Tutkulu, inançlı bir dille yazılmış "iddialı" bir kitap Doğanın Düşmanı. Bir yandan kapitalizmi tutkuyla eleştirerek ona karşı alternatif üretmenin artan ekolojik kriz yüzünden tarihte hiç olmadığı ölçüde hayat-memat meselesi haline geldiğini gösteriyor. Diğer yandan, çağdaş fizik ve biyolojinin verilerinden yararlanarak, doğanın ayrılmaz bir parçası olması anlamında "insan"ın ne demek olduğuna dair iddialı bir "antropoloji" kuramı geliştiriyor.

Marksizm, ekofeminizm ve doğa felsefesini bir araya getiren ufuk açıcı bir sentez: Bu teorik serimlemeyle yetinmeyen yazar, "ne yapmalı?" diye soruyor, cevaplar geliştiriyor, alternatif bir "siyaset" pratiğini yönlendirecek ilkeler belirliyor, sol siyaseti felç etmiş pratik siyasi sorunlara çözüm yolları öneriyor. Kapitalist üretim tarzının yerine geçebilecek ekolojik bir üretim tarzı vizyonunu gündeme getirerek, küreselleşme karşıtı politikalar temelinde bu vizyonu hayata geçirecek bir "ekososyalizm" tahayyülü geliştiriyor: Dünyayı sahip olunacak, sömürülecek bir nesne olarak görmeyip onu başlı başına bir değer olarak kabul edenlerin hür iradeleriyle oluşturacakları bir toplumun anahatlarını çiziyor.

Doğanın Düşmanı, o müthiş "gerçekçi ol, imkânsızı iste!" şiarıyla yazılmış bir kitap. Şu iki alternatiften birini seçmek zorunda olduğumuzu bütün açıklığıyla gösteriyor: Ya kapitalizmin barbarlığını ve neden olduğu ekolojik yıkımı kabulleneceğiz, ya da insanlığa ve doğaya yaraşır bir toplum kuracağız.

Bu kitabı mutlaka okumalısınız – yine Metis'ten yayımlanmış, başka bir yazarın, Val Plumwood'un Feminizm ve Doğaya Hükmetmek kitabıyla birlikte...

Önsöz, s. 7-15

Kapitalizmin içinde bulunduğumuz ekolojik krize yol açan denetlenmesi imkânsız bir güç olduğunu fark edenlerin sayısı gün geçtikçe artıyor, ama bu kişiler farkına vardıkları bu gerçeğin nelere delalet ettiğini görüp dehşete kapılmanın dışında bir şey yapmıyor. Bir geleceğimiz olup olmayacağının bile bu fikre bağlı olduğunu düşündüğümden onu ayrıntısıyla incelemeye, doğru olup olmadığını, doğruysa nasıl ortaya çıktığını araştırmaya, hepsinden önemlisi de bu konuda neler yapabileceğimiz sorusunun cevabını aramaya karar verdim.

Bu kitabı yazmaya nasıl başladığımı anlatayım biraz. Hayatımı sürdürdüğüm New York eyaletindeki Catskill dağlarında yazlar genelde çok hoş geçer. Ama 1988 yılında, haziran ortalarından ağustosun ortalarına kadar korkunç bir kuraklık kasıp kavurdu buraları. Haftalar geçer, bitkiler kavrulmaya, kuyular kurumaya devam ederken, yakın zamanlarda okuduğum bir yazı üzerinde düşünmeye başladım; o yazıda sanayi tesislerinden havaya karışa...

Devamını görmek için bkz.

Orhan Tüleylioğlu, “Sana düşman bana düşman...”, Radikal Kitap Eki, 19 Ağustos 2005

Kapitalizmin, içinde bulunduğumuz ekolojik krize yol açan ve denetlenmesi imkansız bir güç olduğunu düşünen Joel Kovel, Doğanın Düşmanı adlı kitabında, sermayenin sürekli büyümek için yaptığı korkunç baskının etkilerini değerlendiriyor. Batılı sanayi dünyasının, önceki kuşakların hayal bile edemeyeceği büyük refah düzeyine sıçrarken, aynı zamanda kendine hayal edilmesi daha da güç muazzam bir kuyu kazdığı görüşünü savunuyor. İmparatorluk kurbanı insanlarla ekolojik dengenin bozulması konusunu aynı başlık altında inceliyor ve en önemlisi bu konuda neler yapabileceğimiz sorusunun cevabını arıyor.

Kovel, kitabının hemen başında sermayeyi, ekolojik krizin 'etkin nedeni' olmakla itham ediyor. Krizin boyutlarını, sermayenin ne menem bir şey olduğunu ve ekosistemler üzerinde üretim koşullarını kötüleştirmekle tek bir noktada yoğunlaşmış bir biçimde, acımasızca genişlemekle de yaygın...

Devamını görmek için bkz.

Özgür Erbaş, “Ekolojik Sosyalizm”, Cumhuriyet Dergi, 31 Temmuz 2005

Küreselleşme çelişkileriyle birlikte ilerlerken, karşıtını da yaratıyor. Dünya Sosyal Forumu etrafında örgütlenen küreselleşme karşıtları "Başka bir dünya mümkün" demeyi sürdürüyor. Anarşistler, sosyalistler, feministler ve diğer hareketler kendi çözümlerini diğerleriyle birleştiriyor, 21. yüzyıl siyasetini kuruyorlar. Fikir alışverişi, geçmişle ve bugüne kadar bilinenlerle girişilen hesaplaşmalar, "karma" yapıları oluşturuyor. İşte bunlardan biri de eko-sosyalizm.

ABD'li araştırmacı Joel Kovel'in Metis Yayınları'ndan çıkan son kitabı "Doğanın Düşmanı/Kapitalizmin Sonu mu, Dünyanın Sonu mu?" devrimci bir kapitalizm eleştirisi. Kovel, "yumuşak geçişli" bir devrim tarif ettiği kitabında, öncelikle kapitalizmin insanın kendine, emeğine ve doğaya yabancılaşmasına neden oluşundan söz ediyor. Sermayenin kâr amacının, insan emeğini ve doğayı verimlilik üzerinden değerlendirerek, birer meta halin...

Devamını görmek için bkz.