Son yıllarda günümüz dünyasını betimlemede kullanılan "postmodern durum" üzerine, postmodern kültür, mimari, sanat ve toplum üzerine pek çok şey yazıldı. David Harvey, Postmodernliğin Durumu'nda başlangıç olarak terimin farklı anlamlarını inceliyor ve modernizm sonrası toplumsal yaşantıyı anlamakta bu kavramlaştırmayı kullanmanın ne ölçüde uygun ve yararlı olduğunu tartışıyor.

Ancak Postmodernliğin Durumu, bir kitap olarak bundan çok daha fazlasını vaat ediyor. Yazar, Aydınlanma'dan günümüze uzanan dönem boyunca modernizmin toplumsal bir tarihini kuruyor ve modernizmin politik ve toplumsal düşünce ve hareketler içindeki, sanat, edebiyat ve mimarideki ifadelerini inceliyor. En dikkat çekici ve Harvey'e özgü vurgulama ise, zaman ve mekân algılamalarımızın yine zaman ve mekân boyunca nasıl bir değişim gösterdiği ve bu değişimin bireylerin değerleri ve toplumsal süreçleri üzerinde nasıl etkili olduğudur. Bu kitap sadece doğrudan sosyal bilimlerle ilgili olanlar için değil, günümüz dünyasındaki değişimleri anlamakta ısrarlı olan, araştırmaktan çekinmeyen genel okur için de son derece ilgi çekici... Son dönemde, düşünce tarihine ve zihniyetlerin toplumsal ve politik değişme ile ilgisinin kurulmasına yapılmış zengin bir katkı...

"Temel Tez" ve "Önsöz", s. 7-10

Temel Tez

Yaklaşık 1972'den bu yana, hem kültürel faaliyetlerde hem de politik-ekonomik faaliyetlerde köklü bir değişim yaşanmaktadır.

Bu köklü değişim, mekân ve zamanı algılayışımızda yeni hâkim biçimlerin ortaya çıkışıyla bağlantılıdır.

Zaman ve mekânın değişmekte olan boyutlarıyla eşzamanlılık, zorunlu ya da nedensel bir bağıntının varlığı için bir kanıt olarak gösterilemezse de, postmodernist kültürel biçimlerin yükselişi, sermaye birikiminde daha esnek tarzların ortaya çıkışı ve kapitalizmin örgütlenişinde "zaman-mekân sıkışması"nın yeni bir atılımı arasında bir tür zorunlu ilişki olduğu görüşüne güçlü birtakım önsel kanıtlar getirmek mümkündür.

Ne var ki, kapitalist birikimin temel kurallarıyla karşılaştırıldığında bu değişimler, bütünüyle yeni bir kapitalizm-sonrası (post-kapitalist), hatta sanayi-ötesi (post-endüstriyel) toplumun ortaya çıkışından ziyade, yüzeysel görünümlerde beliren bazı değişiklikler...

Devamını görmek için bkz.

Ogan Güner, “Soldan Sağa 13 Harf: Postmodernizm”, Virgül, Sayı 4, Ocak 1998

Postmodernizm başımıza ilahi bir bilmece-bulmaca olarak çıktığından beri, 'Postmodernizm nedir?' sorusuna geniş ufuklu bir cevap arayanlar için, David Harvey'in 1990 tarihli The Condition of Postmodernity (Postmodernliğin Durumu) adlı kitabı, kapsama alanının genişliği ile Fredric Jameson'ın Postmodernizm kitabıyla birlikte bir başyapıt olarak önerilebilir. Postmodernizm tartışmalarının temel metinleri, postmodernist biçeme uygun olarak, genelde uzun soluklu makalelerle (Hassan, Habermas vb.) ya da sprinte kalkmış kısa kitapların haz ve şevk dolu üsluplarıyla (Baudrillard gibi) vücut bulmuştu. İki tarzın da dışına çıkıp konunun değişik yönlerine aynı anda bakarak bir bütün olarak kavramaya yönelik Postmodernizm (Jameson), 1994 yılında sorunlu bir Türkçeyle çıkmıştı. Bu zorlu misyona Jameson'dan daha önce soyunan Harvey'in kitabı ise neredeyse 8 yıllık bir aradan s...

Devamını görmek için bkz.

Faruk Tabak, 'Geç' kapitalizm mi, 'post-Fordizm' mi?, Virgül, Sayı 7, Nisan 1998

Dünya-ekonomisinin 1970'li yıllardan bu yana hızla kabuk değiştirmekte olduğu muhakkak. Sermayenin zaman ve mekânın belirleyiciliğinden bağımsızlığını ilan edercesine artan manevra kabiliyeti, devletlerin sarsılan mali (ve yaptırım) gücü, endüstriyel üretimin dünya ölçeğinde değişen coğrafyası ve bu işbölümüne tekabül eden yeni üretim örgütlenmesinin "esnekliği" bu değişimler içinde en çok anılagelenlerden. Ve tabii bir de bu dönüşümlere "tercüman" olduğu varsayılan yeni kültürel yapılanma var, postmodernizm yani. Ancak kültürel değişimin iktisadi arka-planın basit bir ön-planı gibi sunulması, postmodernist perspektifin yeğlediği bir yaklaşım değil, çünkü bu, postmodernizme, dolaylı yoldan da olsa, 1970 sonrası döneme meşruiyet sağlama gibi bir misyonun ya da bu dönemin resmi veya gayr-ı resmi mütercimliği rolünün atfedilmesini kolaylaştıran bir yaklaşım. 1973'ten beri Amerikan ve Avrupa ek...

Devamını görmek için bkz.