Günümüzde en ilginç teorik müdahaleler belli başlı alanların içinden değil, açıkça belli bir alana ait olmayan, bu alanlar arasında kalan çatlaklardan doğuyorsa eğer, en dikkat çekici teorisyenlerden biri de Slavoj Zizek olmalı. Ne çişini ne belini tutabilen bu kitabında Zizek’in geliştirdiği fikirler tam da böyle bir iş görüyor: Felsefe, psikanaliz ve siyasal iktisadın eleştirisi arasındaki boşlukları dolduruyor. Ontolojiden cinsiyetlenmeye, cinsiyetlenmeden siyasal iktisadın eleştirisine içkin geçişler üstünde duruyor Zizek: “Üstü çizili Bir’in oluşturduğu ontolojik Boşluk’a ancak cinsiyetlenmenin açmazları üstünden erişmek mümkünken, küresel kapitalizmde tekno-bilimsel ilerlemeyle birlikte doğup halen önümüzde duran cinselliğin lağvedilmesi, yani bizatihi ‘insan doğasının’ değişmesi ihtimali de bizi odak noktasını siyasal iktisadın eleştirisine kaydırmak durumunda bırakmaktadır.”

Alenka Zupancic’in yeni yayımladığımız Cinsellik Nedir? kitabıyla kurduğu diyalogdan hareketle, ontolojinin sınırına radikal olumsuzluğu cisimleştiren fazlalık bir unsur, varlık düzenine nakşedildiği haliyle cinsiyet farkı antagonizması üstünden yaklaşıyor Zizek. İktisadi-felsefi bir perspektiften, önce bu ontolojik fazladan Marx’ın artı-değerine, oradan da Lacan’ın artı-keyif kavramına uzanıyor.

Tuhaf bir kitap bu. Spinoza’nın Etika’sında karşımıza çıkan paradoksu hatırlatıyor: Bir yandan varlığın temel yapısı gibi “ebedi” konulara odaklanırken, diğer yandan Pokémon Go oyunundan popüler televizyon dizisi Castle’a kadar çeşitli örneklerle güncel meseleler üstüne gayet spesifik birçok tartışmaya giriyor.

Giriş: İşlevsiz Köşeliklerin İşlevi, s. 11-13

Kendini tutamadan boşluğa. Başının üzerinde uzanan gökyüzü. Yine akşam. Gece olmadığında akşam olacak. Hâlâ can çekişiyor batmak bilmeyen gün. Korlar bir yanda. Küller öteki yanda. Sonsuz oyun kazanıldı ve yitirildi. Ayırdına varılmadı.

Samuel Beckett, "görülemeyen söylenemeyen"*

"Köşelik" terimi (kemer gibi kavisli bir biçim ile onu çevreleyen dikdörtgen arasında kalan alanın adı olarak) mimarlık alanında doğmuş, sonrasında evrimsel biyoloji tarafından benimsenmiş; adaptasyon sonucu değil yan ürün olarak ortaya çıkan, organizmanın uygunluğu ve hayatta kalması açısından belirgin bir fayda taşımayan, ancak tam da bu sayede “eksaptasyon” yoluyla organizmanın işleyişi bakımından yeni, beklenmedik, hayati bir rol üstlenmesi mümkün olan özellikleri adlandırmaya başlamıştır. Gould ve Lewontin’e göre insan beyninin pek çok işlevi, bilhassa da dil köşelik olarak doğmuştur. [1] Bu kitapta geliştirilen düşü...

Devamını görmek için bkz.