Sunuş, s. 5-6

Türkçe Sorunları Kılavuzu'nda, Türkçe konuşup yazanların karşılaştığı güncel sorunlar ele alınıyor: Yazım (imla) sorunları, söyleyiş (telaffuz) sorunları, yerinde kullanılmayan terim ve kavramlar, cümle yapılarındaki yaygın sorunlar vb. Kuşkusuz, çözüm önerileriyle birlikte.

Kılavuzun amacı, dil bilincinin gelişmesi yönünde ufuk açmaya çalışmak.

Türkçe Sorunları Kılavuzu, aranan bilgilerin kolaylıkla bulunabilmesi için alfabetik ve göndermeli olarak düzenlendi. Girişlere ilişkin açıklamalar aşağıda.

Dilbilgisi terimlerine yabancı olanların da yararlanabilmesi için, sorunların gösterilmesinde örneklere ağırlık verildi. Okur, Türkçe Sorunları Kılavuzu'nda rastlayacağı dilbilgisi terimlerinden korkmasın; sorunlar, bu terimlerin yanı sıra, gündelik dildeki karşılıklarıyla ve örneklerle de tanıdık kılınmaya çalışıldı. Örneklerin, tipik sorunları temsil etmesine dikkat edildi.(*)

İşin güçlüğü biliniyor: Türkçenin kuralları konusunda görüş birliği bulunmadığı gibi, bazı konularda neredeyse dilci, hatta yazar sayısı kadar "doğru" var. Bu arada, birbirinden farklı anlayışlarda çok sayıda yazım kılavuzu ve dilbilgisi kitabıyla karşı karşıyayız.

Türkçe Sorunları Kılavuzu için, varolan yazım kılavuzları içinde kanımca en az sorunlu olanı, Dil Derneği'nin Yazım Kılavuzu (Ağustos 1995 tarihli 3. baskısı) ve Türkçe Sözlük'ün 1983 tarihli 7. basımı temel alındı. Ancak, eleştirel davranıldı: Yazım Kılavuzu'ndaki sorunlar açıklandı, seçenekler belirtildi.

Kaynakça'da (s. 250) göreceğiniz diğer kaynakların en akla yatkın olanları, ÖSYS (üniversiteye giriş sınavları) doğrultusunda hazırlanmış olanlar.

Sorunların saptanmasında kullandığım kaynakların başında ise yıllardır birikip duran notlarım geliyor. Türkçeyi yakın takibe almış Ömer Asım Aksoy, Füsun Akatlı, Işın Bengi, Feyza Hepçilingirler, Sevgi Özel, Yusuf Çotuksöken, Emre Kongar, Şiar Yalçın, Yurdanur Salman, Şengül A. Özerkan, Hakkı Devrim, Kemal Ateş, Ülkü Giray, Vural Sözer gibi yazarların da böyle yapmış olduğu anlaşılıyor. Kuşkusuz, kendi notlarımı onların yazı ve kitaplarıyla karşılaştırdım, katılmadığım noktalar da içinde, tümünden yararlandım.

Bu kılavuz elinizdeyken büyük olasılıkla Yazım Kılavuzu'na gereksinmeniz olmayacak. Buna karşılık, bu kılavuzun bir yazım kılavuzu, sözlük ya da ansiklopedi olmadığı, Türkçedeki tüm sözcükleri değil, kullanımı sorunlu görünen sözcük, söz, söyleyiş ve konuları içermeyi hedeflediği unutulmamalı.

Kılavuz şu bölümlerden oluşuyor:

1. Ana dizin (s. 9),

2. "İngilizcenin Tuzaklarına Karşı" başlıklı küçük dizin (s. 249),

3. Kaynakça (s. 252),

4. "Sorunlu Örneklerin Alındığı Kaynaklar" listesi (s. 253).

Kılavuza "İngilizcenin Tuzaklarına Karşı" başlıklı bir İngilizce-Türkçe dizin eklenmesinin nedeni, Türkçe sorunlarının bir bölümünün İngilizceyle bağlantılı görünmesi. "İngilizcenin Tuzaklarına Karşı", bu türden sorunları kaynağında sorgulamak isteyenlere yardımcı olabilir.

Kuşkusuz, bu kılavuzun sık sık güncellenmesi gerekecek. Kılavuzun kusursuz olduğunu düşünsek bile, bugün "sorunlu" görünen pek çok kullanım bir süre sonra yerleşik duruma gelip sorunlu olmaktan çıkacak, buna karşılık başka sorunlu kullanımlar doğacaktır. Kaldı ki kılavuzun şu ilk halinin de herhalde pek çok eksiği ve kusuru vardır. Yeter ki işe yarayabileceği, eleştiri ve önerilerle geliştirilip düzeltilebileceği düşünülsün...

(*)Sorunlu örneklerin kaynağını göstermekten amaç bağcıyı dövmek değil. Üstelik, sık sık başıma geldiği için, bu örneklerden bir bölümünün "dizgi hatası" olabileceğini biliyorum. Bununla birlikte, örnekleri kaynağında incelemek isteyen dilciler olabileceğinden, kaynak göstermek kaçınılmazdı. Yıllar önce bir yazımda örneklerimin kaynağını vermediğim için eleştirilmiştim ("Türkçe Okurken, İkide Bir...", Metis Çeviri dergisi, 1989 Güz sayısı, s. 112-123. Eleştiri: Bengi, s. 39). Dilciler, örneği yerinde (kendi bağlamı içinde) görmek istemekte haklılar: Her örnek, ister istemez bir cımbızlama oluyor; oysa dil demek, bağlam demek. Yukarı