Toplu olarak yaşamanın parçası olan çeşitli “pis işler” var. Sadece ağır ve zor değil aynı zamanda adı kötüye çıkmış, yani saygınlıktan uzak sayılan işler. Geleneksel toplumlarda bu tür işleri yapanlara yönelik bariz dışlama mekanizmaları vardı. Bugünkü toplumlarımızda açıktan açığa böyle bir işleyiş olmasa da “pis işleri” yapanların toplumsal konumları daha iyi değil. Eskiden toplumların en yoksul çevrelerinin yaptığı bu işlerden bazılarını bugün Batılı toplumlarda daha ziyade göçmenler, bazılarını ise yine o toplumların dezavantajlı kesimleri yapıyor.

Eyal Press ABD’de özellikle cezaevlerindeki psikiyatri koğuşlarında çalışan ruh sağlığı danışmanları ile gardiyanları, tavuk mezbahalarında çalışan göçmen işçileri, Amerikan Hava Kuvvetleri’nin İHA’larla ülke dışında gerçekleştirdiği gözetleme ve saldırı operasyonlarında görev alan teknik personeli, ayrıca Google’ın devletlerle işbirliği içinde geliştirdiği gözetleme projelerinde çalışmış mühendisleri ve petrol üretim tesislerindeki işçilerle yakınlarını ele alıyor. Press, çok sayıda çalışanla yaptığı yüz yüze görüşmeler ve bahsi geçen kurumlara gerçekleştirdiği inceleme gezileri sonucunda kaleme aldığı kitapta, bu “pis işleri” yapanların hayatlarını kazanmak için nasıl bu işlere sürüklendiklerine, bu işleri yaparken karşılaştıkları etik ve hukuki sorunlar karşısında nasıl tavır aldıklarına, yaşadıkları içsel ve toplumsal çatışmalara, ortaya çıkan sorunların toplumsal ve hukuki kaynaklarına, “pis işleri yaptıran” toplumun sorumluluklarına odaklanıyor.

Görmemek için yüzümüzü öbür tarafa çevirdiğimiz yerlere ve sorunlara güçlü bir ışık tutarken sarsıcı ve sahici insan hikâyeleri anlatıyor.

Giriş, s. 13-14

Bir mayıs akşamı, Everett Hughes adında bir Amerikalı Frankfurt şehrinde Alman bir mimarın evine ziyarete gitti. Yıllardan 1948’di, Almanya’nın çoğu bölgesi gibi Frankfurt da harap durumdaydı. Savaşın yakıp yıktığı, müttefiklerin Nazilere karşı yürüttüğü hava operasyonlarında defalarca bombaladığı bulvarların iki yanında sıra sıra yıkık dökük müstakil evler vardı. Koskoca mahalleler yerle bir olmuştu. Birkaç hafta öncesinde, Hughes ve yanındaki birkaç kişi bir arabaya atlayıp yıkıntıya dönmüş, çukurlarla dolu şehir merkezinde dükkân cephelerinin ve binaların sağlam kaldığı tek bir sokak bulabilmek için epeyce bir dolaşmış, bir süre sonra vazgeçmişlerdi. Hughes, günlüğüne “Ya bir çatı uçmuş oluyordu ya bir ev (çoğunlukla binanın yarıdan fazlası) yıkıktı,” yazacaktı.

Hughes Frankfurt’a yıkıntıları incelemek için gelmemişti. Chicago Üniversitesi sosyoloji bölümünde hocaydı, bir sömestr boyunca ders vermek için gelmişti Almanya’ya. 1897 doğuml...

Devamını görmek için bkz.

Emek Erez, "Dünyanın 'pis işler'ini kim yapıyor?", kisadalga.net, 9 Nisan 2023

Sistemin ve kurumların sürmesi için varlığı bilinen, göz önünde olmayan, toplumun ayrıcalıklı kesimlerinin rağbet etmediği birtakım işler vardır. Eyal Press, Metis Yayınları tarafından, Deniz Keskin çevirisiyle basılan, Pis İşler, ABD’de Hayati İşler ve Eşitsizliğin Gizli Bedeli kitabında, “pis işler” kavramıyla bu konuyu tartışmaya açıyor.

Press bu bağlamda, cezaevlerindeki psikiyatri koğuşlarında çalışan ruh sağlığı danışmanları, gardiyanlar, tavuk mezbahalarında çalışan göçmen işçiler, Amerikan Hava Kuvvetleri’nin İHA’larla ülke dışında gerçekleştirdiği operasyonlarda görev alan teknik personel ve Google’ın devletlerle işbirliği içinde geliştirdiği gözetleme projelerinde çalışan mühendisler, petrol üretim tesislerindeki işçiler gibi çeşitli kesimlerden çalışanlarla görüşmeler yapıyor. “Pis işler” olarak anılan işleri ve bu işlerin çalışanlar üzerindeki etkilerini gö...

Devamını görmek için bkz.