Recep Usta, "Tepetaklak bir tuhaf dünya", Taraf Kitap Eki, Mart 2011

Tepelitaklak, Bülent Çağlar’ın bir öğrencisi olan Tayyar’ın kendisi ve hocası hakkında anlattıklarıyla başlar. Tayyar’ın babası Kıbrıs Çıkarması’na katılmış ve bacaklarının kasıklarından sonrasını savaşta kaybetmiştir. Kısa bir süre önce eşini de kaybetmiş olan savaş gazisinin bakımıyla oğlu Tayyar ilgilenmektedir. Bülent Çağlar, Tepelitaklak isimli romanın, hayatı farklı dönemlerde tepetaklak olmuş olan felsefe profesörü kahramanıdır. Roman boyunca herhangi bir kahramanlık ve başarı kazanmadığını öğrendiğimiz Bülent Çağlar, bu haliyle kahraman imgesinin tepetaklak edilmiş resmidir.

Entipüf Kuramı

Alışkın olduğu, alelâde bir hayatı yaşamakta olan Bülent Hoca, kafasının içinde yarattığı kendine yeten dünyasında sürekli olarak düşüncelerle meşguldür. Kendine has bakış açısı, hayal dünyası ve bağımlısı olduğu alkol, yaşadığı hayatın sıradanlığına karşı Bülent Hoca’nın savunma mekanizmalarıdır.

Bülent Hoca’nın zihninde uçuşan düşünceler arasında kavramsallaştırmaya çalıştığı çiftli bir anlamı olan Entipüf Kuramı’nın ayrı bir yeri vardır. Tüketimin amaç haline geldiği, işlevselliğin verdiği tatminle, daha iyisi önlerine sürülene kadar mutlu olma garantisi altında yaşayan insanlar için, niceliğin cazibesi karşısında niteliğin anlamı ve değeri gözden düşmüştür çoktan. Bülent Hoca, gerek akademik gerek özel hayatı için belli bir standart idealize etmiştir. Ancak hayatın sürprizleri Bülent Hoca’yı hayal ettiği içeriğin çok uzağına götürmüştür.

Hayal kırıklığına uğradığı zamanların kazanç ve kayıplarının muhasebesini yaparken; yaşadığı, algıladığı gerçekliği içine sindiremez. Karakterin entelektüel başarısı gerçeği, gerçeklik algısını sorgulamaktır. Bunu yaparken felsefi etkinlikten ziyade retoriğin sağladığı imkanlara başvurur. Gerçekliğin hesaplanması mümkün olamayacak kadar çok etkenden dolayı sürekli değişime uğramasını, tutarsız ve güvenilmez olduğunun delili olarak kabul eder. Kendisinin de pekâla bildiği gerçek, hayalini kurduğu ve bu hayale uygun olarak inşa etmeye çalıştığı gerçekliğin, yaşayıp tecrübe ettikten sonra sadece hayal kırıklığı olduğudur. Bu durumda “yapamadım” ve ya “yanıldım” demek, hem biricik olduğunu bildiği hayatını dikkate alıp, bir şansı daha olmayacağı bilgisinin verdiği dehşet, hem de yüksek egosu nedeniyle kabul edilebilir değildir.

Romanın, TIR Parkı isimli bölümünde Bülent Hoca yanındaki yüksek lisans öğrencilerine Türkiye’deki felsefi etkinlik hakkındaki düşüncelerini anlatmaktadır. Felsefecilerimizin istikrarlı bir düşünce geleneği oluşturamadığını ve bu nedenle felsefe alanında ancak bir “giriş” bölümü yaşadığımızı, yapıp ettiklerimizin sadece “bu nedir?”, “kim yazmış?”, “ne demiş?” bilgisinden ibaret olabildiğini söyler. Kendisinin de üyesi olduğu “felsefeciler” topluluğundan serzenişte bulunur.

Bülent Hoca ve İzmir’den başka Tayyar’ın yaşadığı Urla ve Bafa Gölü’nün hikâyesini okuduğumuz Tepelitaklak romanının bir diğer kahramanı da Tepelitaklak adıyla da anılan Pamuk Ördek’ir. Bafa Gölü, göçmen bir kuş olan Pamuk Ördeklerin, göç yolu üzerinde uzun süre kaldıkları mekânlardan biridir. Turizmin gelişmesine paralel olarak ziyaretçilerin Bafa Gölü’ne ilgisinin artması, bu bölgenin kalabalıklaşmasına ve doğal ortamın bozulmasına sebep olmuştur. Doğal dengenin bozulmasıyla birlikte 70’li yılların ortalarında, Pamuk Ördek bölgeyi terk etmiş ve artık nadiren görülen kuş türleri arasında ismi anılır hale gelmiştir.

Tutkulu bir kuş gözlemcisi olan Bülent Hoca’nın Pamuk Ördeklere de ilgisi vardır. Çalıştığı üniversiteden, öğretim görevlilerinden ve hatta öğrencilerinden yana beklentileri ve hayallerinin un ufak olmasından sonra kuş gözlemlerine daha fazla zaman ayırmaya başlayan Bülent Hoca için nesli tükenmeye yüz tutmuş olan Pamuk Ördek bir anlamda avuntu kaynağıdır. Ahmet Sipahioğlu Tepelitaklak'la akademik camiaya eleştirel mizahın eşliğiyle bakıyor ve her şeyi tepetaklak ediyor.