Baba Armenak, Vartuhi, Yakup, Fener Bekçisi Salih, Hizmetçi Firdevs, Kontrbas Öğretmeni Rıza, Dökümcü Niko, Ruhi Bey, Kürk Tamircisi Yorgo, Anjel, Hayrünnisa, Genelev Kadını, Muhassen, Ester, Bayan Sara... Alkolikler, fahişeler, iktidarsızlar, aseksüeller, cenaze kaldırıcıları... Boşluktalık, maskelilik, hayaletimsilik… Erotizm ve ihlal, ölüm ve yeniden doğum... Birbirlerine çarpılmış ve bölünmüş, kendilerine biçilen rolleri oyna(yama)yan kişimsiler...

Modern Türkçe şiirin kökten-yenilikçi şairlerinden Edip Cansever, yayımladığı on yedi kitabın yedisinde uzun, dramatik yapılı şiirler kurmuş, düzyazı ile dramanın olanaklarını seferber ederek lirik şiiri çoksesli, çokgözlü bir anlatıma evriltmiştir. Tektipleştirici hamasetin revaçta olduğu yıllarda "yersiz heyecanlar biriktirmeyen" Cansever, ayrıksı sayılan karakterlerden alternatif bir ekoloji yaratmış, ötekileştirilen insanı teşrih ederek eşduyum kapasitemizi artırmıştır.

Ölümü Gömdüm, Geliyorum'da Devrim Dirlikyapan, şairin yedi kitabını "dramatik monolog" bağlamında irdeliyor. Cansever'in görüşlerini ve önceki eleştirileri hesaba katarak şiirlerin dekorunu, nesnelerini çözümlüyor, özgün parametrelerini belirliyor. Dirlikyapan'ın derinlikli okumasına göre, bu dramatik şiirlerin temelinde yatan Phoenix (Anka) imgesi her kitapta evrilerek karşımıza çıkmaktadır. Bir yandan da bu şiir serüveni Rimbaud, Rilke, Kafka, Eliot, Beckett, Camus, Berger gibi edebiyatçılarla, Bruegel, Picasso, Chagall gibi ressamlarla yoğrulmuştur. Kübist bir şairdir belki de Cansever. Ceninler ağır tabutlarını taşırken cenazeleri kaldıran Âdem'dir.

Önsöz, s. 9-12

Bu kitap Bilkent Üniversitesi Türk Edebiyatı Bölümü'nde 2007 yılında tamamladığım "Phoenix'in Evrimi: Edip Cansever'de Dramatik Monolog" başlıklı doktora tezimin gözden geçirilmiş, eklemeler yapılmış, bazı kısımlarının yeniden yazılmış halidir. Tezin önemli bir kısmı, duvarlardan geçebilen güneşin altında klimaların üflemekten vazgeçtiği, gece gündüz "sana kırmızı çok yakışıyor" diye çığlık atan bir lunaparkın komşuluğunda, hamamböceklerinin uçabilme, sivrisineklerin görünmez olabilme, akademisyenlerin ise para ya da puan getirmiyorsa ders değil selam bile vermeme becerilerini nasıl kazanmış olabileceklerini düşünerek, bir Robinson adasında, bir Kıbrıs odasında yazıldı.

Başka türlü yazılamaz mıydı? Elbette yazılabilirdi. Örneğin kuramsal çerçeve daha geniş tutularak biçimsel çözümlemeye ve tür açısından incelemeye daha fazla odaklanılabilirdi. Bunun yerine anlamaya dönük bir çalışma tarzı tercih edildi. Edip Cansever'i anlamaya çalışmak, ömrümün h...

Devamını görmek için bkz.

Ali Galip Yener, ''Gününü yakan bir şiir'', Kitap Zamanı, 3 Haziran 2013

Ece Ayhan’ın “sivil şiir” dediği ve Sezai Karakoç dışındaki temsilcileri itibarıyla Türk şiirinde poetikanın pozitivist ve bir bakıma dinsel olana karşıt ucunda duran İkinci Yeni şiirinin önemli adlarından biri Edip Cansever’dir. Cansever’in şiiri üzerine yapılan bir doktora çalışması kitaplaştı. Devrim Dirlikyapan, ''Edip Cansever Şiirinde Varolma Biçimleri'' alt başlığını taşıyan Ölümü Gömdüm, Geliyorum adlı eserde, şairin 17 şiir kitabından uzun şiirleri içeren yedisini dramatik monolog türünün imkânları bakımından çözümlüyor. Şairin belli varoluş problematiğinden yola çıktığı ve çok sayıda özgün karakterle dramanın imkânlarından yararlandığı bu yedi kitap, şiirinin omurgasını oluşturur. Yazar, her kitaba bir bölüm ayırarak bu şiirde düzyazı ile tiyatronun katkısı bağlamında dramatik yapıyı ve anlatıcıların konumunu ele alıyor.

Dirlikyapan; Rimbaud, Rilke, Kafka, Eliot...

Devamını görmek için bkz.

Nilay Özer, ''Nasıl olan Edip Cansever'', Radikal Kitap Eki, 9 Ağustos 2013

Devrim Dirlikyapan’ın, Ölümü Gömdüm, Geliyorum adlı çalışması, Edip Cansever’in (1928-1986) 17 şiir kitabından yedisi üzerine bir yakın okuma. Kitapta Umutsuzlar Parkı (1958), Nerde Antigone (1961), Tragedyalar (1964), Çağrılmayan Yakup (1969), Ben Ruhi Bey Nasılım (1976), Bezik Oynayan Kadınlar (1982) ve Oteller Kenti (1985); uzun bir şiirden ya da uzun bir şiirin bölümlerinden oluşmaları, özgün kurmaca karakterler içermeleri, dramanın olanaklarıyla donatılmış bir anlatım sergilemeleri gibi ortak özellikler bağlamında inceleniyor. Dirlikyapan’a göre, birçoğu “dramatik monolog” türü içinde değerlendirilebilecek bu yapıtlar Cansever’in poetikasında belirleyici bir yere sahip.

Şiirde anlatıdan, farklı anlatıcılardan hoşlananların yabancı olmadıkları bir tür bu. Turgut Uyar’ın Yekta’sı, Ahmet Oktay’ın Dr...

Devamını görmek için bkz.