmaya çalışıyor. Kadrajın kenarında, resmin ucunda zar zor durabilenleri odak noktalarına alıyorlar. Çok nitelikli bu çalışmayı sırf sinema ile akademik olarak ilgilenenler değil, hepimiz okumalıyız. İzlediğimiz filmleri daha iyi okuyabilmek, tasarlanmış imgelere yamuk bakabilmek için.