Dünyanın birçok yerinde neden sağ popülizm neredeyse eşzamanlı olarak yükseliyor? Bu yükselişin arkasındaki sosyolojik ve ekonomik nedenler ne? “Radikal piyasacı” küreselleşmenin açmazlarına verilecek tek cevap sağ popülizm mi? Küresel iklim değişikliğinin küresel göç üzerindeki etkisi ne? Mevcut yönetimlerin bu sorunlar karşısında aldığı tutumlar kimi korumaya yönelik? Yabancı ve göçmen düşmanlığını, giderek ırkçılığı körükleyen ekonomik ve sosyal politikaların dışına nasıl çıkılabilir? Alt sınıflarla orta sınıfların talepleri hangi noktalarda buluşup hangi noktalarda ayrılıyor? Bütün bunlardan kimlik siyasetine sıkışıp kalmış olmamız mı sorumlu? “Büyük Gerileme” karşısında neler yapılabilir?

12 dilde aynı zamanda yayımlanmakta olan kitaba Almanya, Fransa, İngiltere, ABD, Hindistan gibi ülkelerden katkıda bulunan on beş yazar bu ve benzeri küresel soruların cevaplarını arıyor. Bizim de günlük hayatımıza yakından temas eden bu tartışma uluslararası alanda www.thegreatregression.eu adresinde devam edecek.

Önsöz, Heinrich Geiselberger, s. 9-15

Bir dünya düzeni çökerken, o düzen üstüne tefekkür başlar.

Ulrich Beck, 2011 [1]

Bu kitabı oluşturma fikri 2015 sonbaharının sonlarında, 13 Kasım’da bir dizi saldırı Paris’i sarstıktan sonra, Almanya’da yüz binlerce mültecinin gelişi hakkındaki tartışmaların iyice şiddetlendiği sırada ortaya çıktı. Bu olaylarla siyaset, medya ve söylem bakımından meşgul olmak, ansızın dünyanın zor mücadelelerle elde edilen ve güvencede olduğu farz edilen standartların gerisine düştüğü izlenimini uyandırdı.

Devlet yapısının artık mevcut olmadığı bölgelerin dünyanın dört bir yanında genişlemesi, terörizm ve göçle doğrudan bağlantılıdır. 2016’da Almanya’ya sığınma talebinde bulunanların çoğunun anavatanı olan üç ülke (Suriye, Afganistan ve Irak) bir sivil toplum kuruluşu olan Barış Vakfı’nın 2016 “Kırılgan Durum Endeksi” sıralamasında başlarda yer alıyor. [2] Haritalardaki beyaz bölgeler asırlar ...

Devamını görmek için bkz.

Baransel Ağca, "Sağ popülizmin önlenebilir yükselişinin nedenleri", İleri Haber, 30 Nisan 2017

Sağ siyasetin ülkemizde ve dünyanın diğer yerlerinde elde ettiği seçim zaferlerinin ardında yatan nedenler neler? bu kitap, neoliberalizmin kitleler üzerinde yarattığı yıkımı ve bu yıkımın popülist sağın yükselişiyle bağını ele alan yazılardan oluşuyor. on beş farklı ülkeden on beş yazar, farklı noktalardan sağın yükselişini ele almalarına rağmen bizlere bir bütünün resmini çiziyor. bu anlamda kitabın başarılı bir kolektif çalışma olduğunu söyleyebiliriz. elbette bu başarıda; katkı koyan her yazarın alanında oldukça yetkin olmasının da büyük payı var.

Yıkımın ve sağ popülizmin yükselişi

Neoliberal politikaların hayatın her alanını piyasanın parçası haline getirmesi ve insanlığın tarihsel kazanımları olan yurttaşlık haklarının dahi yok edilmesi tüm dünyada iktisadi ve insani bir yıkımı da beraberinde getirdi. Neoliberal politikaların ilk d...

Devamını görmek için bkz.

Kansu Yıldırım, Bora Erdağı, "Büyük Gerileme: Neoliberalizmin krizi ve sağ popülizmin yükselişi", K24, 4 Mayıs 2017

Trump, Le Pen, Modi, Orban, Putin, Erdoğan vd… Farklı coğrafyalarda ancak ortak bir tarihsellik içinde siyaset sahnesinde boy gösteren bu aktörler, küresel siyasetin hakim karakterini betimlerken anahtar sözcük konumuna gelmektedirler. Siyasal İslamcı, supremaşist, yabancı düşmanı, otoriter, köktenci eğilimci gibi bir takım kavramların taşıyıcısı olan bu liderler, aslolarak daha genel düzeyde sağ ideolojilerin farklı varyasyonlarının günümüzdeki tezahürleridirler. Bu liderlerin tarih sahnesindeki var oluşları sağ ideolojilerin yakından tanıdığı bir pratik olarak gizemleştirmeden siyasal teolojik art alana kadar her kültürel birikimden beslenmektedir. Hatta denebilir ki onların varlığı kitlelerin önemli bir kısmı için “mesiyanik (kurtarıcı)” formda da algılanmaktadır. Çünkü bu liderler kitleleri için geçmişe dair nostaljik (iktisadi, askeri...

Devamını görmek için bkz.

Semih Gümüş, "Büyük Gerilemenin Ruh Hali...", Hürriyet, 11 Mayıs 2017

Göç, terörizm, eşitsizlik, devletlerin gitgide sertleşmesi, yönetenlerin söyleminin şiddeti, süreğen ekonomik kriz, kadın haklarında gerileme, doğal afetler, salgın hastalıklar, açlık, kuraklık gibi düpedüz hayatın köklerine inen zehirli sular zamanımızın ruh halini bozarken gezegenin topluma ve insana dönük ikliminde büyük bir gerilemeye yol açıyor. Daha elli yıl önce dünyanın ruh hali şimdiki gibi değildi, içinden yaşayanlar bilir, o geçmişe nostaljinin olumlu yanını tutarsak günışığının eksik olmadığını söyleyecektir.

Heinrich Geiselberger’in hazırladığı Büyük Gerileme derlemesi dünyanın şimdiki hasta halinin başlıca belirtilerini tartışıyor. Ne yazık ki hep olduğu gibi bu tartışmalara katkıda bulunmaktan çok uzak, dünyanın gitgide ücraya çekilen, duvarları yükselen bir yerinde yaşıyoruz. Ciddi bir küreselleşme tartışmasını bile yaşayamadığımıza göre, anlamadan bakmak yerine...

Devamını görmek için bkz.

Sabri Kuşkonmaz, "Büyük Gerilemenin Kitabı", kitapeki.com, 17 Mayıs 2017

Sanat, edebiyat, kültür ekonomi, politika gibi sosyal bilimlere ilişkin alanlardaki yazılar genel olarak kişisel ve özneldir. Benim bu yazım gibi. Öznellik, diğer kişilerin bu yazılara sakınımlı yaklaşmasını haklı ve anlaşılır kılar.

Bu yazının da bütün kişiselliğine ve öznelliğine karşın, oldukça iddialı bir görüşü ileri sürmek isterim; “Büyük Gerileme” adındaki bir kitap, zamanımız için, güncel için mutlaka okunması gereken çok önemli bir kitaptır. Günümüzün, demokrasi, seçimler, sağın yükselişi, neoliberalizm… gibi kavramların, sorunların ve olguların pek çok temel sorusuna inandırıcı yanıtları içeriyor. Sadece yanıtlarla kalmıyor, bu alanlardaki çok önemli tartışmalar için çoklu pencereler açıyor.

Kitap, uzak ve yakın geçmişi, şimdiyi ve orta vadedeki geleceği anlamak için bir anahtar metinler toplamı niteliğinde. Üstelik bu kitap, tek bir anahtar değil; saysız anahtarı ba...

Devamını görmek için bkz.

Müge İplikçi, "İçinden geçtiğimiz fetret dönemi", Vatan Gazetesi, 2 Mayıs 2017

İki günlük İzmir, yine güzel ve umut vericiydi. En önemli gerçek ortadaydı. Kültür yaşamımızın vazgeçilmez geleneklerinden biri haline gelmiş olan TÜYAP’ın organize ettiği kitap fuarları, İzmir’de, yine gençlik aşısı gibiydi. Fuarın önünde uzayıp giden kuyruk, barındırdığı genç nüfus da düşünüldüğünde, gelecek günler için bir ışıktı. Nasıl bir ışıktı sorusu ise uzun uzun tartışmaya açık, hiç kuşku yok ki... Türkiye’nin böylesine savrulduğu bir dönemden geçerken, bu ışığı olumlu ve gelecek günlere dair umut veren bir ışık olarak okumak isteyenlerdenim. Yani vurduğumuz çorak kıyı düşünüldüğünde, bu insanlar kitap okusunlar da ne olursa olsun noktası elzem bir cümle gibi geliyor bana. (Bu insanlar neyi nasıl okuyorlar sorusundan). Zira bu bunalım sürecini atlatabilmemiz için kitapların rehberliğine her zamankinden daha çok ihtiyacımız var.

Metis’ten çıkan önemli bir kitap var:

Devamını görmek için bkz.

L. Doğan Tılıç, "Büyük Gerileme", Birgün Gazetesi, 10 Haziran 2017

İngiltere seçim sonuçları; İşçi Partisi’nin sol söylemi öne çıkaran yeni lideri Corbyn’in birinci olamasa da net başarısı – bu çıkış devam ederse – Batı’da demokrasi ve özgürlükler adına hâkim olan karamsar havayı dağıtabilir.

Suudi Arabistan gibi bir ülkenin, Katar’a tepki olarak, bütün otellerdeki El Cezire kanalını kapattırmasında şaşılacak bir yan yok, ancak çok sayıda Batılı aydın, Trump’ın seçimi ardından çok daha net biçimde görüldüğü üzere, o kafanın kendi liberal demokrasilerine hâkim olmasından endişeli. Başlangıçta “serbest pazar” yanında insan hakları, demokrasi ve özgürlük kavramlarıyla dolaşıma sokulan “küreselleşme”den geriye, pazarın acımasızlığı ve onun üzerine oturan otoriterleşme eğilimi kaldı.

Neo-liberalizmin kuralsız piyasacılığı, liberal demokrasilerin de seçimler/referandumlar yoluyla terkedilip yerlerine otoriter popülist yönetimlerin gelmesine yol açtı. Tür...

Devamını görmek için bkz.

Şenay Aydemir, "'Büyük Gerileme' ya da 'fetret devri'", Gazete Duvar, 29 Haziran 2017

Bir temayı, konuyu ya da olguyu masaya yatıran çeşitli yazılardan oluşmuş kitapların en büyük sıkıntısı dil birliği ve anlam bütünlüğü sağlayamamak oluyor genelde. Çeşitli yazarların aynı konuya farklı açılardan bakması bir zenginlik olarak kendisine yer bulsa da, bu dağınık yapının tutarlı bir söylence etrafında toplanması ve okura bütünlüklü bir malzeme sunması sıkça rastlanılan durumlardan değildir.

Büyük Gerileme: Zamanımızın Ruh Hali Üstüne Uluslararası Bir Tartışma kitabı belli açılardan bütün yazarların tutarlı bir dil tutturduğu, temalarda ve tespitlerde ortaklaştığı ve yaşadığımız çağa dair okura bütünlüklü malzemenin sunulduğu kitap olmuş. Bir süre önce 12 dilde aynı anda yayımlanan kitabın editörlüğünü Heinrich Geiselberger üstenirken, Arjun Appadurai, Zygmunt Bauman, Donatella della Porta, Nancy Fraser, Eva Illouz, Ivan Krastev, Bruno Latour, Paul Ma...

Devamını görmek için bkz.