Felsefi Soruşturmalar, felsefe tarihinde Wittgenstein'ın "ikinci felsefesi" olarak da bilinen görüşlerini ortaya koyduğu eseridir. 1951'de son şeklini veremeden ölmesi üzerine manevi mirasçıları E. Anscombe ve R. Rhees tarafından yayımlanan eser, felsefe tarihinde belirleyici bir yere sahiptir. Tractatus'daki görüşlerini eleştirel bir bakışla ele alan filozofun bu eserde ortaya koyduğu fikirlerin etkisi sadece felsefeyle sınırlı kalmamış, düşünce dünyasının bütün alanlarına yayılmıştır.

"Burada, son on altı yıl boyunca üzerinde uğraştığım felsefi soruşturmaların tortusu olan düşünceleri yayımlıyorum. Pek çok konuya ilişkin bunlar: Karşılık, anlama, tümce, mantık gibi kavramlara, matematiğin temellerine, bilinç hallerine ve diğer şeylere. Bu düşüncelerin tümünü değiniler, kimi zaman aynı konuya ilişkin uzunca zincirler oluşturan, kimi zamansa çabucak bir alandan diğerine sıçrayan kısa paragraflar olarak yazıya geçirdim. — Başlangıçtaki niyetim bunları günün birinde, biçimine ilişkin olarak farklı zamanlarda farklı tasarımlar oluşturduğum bir kitap halinde bir araya getirmekti. Ama benim için asıl önem taşıyan şey, düşüncelerin bir konudan diğerine doğal ve kesintisiz bir sıra şeklinde ilerlemesiydi.

"Vardığım sonuçları böyle bir bütün halinde kaynaştırma yönündeki birçok başarısız girişimden sonra, bunu asla başaramayacağım aklıma yattı. Yazabileceğimin en iyisinin her zaman için yalnızca felsefi değiniler olarak kalacağını, düşüncelerimin, ne zaman onları doğal eğilimlerine karşı olarak tek bir yöne doğru zorlayacak olsam, derhal felce uğradıklarını gördüm. — Tabii bu da tamamen soruşturmanın doğasına ilişkin bir şey. Çünkü bizi geniş bir düşünce alanını, çaprazlaşan yollar oluşturacak şekilde her yöne doğru boydan boya geçmeye zorlayan bu doğadır. — Bu kitaptaki felsefi değiniler, bu uzun ve çetrefilli yolculuklar sırasında oluşmuş bir dizi peyzaj taslağı adeta." — Ludwig Wittgenstein

Önsöz, s. 19-20.

Burada, son 16 yıl boyunca üzerinde uğraştığım felsefi soruşturmaların tortusu olan düşünceleri yayımlıyorum. Pek çok konuya ilişkin bunlar: Karşılık, anlama, tümce, mantık gibi kavramlara, matematiğin temellerine, bilinç hallerine ve diğer şeylere. Bu düşüncelerin tümünü değiniler, kimi zaman aynı konuya ilişkin uzunca zincirler oluşturan, kimi zamansa çabucak bir alandan diğerine sıçrayan kısa paragraflar olarak yazıya geçirdim.—Başlangıçtaki niyetim bunları günün birinde, biçimine ilişkin olarak farklı zamanlarda farklı tasarımlar oluşturduğum bir kitap halinde bir araya getirmekti. Ama benim için asıl önem taşıyan şey, düşüncelerin bir konudan diğerine doğal ve kesintisiz bir sıra şeklinde ilerlemesiydi.

Vardığım sonuçları böyle bir bütün halinde kaynaştırma yönündeki birçok başarısız girişimden sonra, bunu asla başaramayacağım aklıma yattı. Yazabileceğimin en iyisinin her zaman için yalnızca felsefi değiniler olarak kalacağını, düşüncelerimin, ne ...

Devamını görmek için bkz.

Ata Devrim, “Ergenlik Çağının Sonu”, 7 Mayıs 2007

Wittgenstein, Tractatus’u yazdıktan sonra felsefe ile olan bütün ilgisinin sona erdiğini düşünmüştü. Bu tutumu “artık büyüdüm” düşüncesiyle oyuncaklarını bir çırpıda çöpe atan ergenin davranışına benziyordu. Ne var ki, hayat sürdükçe ve özellikle bizim dışımızdakilerin varlığını daha açık bir biçimde duyumsadıkça felsefe sessizce ölmez, tam tersine gittikçe canlanır. Felsefi Soruşturmalar’da ergenin içe-kapanık öfkesini kusan Wittgenstein’la yeniden karşılaşmamızın nedeni de böyle bir şeydir. Bu kitapta, kısacık önermelerini buyurgan bir biçimde önümüze koyan Wittgenstein’ın yerine okuruyla daha çok diyaloğa giren, öne sürdüğü düşünceleri anlaşılır kılmak için çaba gösteren, “dersini almış” bir Wittgenstein vardır. Bunun en önemli nedeni, belki de Wittgenstein’ın 1926’ya dek süren ilkokul öğretmenliği deneyimidir. Öğrenciler karşısında gerekli sabrı gösterememiş, disiplini sağlamak için sert yaptırımlara başvu...

Devamını görmek için bkz.