"Efendim, benim de hayatım roman, daha doğrusu gülmece. Neden öyle küçümser bakışlar yerleşti gözlerinize?" diyordu Vüs'at O. Bener "Kendi Öyküsü" başlıklı yazısında. Zorluklarla geçen hayatının edebiyata hasredebildiği dönemlerinde Bener, Türkçe edebiyatın çıtasını yükselten ürünlere imza attı. Zanaatkâr ciddiyetini, sabrını, samimiyetini modernist yazı işçiliğine kattı. Kendisinden ve edebiyattan taviz vermeyen düşündürücü metinler kurdu.

Bilge Karasu Edebiyat İncelemeleri Dizisi'nin ilk kitabı olarak Reyhan Tutumlu'nun 2007 Memet Fuat Eleştiri/İnceleme Ödülü'nü alan Vüs'at O. Bener incelemesini yayımlıyoruz. Bener'in poetikasının bu kapsayıcı, yetkin çözümlemesinde Tutumlu, edebiyatın kavramsallaştırılması en zor alanlarından birine el atarak otobiyografi, anı, günlük, kurmaca, metinlerarasılık gibi ilişkili ve gerilimli konularda kuramsal bir berraklık sağlamayı hedefliyor. Yaşamasız Yazabilmek, arkasındaki titiz araştırmacılık ve önerdiği çözümlerle, çağdaş Türkçe edebiyatın köşe taşlarından birini evrensel bir kuramsal bağlamda değerlendirirken Vüs'at O. Bener üzerine çalışmaları da yeni bir düzleme taşıyor.

Sunuş: Bilge Karasu Edebiyat İncelemeleri Dizisi'ni Sunarken, s. 9-11.

Yüzyılların çokkatmanlı, çoksesli birikimini bambaşka sözlerle bugüne taşıyan edebiyatları yalnızca kendilerine benzeten, kendilerinden türeten yalıtmacı eskil paradigmalar günümüzde temelden sarsılırken, edebi anlatımları ulusötesi, dünyalı bir perspektiften yorumlayan çalışmalar giderek yaygınlaşmakta. Kanımca bu, bilgiye ulaşmada sınırların erimesiyle birlikte, edebiliğin yeryüzünde tarih- ve kültürötesi mevcudiyetlerinin farkına varmamızın bir sonucu. Modernitenin geçirdiği değişime paralel olarak zihnimizdeki "edebiyat" nosyonu da kalıbını kırıyor; edebi izleklere, türlere, tarzlara ilişkin algımız, beklentimiz, yorumumuz dönüşüme uğruyor. Edebiyat tarihleri önemli yazarlar, yapıtlar, akımlar silsilesi olmaktan çıkmakta. Metinleri özerkleştiren, mutlaklaştıran, bağlamlarından yalıtan yaklaşımlar aşındıkça baş ve saf yapıt nosyonları da, onlar aracılığıyla verili tarihin doğrulanıp kutsanması da ...

Devamını görmek için bkz.

Giriş’ten, s. 15-17.

Çağdaş Türk edebiyatının yenilikçi öykü, roman ve oyun yazarlarından Vüs'at O. Bener (1922-2005), fazla yazmayan, geniş bir okur çevresine ulaşmamış, fakat yapıtlarında kullandığı anlatım teknikleri, oluşturduğu kurgular, parçalı ya da çokkatmanlı anlatım ve yarattığı yeni dille Türk edebiyatında özgün bir yere sahip, "öncü" bir yazardır. Bener, yapıtlarında daha çok bireyin iç dünyasını, yaşadığı yabancılaşmayı, çatışmaları, kendini sorgulamasını, korku ve kaygılarını yer yer dönemin toplumsal olaylarına da yer vererek anlatır.

Edebiyatın farklı türlerinde ürünler veren Vüs'at O. Bener, iki roman, iki oyun, altı öykü ve bir şiir kitabı yayımlamıştır. Bener'in kitaplaşmış yapıtlarını şöyle sıralayabiliriz: Dost (1952), Yaşamasız (1957), Ihlamur Ağacı (1962), Buzul Çağının Virüsü (1984), İpin Ucu (1989), Bay Muannit Sahtegi'nin Notları (1991), Siyah-Beyaz (1993), Manzumeler (1994), Mızıka...

Devamını görmek için bkz.

Didem Nur Güngören, “İğneyle kuyu kazar gibi”, Radikal Kitap Eki, 18 Haziran 2010

Türkçede edebiyat eleştirisinden söz açıldığında söylenecek ne çok şey var... Edebi alanın görece darlığı, edebiyat okurunun eleştiriye ilgisizliği, dolayısıyla dar alanda paslaşmak durumda olmak, kaynaklara ulaşmakta hâlâ yaşanılan zorluk, temel kaynakların Türkçedeki eksikliğinin yarattığı açlık... Yine de geçmişe oranlarsak dünya edebiyatının temel kavramsal yapılarının, güncel edebi analiz yöntemlerinin Türkçe eserleri incelemek için de işe koşulmaya başladığını hemen görebiliriz. Özellikle üniversitelerin edebiyat bölümlerini yüksek lisans ve doktora tezleri dilin, edebiyatın verdiklerini büyük bir iştahla ele alıp çoğu zaman büyük bir incelikle analiz eden edebiyat uzmanlarının atölyesi haline gelmekte. Reyhan Tutumlu da ilk hacimli edebi incelemesini doktora tezi olarak sunan bu uzmanlardan bir tanesi. Tutumlu’nun eseri anlatıbilimsel yaklaşımla Vüs’at O. Bener’in yapıtlarını çözüml...

Devamını görmek için bkz.

Metin Celâl, “Bilge Karasu Edebiyat İncelemeleri Dizisi”, Cumhuriyet Kitap Eki, 8 Temmuz 2010

Metis Yayınları 'Bilge Karasu Edebiyat İncelemeleri Dizisi' adıyla yeni bir diziye başladı. Edebiyatı salt bir beğeni konusu olmaktan çıkararak, edebiyat eserlerini eleştirinin, yorumlama ve anlama çabasının konusu haline getirmek amacıyla girişilmiş araştırma ve inceleme ürünleri dizide yer alacakmış. Dizinin kitapları da Bilge Karasu Fonu'nun katkılarıyla yayımlanacakmış. Bilge Karasu'nun vasiyeti ile 1995'te ölümünden sonra eserlerinin gelirinden bir fon oluşturulmuş. Fon, edebiyat üzerine yapılan yaratıcı çalışmaların yayımlanmasında, desteklenmesinde kullanılmakta, bu destekle yayımlanmış eserlerin gelirleri de aynı amaçla kullanılmak üzere bu fona aktarılmaktaymış.

Türkiye'de edebiyat eleştirisinin ne kadar cılız olduğu malum. Özellikle kitap boyutunda çalışmalara pek rastlanmıyor. Zaten bu tür çalışmalar olsa da yayımlanma olasılığı çok düşük. Yayınevleri satış şansı...

Devamını görmek için bkz.

R. Aslıhan Aksoy Sheridan, “Vüs’at O. Bener incelemeleri alanında yepyeni bir dönemeç”, Kanat: Bilkent Üniversitesi Türk Edebiyatı Merkezi Haber Bülteni, Bahar 2010, Sayı: 33

Bölümümüz doktora programı 2007 yılı mezunlarından Reyhan Tutumlu’nun Yaşamasız Yazabilmek: Vüs’at O. Bener’in Yapıtlarına Anlatıbilimsel Bir Yaklaşım başlıklı kitabı 2010 yılı Mayıs ayı içinde yayımlandı.

Reyhan Tutumlu’nun, Süha Oğuzertem danışmanlığında hazırladığı ve 2007 Memet Fuat Eleştiri/İnceleme Ödülü’nü almış olan “Vüs’at O. Bener’in Yapıtlarına Anlatıbilimsel Bir Yaklaşım” başlıklı doktora tezinin gözden geçirilmiş metnine dayanan bu titiz çalışmanın içeriğine ilişkin gözlemlerden önce üzerinde durulması gereken önemli bir özelliği, yapıtın Metis Yayınları’nın Bilge Karasu Edebiyat İncelemeleri Dizisi’nin ilk kitabı olarak yayımlanmış olması. “[E]debiyatı salt bir beğeni konusu olmaktan çıkararak, edebiyat eserlerini eleştirinin, yorumlama ve anlama çabasının konusu haline...

Devamını görmek için bkz.