Tıp ve psikiyatri kökenli bir ruh çözümlemecisi olan Carl Gustav Jung'un, psikolojik tiplemeler, kompleksler teorisi ve sözcük çağrışım testi gibi özgün bilimsel katkıları günümüz psikolojisi ve psikiyatrisi içinde hâlâ yerini korumaktadır. Bunun ötesinde, bugün Jung'u bir ekol olarak anmamızın nedeni, bütün insan bilimlerine yansıyan türev ve etkileriyle "simge" alanındaki çalışmaları, ve kişisel ya da kolektif bilinçdışının dinamiklerini ve görüngülerini irdeleyen yapıtlarıdır.

Jung düşüncesinin antropolojiden teoloji ve felsefeye, etnolojiden sosyolojiye çok geniş bir alanda kalıcı izleri vardır.

Anne arketipi, yeniden doğuş, masallarda ruhun fenomenolojisi ve hilebaz figürünün psikolojisi üzerine kaleme aldığı bu dört makale, Jung’un simge alanındaki çalışmalarına ışık tutacak önemli bir toplam.

Bilgin Saydam, Sunuş, "Carl Gustav Jung: Nesnel Ruh'un Şamanı", s. 7-15

İnsan, insan-olmak hususunda bir anlatıya giriştiğinde, irdeleyeceği hep kendisi olacaktır. Bu kendini-anlatma, anlatının hem içeriğinde, hem de biçiminde içkindir. Hiçbir özgün kuram öteki'nden çıkmaz. Her şey "kendi"nin kuramıdır. Öteki, ancak bir ilişki sürecinde, öteki'nde kendini bulmak ve oluşturmak içindir.

Metis'in psikiyatri-ve-psikanaliz-klasikleri-serisi "Ötekini Dinlemek", C. G. Jung ile kendisini tekzip ediyor. Serinin elinizdeki kitabının yazarı Carl Gustav Jung (1875-1961) apaçık bir "kendi"-merkeziyetçi-kuramsallık şahikasıdır:

"Yaşamım bir anlamda, yazdıklarımın özünü oluşturuyor, yazdıklarım yaşamımın özünü değil. Kişiliğim ve yazma biçimim bir bütün. Tüm düşüncelerim ve çabalarım aynı zamanda 'ben'im. Bu nedenle, özgeçmişim 'ben'in yalnızca küçük bir parçası." (Jung 2001: 14)

"Yaşamım, ortaya koyabildiğim bilimsel yapıtlardır. İkisi de aynı şey demek. Yapıtlarım, içsel gelişmemi ifade ettikleri için yaşam yolumdaki belli durak noktaları olarak değerlendirilebilirler... Yazdığım her şey, içsel bir zorunluluğun sonucuydu. Kaynakları da kaderimde olan bir zorlama. Yazdıklarım bana içimden saldıran şeylerdi... Beni harekete geçiren ruhun konuşmasına izin verdim..." (Jung 2001: 231-2)

Jung için eğer kategorik bir "öteki" tanımlaması yapacaksak, öteki'ni, Jung'un "kendi"sindeki, benliğinden öte duran ve nesnellik tanıdığı Ruh-içeriklerinde aramamız gerekiyor...

Devamını görmek için bkz.

Kılavuz, Sayı 4-5, Temmuz-Ağustos 2003

Psikiyatri denince akla gelen ilk isim, hiç şüphesiz Sigmund Freud'dur. Gerek bu dalın kurucusu olması, gerek alana ait tüm ön kabullerin yerleşmesinde payı olması Freud'a gönderme yapmaksızın psikiyatriyle ilgili bir değerlendirme yapmayı imkânsız kılmaktadır. Psikiyatrideki Freud hâkimiyeti öylesine belirgindir ki, ondan birkaç adım daha ileride olmalarına rağmen Adler, Horney gibi önemli psikiyatrlar bile onun gölgesi altında ezilmiş, hak ettikleri saygıdan yoksun kalmışlardır.

Carl Gustav Jung'un yirminci yüzyılın ilk yıllarında oluşmaya başlayan bu disiplin içindeki hikâyesi ise daha orijinaldir. Başlangıç itibarıyla Freud'un öğrencisi olan, onun varisi olarak görülen Jung, Freud'un cinsellik konusundaki göndermelerini aşırı bularak onunla yollarını ayırmış ve kendi psikiyatri anlayışını geliştirerek analitik psikoloji okulunu kurmuştur. Modernitenin yılmaz savaşçısı Freud'a kıyasla, geleneksel olana yönelik ilgisi, onun modernizme eleştirel yaklaşan düşünce akımlarınca el üstünde tutulması sonucunu doğurmuştur. Metis Yayınları'nın, Jung'un dört farklı yazısını bir araya getirerek yayımladığı Dört Arketip kitabının, Jung'u bir tarafgirlik-karşıtlık tuzağına düşmeden değerlendirmeye imkân verdiği için önemli olduğunu düşünüyoruz. Kitapta, Jung terminolojisinin önemli kavramlarının (arketip, kolektif bilinçdışı gibi) neye karşılık geldiğini görme şansınız olacak.