Kirkor Cezveciyan, "'Fakir Kene'nin İptilası, Birhan Keskin Şiirinde Güncellik", Post Dergi, 20 Mart 2016

Şiirin ve edebiyatın başarısız bir oksimoron denemesiyle “bağımlılık” olarak nitelendirildiği şu poyrazlı günlerde Birhan Keskin, Fakir Kene ile okurlara adeta bir can simidi uzatıyor. Son olarak 2010’da Soğuk Kazı’yla okur karşısına geçen şairin yeni kitabı bir yandan altı yıllık arayı kapatırken diğer yandan da kadim ve güncel kelimeleri arasında bir yol haritası çiziyor.

Fakir Kene, Keskin’in dokuzuncu şiir kitabı. Kim Bağışlayacak Beni adıyla bir araya gelmiş beş kitap ardından yayımlanan Ba, Y’ol ve Soğuk Kazı ile okurlar tarafından “Keskin Şiiri” tamlaması rahatça kurulabiliyordu. Fakir Kene, bu tamlamanın karşılığını genişletmeye kararlı deneyselliklerle dolu. Bu deneysellik ayrıca Keskin’in alışıldık dili, mekân ve konu seçimiyle dengelenmiş. Birhan Keskin bu kitapla sanki üretkenliğinin geçtiği bütün dönemleri yeni bir çatı altında toplamaya niyetlenmiş. Hemen her şiirde diğer kitaplarından bir tat seziliyor.

“Sana buraya bazı şeyler koyuyorum. Yol boyunca aklında olsun.”

Dörde bölünüyor Fakir Kene. “Kardeş Payı,” “Küçük Şeyler,” “Always on the Move” ve “Cümle Kapısı” adlı bu bölümler okurlarının aşina olduğu bir girizgâh-şiir ile açılıyor. “Kargo” isimli bu ilk şiir bir yakınımız için hazırladığımız yolluk içine iliştirilmiş bir mektup gibi sıralıyor kitabın içeriğini okuruna; acı, tabiat, sabır (belki de en çok) ve dostluk.

“Benim bu memleketten 30 yıllık uyku alacağım var doktor.”

“Kardeş Payı,” içeriği en geniş bölüm olmakla birlikte kitabın bel kemiğini de oluşturuyor. Apartman dairesi, sokak, mahalle bakkalı gibi dar mekânlarda şekillenen şiirler sayfalar ilerledikçe bütün bir memleketi kapsar hale gelirken, şiirlerin konusu bu dar mekânlardaki bireyin çıkmazlarından memleketin açmazlarına ulaşıyor. Geceleri hidroforun “küstah ve acımasız” sesinden uyuyamayan birey, sorunun temelini “şiiri sevmediği gibi el ele tutuşmayı da sevmiyor” olan bütün bir millette buluyor.

Acıyı acı kelimesiyle anlatıyor Keskin. Ancak her şiirde başka anlamlara bürünerek döneniyor bu kelime zihnimizde. Ve ne yazık ki sadece tek bir insan üzerinde yapışıp kalmıyor acı kavramı. Çok geçmişe gitmeden “dedim de aklıma geldi” sözleriyle her seferinde başka bir mim yaratıyor. Kimi zaman Gezi Parkı oluyor bu mim, kimi zaman Van Depremi, kimi zaman Haliç’i örten çirkin metro köprüsü, kimi zamansa Ali İsmail.

“Ölülerimizi ‘sık kullanılanlara’ ekliyoruz.”

Bölümün sonunu ise çarpıcılığı dehşetinden menkul bir şiirle getiriyoruz. Herhalde adını bir web sitesinden emanet alan ilk şiir olma özelliği taşıyan “http://www.anitsayac.com” memleketin bitmek tükenmek bilmeyen yüz karası derdi, kadına yönelik şiddeti konu ediniyor. Keskin’in Aslı Şirin ile bu ortak çalışması kasveti gittikçe artan ve giriftleşen bir girişim olarak kalıyor ne yazık ki. “Ve anladık ki artık bu şiire devam etmek başka türlü bir âcizliğe dönecekti” dipnotuyla yarım bırakılan çalışma şiir ve toplum ekseninde güncel bir tartışmayı başlatmaya aday.

“Bir küfür gibi evde oturuyorum.”

“Küçük Şeyler” Keskin’in Y’ol’dan beri tadı damağımızda kalan ırmak şiir denemelerine benzer bir aperitif niteliğinde. Biçimlerini haikudan ödünç almış gibi görünen bu kısa şiirler bizi bireyselliğin daha baskın olduğu “Always on the Move”a alıştırıyor gibi. Yalnızlığın temel imgeye dönüştüğü bu iki kısa bölüm şairinin bu zamanlarda kendisiyle ne kadar az baş başa kalabildiğinin göstergesi mi yoksa daha bireysel yeni bir şiir kitabının habercisi mi soruları okur zihninde oluşan birer tahmin.

“Çok yatıyorum, ondandır!”

“Cümle Kapısı” adlı son bölüm ise tek bir uzun şiirden oluşuyor. Bir ağıt olarak nitelendirilebilecek bu şiirle Keskin, bireyle başlatıp toplumsal sorunlarla genişlettiği çemberini başladığı noktada tamamlıyor. Ölümün ve diğer acıların yanında diğer tüm kavramlar gibi şiirin de ne derece çaresiz kaldığını görüyoruz kitabı sonlandırırken.

Birhan Keskin, acı ve ironiyi güncel bir potada eriterek usta bir şiir işçiliği sergiliyor Fakir Kene’de. Bağımlılıktan korkan yöneticiye inat apartman sakinlerini şiire müptela olmaya, el ele tutuşmaya çağırıyor.