Edebiyatla psikanaliz arasındaki ilişkiyi anlamlı bir biçimde kurabilmemiz için, bu ilişkiye tersinden bakmamız gerekir. Psikanaliz bir edebiyat metninin ne değerini ne anlamını ne de etkisini değiştirebilir. Ancak edebiyat metninin eleştirel okunması, bizim psikanalizi kavramamız, anlamlandırmamız ve psikanalitik terapi ilişkisinin dışında, tüm yaşamımızda kalıcı bir biçimde geçerli kılmamız için vazgeçilmez önemdedir. Freud’un söylediği rivayet edilen şöyle bir özlü söz var: “Nereye gitsem oraya benden önce gitmiş bir şair bulurum.” Rivayetten ibaret tabii; Freud külliyatını karıştırdığınızda böyle bir söze rastlamıyorsunuz. Ancak bu anlama çekilebilecek başka bir sözü söylediğinden emin gibiyiz: “Şairler ve filozoflar bilinçdışını benden önce keşfetmişlerdi. Benim keşfettiğim, bilinçdışını araştırmanın bilimsel yöntemiydi.”

Şairler ve filozoflar bilinçdışını keşfettiklerinde orada neler gördüler? Gördüklerini nasıl anlamlandırdılar? Ve son olarak: Psikanaliz onların gördüklerinden neler öğrendi, neler öğrenecek? — Bülent Somay

Önsöz, Öğrettiklerimden Öğrendiklerim, s. 12-13

1980’lerin başlarında, Kanada’da İngiliz Edebiyatında Ütopya konusunda sürdürmekte olduğum doktora çalışmamı yarıda bırakarak Türkiye’ye döndüm. Çeşitli nedenleri vardı bunun: Mali, duygusal, ailevi; ama bir yandan da yavaş yavaş akademik dünyaya olan inancımı kaybetmekte oluşum (ki galiba geç bile kalmışım uyanmakta) önemli bir nedendi. 1980’leri ve 1990’ları üniversite dışında çeşitli işlerle uğraşarak geçirdim; bunların arasında (en kötü uçta) reklamcılık ve (en iyi uçta) müzik de vardı. Akademik hayattan vazgeçmiştim geçmesine, ama öğrenmekten vazgeçmiş değildim. On beş yılı aşkın bir süre boyunca, özellikle Marksizm ve Psikanaliz alanlarında okumaya, öğrenmeye ve yazmaya hiç ara vermedim. Öğrenmek için bir üniversitenin gerekmediği konusunda da tekrar tekrar ikna oldum bu süreçte. Üniversite kötü ihtimalle bir köstekti öğrenmenin önünde, iyi ihtimalle ise görece faydalı bir topluluk; çok seyrek olarak da bir seçilmiş aile oluşturmak dışında pek bir destek sağlamıyordu.

Derken (2000 yılında, tam yeni binyıla girmişken) bir vakıf üniversitesinde ders vermem için teklif aldım (doğrusu ben de bu konuda biraz nabız yoklamıştım). İstanbul Bilgi Üniversitesi’nde yarım-zamanlı olarak “Psikanaliz ve Edebiyat” ve “Ütopya ve Bilimkurgu” dersleri vermeye başladım. Birkaç yıl içinde verdiğim ders sayısı arttı, kadrolu olarak çalışmaya başladım. Ders yelpazem genişledi, Post-Kolonyalizm, Kültürel Teori gibi...

Devamını görmek için bkz.