David Harvey’in dersleri devam ediyor: Şimdi Marx’ın Kapital’inin ikinci cildine eğiliyoruz. Kapital’in ilk cildi üretime odaklanırken, ikinci cilt malların alınıp satılmasıyla değerin nasıl ortaya çıktığını anlatıyor. Harvey ayrıca Kapital’in üçüncü cildinden de kredi, finans ve bankacılıkla ilgili bazı bölümleri buraya dahil ederek, günümüzün krizlerine ışık tutuyor ve Marx’ın analizlerini hayatlarımızın ortasına yerleştiriyor:

“Portakal marmeladıyla ilgili görünürde çok önemsiz olan bu öyküyü anlattıysam nedeni şudur: Ben Marx’ın soyut analizinin yeryüzüne indirildiğinde insanlara gittikçe daha fazla şey ifade ettiğine inanıyorum. Teori, sadece sermayenin içinde hareket ettiği soyut süreçleri değil, aynı zamanda herkesin yaşadığı biçimiyle günlük hayatı da (yani o kadar çok sayıda İngiliz’in acı portakal marmeladını neden sevdiğini) aydınlatamadığı durumda, daha eşitlikçi ve şiddete daha az yatkın bir alternatif üretim tarzını inşa arayışında bir özgürleşme aracı olarak eksik kalacaktır.”

Marx’ın siyasal iktisadını çalışmak için benzersiz bir kılavuz.

On İkinci Bölüm, Bazı Düşünceler, s. 411-426

Peki, Kapital’in I. ve II. Ciltleri arasındaki ilişkiyi kuşatan “üretim ve gerçekleşme (realizasyon) arasındaki çelişkili birlik” konusunda ne sonuca ulaşabiliriz?

II. Cilt’in gösterdiği, gerçekleşme sürecinde yükselen sınır ve engellerin sermayenin dolaşımının sürekliliğini aralıksız olarak tehdit altında bıraktığıdır. Bu engeller, çoğu Marksistin aşina olduğu, işgücü piyasasında ve üretim alanında ortaya çıkanlardan farklıdır. Ama Marx’ın Grundrisse’de ısrarla söylediği gibi (Gi 404-10), gerçekleşmenin önündeki çeşitli sınır ve engeller sürekli birikim dinamiğine daimi bir tehdit oluşturur ve sık sık önemli krizlerin oluşumuna yol açar. Hatta o kadar ileri gider ki, sermaye için şunu ileri sürer: “Durmadan ardından koştuğu evrensellik, sermayenin kendi doğasında sınırlarını bulur; bu sınırlar sermayenin gelişmesinin belli bir evresinde sermayenin kendisini bu eylemin en büyük engeli olarak o...

Devamını görmek için bkz.