12 Eylül 1980 darbesi, Türkiye'yi dev bir cezaevine dönüştürmüş, işkence ve baskı hüküm sürerken adil yargı hakkı dahil bütün haklar ortadan kaldırılmıştı. Reha İsvan bu dönemde açılan ve tiyatrocuları, ressamları, gazetecileri, bilim insanlarını hakim karşısına çıkaran Barış Derneği davasının tek kadın sanığıydı. 1982-86 tarihleri arasında aralıklarla 38 ay boyunca tutuklu kaldığı Metris Askeri Cezaevi'nde ileri yaşına rağmen dimdik duruşuyla direnişin ve umudun simgesi oldu. Zeynep Oral'ın kendisiyle yaptığı söyleşinin ürünü olan bu kitap, yalnızca Reha İsvan'ın değil, yaşam tecrübesi ve siyasi görüş farkları nedeniyle başta birbirlerini yadırgasalar da gitgide anne evlat gibi oldukları yüzlerce diğer tutuklunun da seslerini, yaşadıklarını taşıyor bize.

Bugün insanlık onuru için mücadeleyi sürdürenler, mizahla, yaratıcılıkla, düş gücüyle direnenler de onu tanısın diye… bu mücadelelerin asla unutulmadığı bilinsin diye...

Sunu, s. 7-9.

12 Eylül 1980'de askeri faşist darbe, üzerimizden silindir gibi geçmişti. İnsani değerlerin ortadan kaldırıldığı, temel insan haklarının yok sayıldığı, her tür hak ve hukukun asker çizmesi altında çiğnendiği bir dönemdi. İşkence ve baskı günleriydi... Ülkem, dev bir cezaevine dönüştü... Darbenin dişlileri genç, yaşlı, çocuk demeden insan öğütüyordu. Yasaklar, birbiriyle yarışıyordu. Özgür düşünce, özgür konuşma, özgür yazma yasaktı. Yasaklara uymayanları göstermelik bir yargı bekliyordu. Gelin görün ki, yargı bağımsızlığı da yasaktı!

Reha İsvan'ı o günlerde, o göstermelik yargı sürecinde tanıdım.

12 Eylül'ün büyük duruşmalarından biri de içinde birçok arkadaşımın bulunduğu, Barış Derneği davasıydı. Yargılanan "sanıklar" arasında birçok tiyatrocu, ressam, yazar, gazeteci ve bilimadamı vardı. Elimden geldiğince duruşmaları izliyordum. Ben basın bölümünde, onlar sanıklar bölümünde otururken, konuşmasak bile göz göze gelebiliyorduk. Yürekleri ısı...

Devamını görmek için bkz.

Fatma Pınar Arslan, "Barış mücadelesinde bir kadın", Sol Kitap Eki, 8 Ocak 2014

Reha İsvan, 1980 askeri darbesinden sonra başlatılan ve yirmiden fazla sanığın yargılandığı Barış Derneği davasının sanıklarından biriydi. Davanın tek kadın sanığıydı. Derneğin başkan yardımcısı olarak yargılandığı dava esnasında iki kere tutuklandı; toplamda 38 ay hapis yattı. Direniş ve Umut kitabında, hapisten çıktıktan sonra Zeynep Oral’a anlattığı, çoğunluğu Metris’te yaşadıklarıyla ilgili olan anıları derlenerek okuyucuya sunuluyor.

1982 yılında başlayan Barış Derneği davası, 1980’li yılların en ses getiren davalarından biriydi. Birçok açılardan şimdi sürmekte olan bazı davalara benzeyen, absürd bir dava, gerçek bir hukuk katliamıydı. Barış Derneği yöneticileri, “barış kelimesini paravan olarak kullanarak”, “bir dış ülke yanlısı” politika gütmekle suçlandılar. “Barış ve demokrasi şampiyonluğuna soyunmakla” suçlandılar. Derneğin Sovyetler Birliği ülkelerinden ...

Devamını görmek için bkz.