"Bu benim hikâyem, bir Arap kadınının hikâyesi. Kayıp bir dünyanın hikâyesi." Böyle başlıyor Cortas'ın anlatısı ve bizi yirminci yüzyılın en çalkantılı zamanlarında dünyanın en çalkantılı bölgelerinden birinde yaşamış idealist ve barışsever bir eğitimcinin; eşitlik ve özgürlük için mücadele eden, kadın haklarını sonuna dek savunan, sanatın her türünü sevip destekleyen, dil-din-ırk ayrımı yapmadan tüm insanlığı kucaklayan bir hümanistin yaşamöyküsüyle baş başa bırakıyor.

Samimi bir tevazu ve sadelikle kaleme alınmış bu hatırat sadece Cortas'ın kendi yaşamını değil Arap dünyasının yakın tarihini de kapsıyor elbette: Birinci Dünya Savaşı'nın ardından nihayet Osmanlı egemenliğinden kurtulup bağımsızlıklarına kavuşmayı uman Arap ülkelerinin Batı'nın sömürgeci zihniyeti ve eylemleri karşısında uğradığı hayal kırıklığı, İkinci Dünya Savaşı'nın Ortadoğu üzerindeki etkileri, İsrail'in bir devlet olarak ortaya çıkması sırasında ve sonrasında dökülen kan, evlerinden edilen Filistinlilerin çektiği acılar ve buna duyarsız kalan dünya kamuoyu, aynı topraklardan yaşayan insanların süreğen çatışmasının getirdiği maddi ve manevi yıkım...

Cortas'ın hikâyesinden görüyoruz ki bütün bu acıların ortasında insanlığa ve geleceğe olan umudunu yitirmeyen, halkların barış içinde bir arada yaşayabileceğine inanan, bu amaç uğruna canla başla mücadele eden insanlar da vardı. Ve yine bu hikâyeden görüyoruz ki hepimizin sevdiği bu dünya ancak böyle insanlar sayesinde daha sevilesi, daha yaşanası bir hale gelebilir.

Önsöz, Nadine Gordimer, s. 11-13

Ortadoğu’yla ilgili kitaplar engin bir koleksiyon oluşturuyor ve halihazırda bu kitapların çoğunluğu ağırlıklı olarak Filistin-İsrail çatışmasıyla ilgili. İşte bu koleksiyondan benzersiz bir yapıt. Her şeyden önce, Wadad Makdisi Cortas ne Müslüman'dır ne de Yahudi. Hıristiyan'dır, ancak kitabını yazmaya koyulduğunda, ilk sayfadan itibaren "bir Arap kadınının hikâyesi"ni anlatır. Beyrut'taki hayatına ilişkin anlattıklarına bakılacak olursa, bu kimlikte Haçlı seferleri öncesinden beri var olan iki karşıt güç, yani insanın inancıyla iktidar arasındaki ayrışmayı temsil eden bir tutarsızlık yoktur.

1909'da Beyrut'ta dünyaya gelen Wadad Makdisi Cortas kendine özgü biridir ve bu niteleme bütünüyle hayranlık ifade eden bir anlamda kullanılmıştır. Cortas 1970'lerin sonuna kadar hayatına ilişkin anlattıklarını keskin bir zekâyla hatırlar; yargılarını biçimlendiren siyasi koşullar konusundaki farkındalığı dikkat çekici bir düzeydedir; benimsedi...

Devamını görmek için bkz.

Giriş, Mariam C. Said, s. 15-32.

Ablalarına göre, annem Wadad Makdisi Cortas, çocukken dine karşı güçlü bir eğilim gösteriyormuş. Sürekli dua eder, Kutsal Kitap'ı okurmuş. Bu durum babasını paniğe sevk etmiş; kızının misyoner olup çıkmasından korkarak, onu kız kardeşlerinin devam ettiği Evanjelik Amerikan okulu yerine laik bir devlet okuluna göndermeye karar vermiş. Kızını 1916'da Marie Kassab tarafından kurulmuş olan, Beyrut'taki Medresetül-benâtü'l-ehliyâ'ya yazdırmış. O sıralarda kız çocuklarının eğitim görmesi yolundaki talepler artıyordu; ülkedeki öğrenci topluluğu bölgede bulunan birçok mezhep ve dini içinde barındırıyordu. Annem hayatının büyük bir bölümünü bu okulda geçirecekti; önce öğrenci, derken kısa bir süre için öğretmen ve kırk yıl boyunca da okul müdiresi olarak. Bu platformdan, kuşaklar boyu genç kadınları eğitecekti. Annem sağlam değerlere, yurttaşlık bilincine ve ülkesinin geleceğine dair birtakım hayallere sahipti. Kitabında bizzat anlattığı hikâyede...

Devamını görmek için bkz.

Ali Bulunmaz, “Deliren dünyada bir hümanist”, Cumhuriyet Kitap Eki, 13 Ocak 2011

'Hayatı geleceğe dönük yaşar, geriye dönerek anlarız.'

Søren Kierkegaard

'Anı yazmak, ölümün elinden bir şeyler kurtarmaktır.'

André Gide

Kimi kitapların kapağı çekicidir, insanı şöyle bir silkeler, ardından silkelenme sırası cüzdana gelir. Ama büyük bir iştahla alınan o kitap, sonra hayal kırıklığıyla ıskartaya çıkabilir. Kimi kitaplar yazarı için alınır, 'o ne yazsa gider' düşüncesi ya da sabit fikri baskın çıkar; yazar kitabın önüne geçer.

Bazı kitaplar daha ilk cümleden itibaren kıskıvrak 'esir' alır okuru. Wadad M. Cortas'ın O Sevdiğim Dünya isimli kitabındakine benzer şekilde: 'Bu benim hikâyem, bir Arap kadınının hikâyesi, kayıp bir dünyanın hikâyesi''

Wadad Beyrut doğumlu. Hani artık kabak tadı veren 'Doğu'nun Paris'i' nitelemesi yapılan kent. İsrail bulaşmadan önce her şeyin yerli yerinde olduğu ama 1982'den 1990'ların ortasına kadar şir...

Devamını görmek için bkz.

Atom Damalı, “Hıristiyan Arap bir kadının gözünden Orta Doğu”, Vatan Kitap, 25 Kasım 2010

O Sevdiğim Dünya isimli yapıt, 20. Yüzyıl başlarında yazarın ziyaret ettiği Ortadoğu şehirlerinin hakkında kolay takip edilen bir yazı tekniğiyle, bölgenin coğrafi, dini, sosyal ve kültürel konularında bilgiler vermektedir. Kitabın yazarı Hıristiyan bir Arap kadınıdır. Eserde yer yer o döneme ait tarihi ve politik gelişmelerin, laik bir görüş ışığı altında ele alınmış olması kitabı daha ilginç bir hale sokmaktadır. Bu dönemlere ait Yahudi görüşlerini anlatan sınırsız sayıda eser kaleme alınmıştır. Buna karşılık İslami düşünce yapısında olmayan bir Arap aydınının o dönemleri yorumlaması ve hatıralarını bir kitap olarak yayınlaması, farklı bir görüş açısı ortaya çıkartmış...

20. yüzyılın ilk yarısı Ortadoğu’nun batılı devletler tarafından yeniden yapılandırıldığı bir dönemdir. Irak, Suriye, Ürdün, Filistin, Kudüs, Lübnan, Trablusşam ... Batılı güçlerin politikalarına b...

Devamını görmek için bkz.

Yeliz Kızılarslan, “Ortadoğu’nun tanıklığında bir yaşam”, Agos Kitap / Kirk, Aralık 2010

Wadad Khuri Makdisi Cortas’ın O Sevdiğim Dünya: Bir Arap Kadınının Hikâyesi adlı otobiyografik kitabı, Gamze Varım’ın özenli çevirisiyle yayımlandı. Ortadoğu’nun yakın tarihinde yaşanan tüm çatışmaların, Filistin-İsrail Savaşı ekseninde, kendini bölgedeki kadın haklarının gelişimine adamış, cesur ve azimli bir kadının kaleminden aktarıldığı kitap, ilk olarak 1960’ta Dünya Ahbabtuha [O Sevdiğim Dünya] başlığıyla, Arapça olarak yayımlanır. 39 yıl boyunca Beyrut’taki özel Ehliyâ Kız Okulu’nun müdireliğini yapan Cortas’ın gençlik döneminde edindiği günlük tutma alışkanlığı, evlendikten sonra yaşadığı deneyimleri ve gözlemleri bir hatırata dönüştürerek yayımlamasında etkili olmuştur. 1917 ile 1957 arasındaki dönemi kapsayan ve bir anlamda Ortadoğu’nun ‘kayıp hafızası’nı ortaya koyan bu hatırat büyük beğeni toplar, okullarda ders kitabı olarak okutulur.

Cortas, 1974 ...

Devamını görmek için bkz.