Jan Michalski Edebiyat Ödülü

Angelus Edebiyat Ödülü

"İnsan bir süreliğine susmalı ve oluşan sessizlikte başka bir öykü anlatıcısının –bir balık, yusufçuk, sansar veya bambunun, bir kedi, orkide veya çakıltaşının– sesine kulak vermeli. Arıların roman yazmadığını, örneğin, nereden biliyoruz? Tek bir bal peteğini bile okuduk mu? Veya balıklardan başlayalım. Evrimin nasıl da büyük bir bölümü balıkların sessizliğinde kilitli duruyor, bizden önceki tüm o asırlar boyunca nasıl da çok bilgi biriktirmişler! Bu sessizliğin derin, soğuk depolarıdır onlar."

Bulgar yazar Georgi Gospodinov’un dönemden döneme, hikâyeden hikâyeye atlayarak ince ince kurduğu bir labirent-roman Hüznün Fiziği. Romanın anlatıcısı, başkalarının zihinlerine nüfuz edip onların yaşadıklarını yaşayabilen bir adam.

"Ben geçmiş satın alan bir kişiyim. Öykü tüccarı. Başkaları çay, kişniş, çek senet, altın saat, toprak ticareti yapar. Ben geziyorum ve toptan geçmiş satın alıyorum. Bana ne derseniz deyin, ne isim verirseniz verin. Elinde toprak olanlara ‘toprak sahibi’ derler, ben zaman sahibiyim, başkalarına ait zamanın sahibiyim, başkalarına ait öykülerin ve geçmişin sahibiyim. Dürüst bir alıcıyım, fiyatı asla düşürmeye çalışmam. Sadece özel geçmiş, belirli insanların geçmişini satın alıyorum. Bir seferinde bana koca bir devletin geçmişini satmaya çalıştılar, kabul etmedim."

Giriş, s. 13-14

Ağustosun sonunda, 1913’te, erkek cinsiyetinden bir insan olarak dünyaya gelmişim. Tam tarihi bilmiyorum. Hayatta kalıp kalmayacağımı görmek için beni birkaç gün bekletip kaydımı öyle yaptırmışlar. Herkesin başına gelen bir şeymiş bu. Yazlık işler bitmek üzereymiş, öteberinin tarlalardan toplanması gerekiyormuş, inek doğurmuş, herkes onun etrafında dört dönüyormuş. Büyük Savaş başlamış. Suçiçeği, kızamık gibi çocuk hastalıklarıyla birlikte onu da atlatmışım.

Gündoğumuna iki saat kala şarap sineği olarak doğmuşum. Bu akşam günbatımından sonra öleceğim.

1 Ocak 1968’de erkek cinsiyetinden bir insan olarak dünyaya gelmişim. 1968’i baştan sona kadar bütün ayrıntılarıyla hatırlıyorum. İçinde bulunduğumuz yıl hakkında hiçbir şey hatırlamıyorum. Rakamını bile bilmiyorum.

Ben her zaman dünyada vardım. Buz çağının başlangıcını ve Soğuk Savaş’ın sonunu hâlâ hatırlıyorum. Ölen dinozorların görüntüsü (her iki çağda da) gördüğüm en dayanıl...

Devamını görmek için bkz.

Kahraman Çayırlı, "İnce İşlenmiş bir Minotor labirenti", Sabitfikir, 16 Mart 2017

Bulgar yazar Georgi Gospodinov’un Hüznün Fiziği romanı açılırken Pessoa’ya, Gaustin’e, Borges’e, Augustinus’a, Flaubert’e, Eliot’a ve Hemingway’e selam veriliyor. İlk işaretleri almış oluyoruz böylece. Roman ilerledikçe anlıyoruz ki selam verilen her yazarın üslubundan, tarzından biraz biraz var aslında bu romanın çatısında. Giriş bölümü, “Ben varız,” diye kapanan bir roman neticede Hüznün Fiziği. Kesinlikle heyecan veriyor. “Ben varız” cümlesi, tüm romanın da özü bir yandan. Bir benliğin farklı parçaları, katmanları, kırıntıları tamamlıyor romanı. Bir parçadan diğerine bu kadar ustalıkla geçmesi ise Gospodinov’un en büyük başarılarından biri.

Yunan mitolojisinden gelen Minotor efsanesi ise, Hüznün Fiziği’nin bir diğer yapıtaşı. Kitabı, kapağı olan Picasso’nun 1958 yılında resmettiği Minotorların Kralı ile sarmaya başlayan efsane, romanın ...

Devamını görmek için bkz.

Gamze Doğan, "Büyüsü Bozulmuş Dünyayı Büyülemek: Georgi Gospodinov Romanlarındaki Arayışın İzini Sürmek", sosyalbilimler.org, 11 Haziran 2018

Dünyanın büyüsü bizim için bozulmuşsa bir roman yazmak için ilhamı nerede arardık? Dünyaya olan ilgimizi nasıl tekrar canlandırabilirdik? Dünya bizim için en son ne zaman ilginç olmuştu? Ve de en önemli sorulardan biri; tüm bu düşünceler dünyanın iki kutuptan oluştuğu, yoksulluk ve hüznün bir toplumun topraklarını boydan boya kat ettiği zamanlarda aklımızdan geçiyorsa bu roman nasıl olurdu?

1968 doğumlu Bulgar yazar Georgi Gospodinov’un Metis Yayınları etiketiyle Türkçeye de çevrilen iki romanı Doğal Roman ve Hüznün Fiziği, yukarıdaki düşüncelerin pek çok başka “koridor”a açıldığı bir “labirent”te yolculuğa çıkarıyor bizleri. Bu yolculukta terk edilmişliğin hüznü içerisindeki baş karakter, yani yazar, zamanda ve mekanda inşa edilmiş bir labirentte; bir yandan kendi geçmişine, hayatına dair bir ...

Devamını görmek için bkz.