Liberal mitolojiye göre, 1980'li yıllar "Komünizm"in nihai çöküşüne, 1990'ların başları ise kapitalizmin, serbest piyasa ekonomisinin ve liberal düşüncenin nihai zaferine sahne oldu. Rusya'da "kapitalizmin restorasyonunu" büyük bir mutluluk ve güvenle selamlayan Liberalizm bize gerçeğin ne kadarlık bir bölümünü yansıtıyor?

Rusya'da "kapitalizmin restorasyonu"nun öyküsünü bir de Boris Kagarlitski'den dinleyelim. 1970'lerin sonlarından başlayarak SSCB'deki totaliter düzenin önde gelen muhaliflerinden ve eleştirmenlerinden olan Kagarlitski, eleştiri oklarını bu kez "yeni düzen"e yöneltiyor: Düzen değişti, ama "egemen"ler değişti mi? Özelleştirme ne pahasına oldu, kimleri zengin etti? Yeni düzenin "kahramanları" kimler? Ve en önemlisi, "serbest piyasa ekonomisi", Liberal mitolojinin iddia ettiği gibi, yanında mutlaka siyasal demokrasiyi de getiriyor mu? Yoksa eskisinden sadece iktidar mekanizmalarında ve isimlerde küçük farklılıklar taşıyan yeni bir totaliter düzen mi egemen oluyor Rusya'da?

Kagarlitski'nin çalışması yalnızca bir yakın tarih yazımı değil; demokrasi ve iktisadi yapılanma, devrim ve karşı devrim, komünizm ve kapitalizm ilişkileri hakkında; Liberal ideolojinin yeni gözdesi "yeni dünya düzeni" hakkında önemli kuramsal açılımlar da getiriyor.

Giriş, s. 7-11

Yönetim yanlısı Rusya'nın Seçimi blokunun Aralık 1993’teki parlamento seçimi kampanyasında kullandığı sloganlardan birisi "Vida çekiçle çakılmaz"dı. Rusya'nın Seçimi'nin sözcülerinin seçmenlere anlatmak istedikleri şey şuydu: adil bir toplum düşlemek anlamsızdır, dolayısıyla yeni düzenle uzlaşmak zorundasınız. Bu slogan, baştaki niyetten farklı bir biçimde, ironik bir anlam kazandı. Yeltsin, Gaydar ve diğer Rus "reformcular"ın, ne normal bir burjuvazinin, ne de piyasanın altyapısının olduğu bir ülkeye liberal kapitalizmi getirmeye çalışmaları "vidayı çekiçle çakmaya çalışmak"tan farksız bir eylem oldu.

Tarih komedya olarak tekrarlanmakta. Pek orijinal olmayan bu ifade gerçeği dile getiriyor. Rusya'da 1990'ların ilk yıllarında yaşanan ürkütücü gelişmelerin gülünç bir yanı da var. İyi örgütlenmiş politik gruplar, çıkarların yeterince ifade edilmediği düzensiz bir toplumda, hiçbir kurala uyulmayan çatışmalara girdiler. Bu noktada, sınıfsal çatışmalardan ancak çekincelerle söz edilebilir. Hükümet içindeki kavgalar bir çocuk bahçesindeki itiş-kakışa benziyor daha çok.

Olup biteni anlamakta, psikoloji en az ekonomi kadar önemli. Toplumsal yapıların zayıflığı, eski kurumların çöküşü, geleneklerde yaşanan kriz gibi nedenlerden dolayı, sosyal psikoloji önemli bir başvuru kaynağı haline geldi. Aynı şey ülkeyi yönetenler için, muhalefet için, adları ve sınırları belirsiz olan, kimsenin isimlendiremediği topraklarda yaşayan milyonlarca yurttaş için ...

Devamını görmek için bkz.