Kristin Ross müthiş bir şey yapıyor bu kitabıyla: Paris Komünü’nün ardından gelen yorumların yarattığı sahte ikilikleri –anarşizme karşı komünizm, köylüye karşı işçi, Fransız cumhuriyetçiliğinin sahiplendiği komün ile reel sosyalist gelenekteki komün vs.– bir kenara bırakıyor ve Komün’ü yetmiş iki günün sonunda katliamla sona ermiş bir “trajedi” olarak yorumlamayı reddediyor. Ross’a göre, Komün’ün değerlendirildiği iki bağlamın, Soğuk Savaş’ın sona ermiş ve Fransız cumhuriyetçiliğinin tükenmiş olması, Komün’ü bu iki kısıtlayıcı bağlamın dışında ele almanın önünü açıyor ve bu sayede solu canlandırarak günümüzün meseleleriyle yüzleşmesine imkân sağlıyor. Ross, geleneksel solun hep yaptığı gibi olup bitmiş ve “başarısız olmuş” bir tarihsel olay olarak görülen Komün’den “dersler çıkarmak” yerine, Komün öncesinde, sırasında ve sonrasında oluşan kültürün, Komün’ün katılımcılarının kendi fikriyat ve pratiklerinin izini sürerek, bunların benzer meselelerle –enternasyonalizm, eğitim, sanatın statüsü, emeğin geleceği, ekoloji vb.– boğuştuğumuz bugün için nasıl gümrah bir kaynak olabileceğini gösteriyor. Komün öncesinde toplantılar ve kulüplerde konuşulanların, sonrasında da hem katliamdan kurtulanların hem de fiziken orada olmasalar da zihinleri ve yürekleriyle Komün’e destek vermiş Kropotkin, Morris ve Marx gibi düşünürlerin fikriyatında yarattığı devrimci etkinin izini sürüyor.

"Milliyetin Hücre Rejimi"nin Ötesinde, s. 21-25

Bayrağımız Evrensel Cumhuriyetin Bayrağıdır

Marx 1871 Paris Komünü’nün en önemli yanının gerçekleştirmeye çalıştığı herhangi bir ideal değil, kendi “işleyen varoluşu” olduğunu yazdığında, asilerin gelecek topluma dair herhangi bir ortak tasarımları olmadığını da vurgulamış oluyordu. Bu anlamda Komün hemen oracıkta doğaçlama uydurulan veya geçmiş senaryolar ve tabirlerden parça parça bir araya getirilip gerek duyuldukça değiştirilen ve İmparatorluğun son dönemlerindeki halk toplantılarının uyandırdığı arzularla beslenen siyasi icatların denendiği işlek bir laboratuvardı. Başkentte Evrensel Cumhuriyet bayrağı altında gerçekleşen bir ayaklanma olan Komün, olay olarak da siyasi kültür olarak da, ulusal anlatıyla dikiş izi bırakmaksızın bütünleştirilmeye her zaman direnmiştir. Eski üyelerinden birinin yıllar sonra yâd ettiği gibi, her şeyden önce “gözüpek bir enternasyonalizm eylemi”ydi Komün.&nb...

Devamını görmek için bkz.

Nazan Maksudyan, "Komün'ün hâlâ yazılmakta olan hikâyesi", K24, 26 Mayıs 2016

Ortak Lüks teori ve pratiğin iç içe geçtiği bir çizgide kurgulanmış harika bir kitap. Yazarın başka türlü olmasının olanaksız olduğunun altını çizdiği anlatı, tarihî ve siyasî teoriyi, eylemleri ve fikirleri sımsıkı örüyor. Kristin Ross, 1871 baharında dünyayı sarsan yetmiş iki günün, mucizevi başlangıcı ve trajik bitişiyle, olmuş bitmiş tarihini yazmak iddiasında değil. Aynı şekilde, yazar Komün'ü anarşizm/ komünizm eksenlerindeki bir tartışmanın parçası, yani bir fikir olarak, sadece saf felsefi açıdan tartışmayı da seçmiyor. Paris Komünü'nü “yaşanan ile tasarlanan diyalektiğinde” bir noktadan inceleyen Ross, kitabını da aynı diyalektik yöntemi kullanarak, Komün'ün hem tarihini hem teorisini göz kamaştırıcı biçimde bir arada tartışıyor.

“Yaşanan ile tasarlanan diyalektiğinde – tabir Henri Lefebvre'in – bir hareketin düşüncesi ancak onunla birlikte ve ondan sonra yarat...

Devamını görmek için bkz.

Arsen Kocaoğlu, "Paris Komünü'nün cazibesi", Agos Kitap/Kirk, Mayıs 2016

Paris Komünü'nü yeniden okumak... Ancak bu sefer çok farklı bir perspektifin içerisinde bizzat tarihin eşsiz deneyimine şahitlik etmiş asilerle, yol arkadaşlarının ve destekçilerinin tecrübeleri aracılığıyla alışılagelmiş ulusal cumhuriyetçi orta sınıf ve devlet güdümlü bir kollektivizm algısını yaratan hakim anlatıların dışında yaşantıya dayalı kavramsal bir manzarayı incelerken buluyor okuyucu kendisini. Kristin Ross, Komün'ün merkezkaç diye nitelenebilecek yapısına ancak aktörlerin söz ve icraatlarının bağlam ve yapısının üzerinde durulmasıyla ulaşılabileceği fikrini savunuyor. Nitekim anlatı, aktörlerin seslerini bizlere ulaştırırken deneyimlerini yeniden canlandırıyor. Bu bağlamda Ross'un belirttiği gibi fikriyatının önemli bir kısmını -asilerin neler yaptıkları, neler düşündükleri ve kendi yaptıkları hakkında neler söyledikleri, eylemlerine verdikleri anlam, benimsedikleri...

Devamını görmek için bkz.

Yunus Yücel, "Siyasal muhayyile ve Paris Komünü", Birgün Kitap, 2 Ağustos, 2016

Kristin Ross Ortak Lüks- Paris Kömünü’nün Siyasi Muhayyilesi kitabında, Engels’in “proletarya diktatörlüğünün” örneği olarak gösterdiği Paris Komünü’nün hikâyesini anlatır ancak bunu yaparken ne Komün’ün doğmasına yol açan siyasi koşulları inceler ne de Komün’ün siyasi analizine girişir. Ross Komün’ün siyasi muhayyilesi ile uyumlu olacak şekilde Komün’ü kendi zamanının ve mekânının ötesinde düşünür.

Kristin Ross kitabını komünarların ve komünarlarla yolları kesişmiş insanların hikâyesi üzerine inşa eder. Aslında böyle bir bakış açısıyla Komün’ü anlatmak, yani Komün’ün hikâyesini kişiler üzerinden inşa etmek ve bireysel hikâyelerle toplumsal hikâyeyi örtüştürmek Komün’ün hem toplumsal hem de bireysel bir özgürleşmenin momenti olduğunu göstermesi açısından anlamlıdır. Komünarcı Pottier’in deyişiyle “Ele geçirilebilecek her şey özgürleşmenin başlangıç noktası olabilir” (...

Devamını görmek için bkz.