İki Wittgenstein kitabını tek bir ciltte bir araya getirdik. Wittgenstein'ın hayatının son iki yılında, ölümünden bir kaç gün öncesine kadar tuttuğu notlardan manevi mirasçıları G. E. M. Anscombe ve G. H. von Wright tarafından derlenmiş olan Kesinlik Üstüne filozofun Moore'un bazı düşüncelerinden yola çıkarak yaptığı inceleme ve sorgulamaları içeriyor. Bilmek, inanmak, şüphe duymak, emin olmak gibi konuların etrafında dönen bu değinilerde okur, eserin aslen yayım için hazırlanmamış notlardan oluşması nedeniyle, yalnızca yazarın düşüncelerini değil, tinsel uğraşını, akıl yürütme tarzını, ele aldığı alanı incelerken attığı adımları da izleyebilir. Wittgenstein'ın en önemli eserleri arasında yer alan kitap kimi araştırmacılar tarafından onun düşüncesindeki yeni bir aşama olarak da yorumlanmıştır.

Kültür ve Değer, Wittgenstein'ın 1951'de ölümünden sonra geride bıraktığı folyolar halindeki elyazması notlardan derlenmiş ve ağırlıklı olarak felsefe, sanat ve kültür konularındaki değinilerinden oluşan bir seçmedir. İlk kez 1977 yılında G. H. von Wright ve Heikki Nyman tarafından Almancada "Vermischte Bemerkungen" adı altında yayımlanan eser daha sonra genişletilmiş ve İngilizcede, bizim de Türkçesi için kullandığımız "Culture and Value" başlığıyla yayımlanmıştır. Okurun Wittgenstein'ın felsefesiyle tanışık olmasını gerektirmeyen bu eser yirminci yüzyılın en önemli filozoflarından birini daha yakından tanımamızı sağlarken, felsefesiyle ilgilenenlere de düşünce tarzıyla ilgili birçok ipucu sunmaktadır.

Kültür ve Değer’den, s. 120-122.

İyi bir benzetme zekâyı tazeler.

Bir yere nasıl gidileceğini miyop birine tarif etmek güçtür. Çünkü şunu söyleyemezsiniz: "Şu on mil ötedeki kilise kulesini gözden kaybetme, o yöne yürü.

Yalnızca doğanın konuşmasına izin ver ve doğadan yüksek tek bir şey tanı; ama başkalarının düşünebileceği şeyi değil.

Ağaç eğileceği yerde kırılırsa, bu bir trajedi olur. Trajedi, Yahudice olmayan bir şeydir. Mendelssohn belki de bestecilerin trajediden en uzak olanıdır. Trajik bir şekilde ısrar etmek, sevgide trajik bir durumu dikbaşlılıkla sürdürmek, bana hep idealime tamamen yabancı bir şey gibi görünüyor. Bu benim idealimin zayıf olduğu anlamına mı gelir? Bunu ben yargılayamam ve yargılamamam gerekir. Eğer zayıfsa, demek ki kötüdür. Temelde yumuşak ve dingin bir idealimin olduğuna inanıyorum. Tanrı idealimi zayıflıktan ve sahtelikten korusun.

Yeni bir sözcük, tartışma toprağına atılmış taze bir tohum gibidir.

Canlı, sıcak tohuma u...

Devamını görmek için bkz.

Süreyya Su, “Bildiğim, inandığım şeydir”, Kitap Zamanı, 7 Aralık 2009

Türkçede son zamanlarda birçok felsefe ve düşün insanına ait, önemli ve temel metinler birbirinin peşi sıra çevrilip yayımlanıyor. Bu, özellikle felsefe alanında literatürün zenginleşmesini sağlayan bir gelişme. Daha on yıl öncesine kadar, felsefe tarihinde yer edinmiş birçok filozofa ait, birkaç makaleden türetme kitapçıklar ancak bulunabiliyordu Türkçede. Dolayısıyla herhangi bir felsefeci üzerine, onun düşüncelerinin kuşatıcı bir okumasın yapmanın imkanı yoktu. Oysa şimdi, yüzyıla damgasını vurmuş usta filozofların hemen hemen tüm kitaplarını içeren külliyatları Türkçede bulmak mümkün. Bunlardan biri de Wittgenstein. Son zamanlarda ardı ardına çevrilen kitaplarıyla bir Wittgenstein külliyatı oluşuyor. En son, Kesinlik Üstüne ve Kültür ve Değer adlı kitapların tek ciltte yayımlanması bu külliyatın oluşmasına önemli bir katkı sağladı. Bu, Wittgenstein'ın felsefesine ilgi duyanlar için s...

Devamını görmek için bkz.

Asuman Kafaoğlu Büke, 'Felsefenin üç atı: bilgi, şüphe, kesinlik", Radikal Kitap Eki, 1 Ocak 2010

Felsefeciler arasında nesilden nesle aktarılan bazı efsaneler vardır. Bunlardan biri 20. yüzyılın önemli düşünürlerinden G. E. Moore’un bir felsefe seminerinde, çağdaşı filozofları sağduyuya davet etmek için elini havaya kaldırarak, “Bu bir eldir” dediği konuşmasıdır. Moore’un bu çıkışı, sağduyudan iyice uzaklaşan, varlıkbilim ve epistemolojiden sadece teknik terminolojiyle söz eden filozoflar için gerçekten de uyarıcı bir etki yaratmıştır. Konuşması boyunca arada sırada elini gösterip “bu hâlâ bir eldir” sözlerini yineleyerek, komik ama bir o kadar da etkin bir hava yaratan Moore, ‘A Defence of Common Sense’ (Bir Sağduyu Savunması) adlı makalesinde, daha sonraları ‘Sağduyu Felsefesi’ adıyla anılacak olan bilgi kuramını ortaya koyar. Moore’un felsefesi genel okur tarafından pek bilinmez ama felsefe öğrencileri için çok önemlidir. Hem çok sayıda düşünürü etkilemiş hem de çağ...

Devamını görmek için bkz.

İlke Kamar, “Kesinlik üstüne düşünceler”, BirGün Kitap Eki, 6 Şubat 2010

“Yüzyılın en etkili olmuş filozoflarından biri Ludwig Wittgenstein’dır” cümlesi birçok kişinin hemfikir olduğu bir değerlendirme.Felsefesini bir dil problemine indirgeyen Wittgenstein’ın düşüncesinin merkezinde, dilin kapsamı ve sınırlarını belirleme sorunsalı yatar. Ona göre insanı diğer varlıklardan ayıran en önemli şey dili kullanma ve anlama yetisidir. Bu noktadan hareket eden filozof, dilin dünya ve düşünceyle olan ilişkisi üzerine sorular sormuş ve bulduğu cevapları bir öğretiler bütünlüğünden uzaklaştırıp etkinlikler çerçevesinde değerlendirmiştir. Felsefeye ilgi duyanların filozofu, bugünlerde yeniden okumak içinse iki sebebi var: Daha önce yayımlanan Kesinlik Üstüne kitabına, “Kültür ve Değer” başlığında yeni notların eklenmesi ve Metis tarafından Kesinlik Üstüne + Kültür ve Değer adıyla kapsamlı bir kitaba dönüşmesi. Kesinlik Üstüne’de ilk göze çarpan Wittgenstein...

Devamını görmek için bkz.

Suat Hayri Küçük, “Çatışmanın estetiği; dünyanın dışına sarkan dil”, BirGün Kitap Eki, 6 Şubat 2010

Mitolojik tanrıların temsil ettikleri kavramlar, içinde bulundukları durumlar, yarattıkları olaylar ve diğer tanrılarla, ölümlülerle ve doğanın güçleriyle ilişkileri aslında bu söylencelerin üretildikleri tarihsel toplumsal dönemin bir imgesini de sunarlar bize. Görmenin diyalektiğinde bu fenomenleri ve imgeleri, bir metada o metanın üretildiği tarihsel toplumsal durumun içindeki sınıfların düşlerini ve gerçekliğini okur gibi okuyabiliriz.

Söylencelerden birine göre Tanrının Kapısı - Babil, Kral Nimrod’un inşa ettirdiği kuledir. Kentin tanrısı Marduk’tur ve yönetici sınıfın tanrısı Tecum ile işbirliği içindedir. Bu iki işbirlikçi tanrının yeryüzündeki sureti olarak Kral Nimrod kentin tamamını köleleştirmiş ve Babil Kulesi’ni yaptırmaktadır. Ölüm, kan ve gözyaşı Tanrının Kapısı’na yakınlaştıkça artmaktadır. Kule yapıldıkça kral krallığını köleler de köleliğini inşa e...

Devamını görmek için bkz.