İnsan hayatının belirleyici dönemlerinden biridir ergenlik, hayatla başa çıkmayı öğrendiğimiz dönemdir bir bakıma. Bu yüzden de zor bir süreçtir; yaşadığımız fiziksel değişime eşlik eden ruhsal çalkantılar nedeniyle hem yetişkinlerle hem de kendi içimizde çatışmalar yaşarız sık sık. Peki, insanlar için bu kadar önemli bir süreç olan ergenlik diğer hayvanlarda nasıl geçer? Onlar da bizimkilere benzer tecrübeler yaşar mı?

“Vücudumuz ister deriyle kaplı olsun ister pullar ya da tüylerle, ister koşarak hareket ediyor olalım ister uçarak, yüzerek veya sürünerek, erişkinliğimizi inşa eden ve biçimlendiren biyoloji hepimizde ortaktır,” diyen Barbara Natterson-Horowitz ve Kathryn Bowers, Delişmenlik Çağı’nda çocuklukla yetişkinlik arasındaki dönemin evrenselliğini inceliyor. İnsana özgü olduğunu düşündüğümüz ergenlik çağı deneyimlerinin hemen hepsinin bütün hayvanlarda gözlemlendiğini ilginç örneklerle açıklayan yazarlar, “bu ortak tecrübelerden aktarılan kadim mirasın, yetişkinliğe geçerken hayatta kalmak ve büyümek için modern bir yol haritası oluşturabileceğine” inanıyor.

Ergenlerde sık gözlenen riskli davranışlardan zorbalık ve kaygıya, ebeveyn-çocuk çatışmasından akran baskısı ve cinsel rızaya pek çok konuyu evrimsel bakış açısıyla açıklayarak bunlara yepyeni bir gözle bakmamızı sağlayan bu kitabı, ergenlik çağındaki insan ve hayvanları daha iyi anlamak isteyen tüm okurlarımıza tavsiye ediyoruz.

Önsöz, s. 13-17

Ergenliğin doğasını anlama arayışımız 2010’da Kaliforniya’nın soğuk sahillerinde başladı. Bir kum tepesinin üzerinde durmuş, önümüzde uzanan Pasifik’e dalıp gitmiş, merak uyandıran bir lakabı olan Ölüm Üçgeni’ni seyrediyorduk.

Bizi oraya sürükleyen, bir deniz biyoloğunun anlattığı sıradışı hikâyeydi. Ölüm Üçgeni’nin şöhretini ölümcül büyük beyaz köpekbalıklarından aldığını söylemişti. Bölgede bu muazzam yırtıcılardan yüzlercesi yaşıyordu ve yöredeki deniz canlıları bile açgözlülükleriyle ünlenmiş bu yırtıcıların yoluna çıkmamayı öğrenmişti. Kaliforniya sahili boyunca uzanan mümbit suyosunu ormanları Ölüm Üçgeni’nde yetişmediğinden, buraya gelecek kadar aptal ya da talihsiz olan bir hayvan saklanacak yer bulamaz. Bu sular öylesine tehlikelidir ki araştırma yapan biliminsanları bile tekneden dışarı adımını atmaz.

Fakat deniz biyoloğunun söylediğine göre işin en ilginç kısmı bu değildi. Akla mantığa aykırı görünse de canını tehlikeye a...

Devamını görmek için bkz.

Melis Mine Şener Avşar, "Hayvanlardan İnsanlara...", bilimvegelecek.com.tr, 31 Aralık 2021

Dünyanın her bir zerresinin biz âdemoğluna hizmet için var olduğuna inananların günden güne arttığı bir çağdayız. Oysaki dünyanın efendisi değil, üzerindeki binlerce canlı türünden birinin üyeleriyiz yalnızca. O kadar parçasıyız ki gezegenin, kurtlarla, kuşlarla, kedilerle, köpeklerle ve hatta sırtlanlarla benzer yanlarımız var. DNA’mızın %95 benzerlik gösterdiği orangutanlarla olan ortak paydamız kadar, belki daha da fazla, kambur balinalarla sosyal benzerlik göstermemiz dünyanın ve dünyada yaşayan canlıların uyumuna dikkat çeken bir durum. Bu kitap da kral penguen Ursula, kambur balina Salt, benekli sırtlan Shrink ve gri kurt Slavc üzerinden hemen hemen tüm canlıların, yazarların “Delişmenlik Çağı” olarak adlandırdığı ergenlik dönemine dair detaylı bilgiler veriyor. Çocukluktan yetişkinliğe geçmek için bireyin dört temel beceriyi edinmesi gerektiğine işaret ediyorlar: Gü...

Devamını görmek için bkz.