Arıları bal üreten, kovanlarda yaşayan, ara sıra da iğneleriyle bizi sokan canlılar olarak görürüz çoğunlukla. Oysa bundan çok daha fazlasıdırlar. Yediğimiz meyve, sebze ve tahılların birçoğu onların taşıdığı polenler sayesinde yetişir örneğin; birçok bitki onların sayesinde ürer. Peki her üç lokmamızdan birini borçlu olduğumuz bu çalışkan dostlarımız hakkında ne biliyoruz?

Arıları incelemeye başladıktan sonra tam bir arı sevdalısına dönüşen doğabilimci Thor Hanson, bu kitapta bizi zengin ve büyüleyici bir mikrokozmosa davet ediyor. Balarıları, eşekarıları ve yabanarılarından başka arı tanımıyorsanız şaşırmaya hazır olun, çünkü birbirinden ilginç özellikleri ve yaşam tarzlarıyla çeşit çeşit arı tanıyacaksınız: kazıcılar, madenciler, duvarcılar, yaprak kesenler, üçkâğıtçı guguk arıları ve daha niceleri. Bu esnada arılarla ilgili birçok sorunun yanıtını öğreneceksiniz: Arılar nasıl ortaya çıkıp farklılaştı? Çiçeklerle birlikte nasıl evrim geçirdiler? İnsanın evriminde nasıl bir rol oynadılar? Günümüzde arı nüfusunu tehdit eden etkenler neler? Arıların azalması insanlar ve dünya ekosistemi için ne anlama geliyor? Arısız bir dünya neye benzer? Onları korumak için ne yapabiliriz?

“Bugün geldiğimiz noktada arıların yardımımıza ihtiyaç duyduğuna şüphe yok,” diyor Hanson. “Ama en az onun kadar merakımıza da ihtiyaçları var. Varlığımızda hayati bir rol üstlenen bu canlıların tarihini ve biyolojik yapısını incelemek insanı kolayca bir arı meraklısına çevirebilir, ki elinizdeki kitabın amacı da bu aslına bakılırsa.”

Önsöz, Bir Arıyı Avucunda Hissetmek

Arbaletin ucundaki ok minik bir dokunuşla yerinden fırlayıverdi, ardında aralıklardan sızan güneş ışığıyla parıldayan bir misinayla birlikte dalların, yaprakların içinde kayboluşunu izledik. Saha asistanım arbaletin nişangâhından baktıktan sonra memnuniyetle başını sallayıp arbaletin ön kısmına bantlanmış makaradan halatı gevşetti. Onun için her gün yaptığı işin olağan bir parçasıydı bu; biyologların Kosta Rika yağmur ormanlarının üst kısımlarında halat gerip araştırma ekipmanlarını yerleştirmelerine yardımcı olmak için izlediği standart prosedürü uyguluyordu. Oysa benim için bir dönüm noktasını mimliyordu bu olay. Birkaç dakika sonra bir meslektaşımla birlikte böcek tuzağımızı yukarı yerleştirdiğimizde, meslek hayatımda ilk defa resmen arıları inceliyordum. Ya da en azından incelemeye çalışıyordum.

Proje pek de planlandığı gibi gitmedi. Ağaçlara ok atıp yukarı çeşitli mekanizmalar çıkarmakla geçen günlerin sonunda olsa...

Devamını görmek için bkz.

Nilüfer Kuyaş, "Arıların Bildikleri", K24, 24 Aralık 2020

Her şeyin etoburluktan vazgeçip vejeteryen olan bir eşekarısıyla başladığını biliyor muydunuz? Bugünkü bal arılarının atası.

Biz insanlar tükettiğimiz her üç gıdadan birini arılara borçluyuz. Evet, yediğimiz her üç lokmadan biri. Liste uzun. Arılar olmasa buğday da yok, kişniş de, kırmızı biber de. Badem yok, balkabağı yok, karalahana, kakule ve kahve de yok.

Uzatmayacağım.

Arıların Bildikleri (Ve Dünyamızdaki Yaşam İçin Önemleri) kitabının yazarı Thor Hanson aktarıyor, bir gün oğlu Noah’nın söylediği bilgece sözü:

“Dünya biz olmadan da yapar, ama arılar olmadan yapamaz.”

Çünkü insan dışında da birçok canlı ve doğanın birçok dengesi, arılara muhtaç. Doğada evrimin inşa ettiği işbirliği, karşılıklı çıkar ilişkileri, fırsatçılık ve dayanışma şaşırtıcı. Her şey yaşam için!

Metis Yayınları’ndan Kasım ayında çıkan bu kitap, benim 2020’de en tutkuyla okuduğum k...

Devamını görmek için bkz.