İmgeler hangi koşullarda pornografikleşir, ne zaman teşhircileşirler? Teşhircilik geleneği diye bir şey var mıdır? Ya da teşhircilikten azade bir imge mümkün müdür? Farklı zamanlarda ve mekânlarda nasıl üretilmiştir, üretilebilmiş midir?

İmgenin Pornografisi, Zeynep Sayın'ın başlangıçta kendisine bir varoluş problemi olarak sorduğu bu sorular çerçevesinde gelişiyor. İmgelerin henüz bir "sanat" olmadığı çağlardan, Roma ölü maskelerinden, Bizans ikonalarından, Anadolu'daki yazı-resimlerden kalkarak 20. yüzyıl başlarına, oradan da günümüze kadar gelen yolu katederken de hep bu soruların peşinde.

Sunuş, s. 5-6

Bu metni, bir önceki kış yazdım. Yazdığım bütün diğer metinler gibi kişisel bir zorunluluk yüzünden yola koyulmuştum. Varoluşumun sunduğu imgenin, kendi görüntüsüne yerleşmiş olacağına pornografik ve dışavurumcu olduğunu düşünüyor, bundan hoşlanmıyordum. İmgeler hangi koşullarda pornografikleşir diye sordum kendime, ne zaman teşhircileşirler? Teşhircilik geleneği diye bir şey var mıdır, hangi anlamlandırma dizgeleri tarafından ne denli desteklenir? İstanbul'da doğup büyümüş olmama karşın Batılı bir eğitim almış, kendini ifade etme özgürlüğünden söz eden, bunu yücelten bir gelenekten gelmiştim. Susmayla konuşmayı, bastırmayla dışavurmayı karşıtlayan bir gelenekti bu; karşı çıkarken bile dilsel göstergelerin ezberini önermekteydi. Yazma sürecinde karşılaştığım, bir bakıma kişisel bir yüzleşmeydi: Kendi yaşamsal ve düşünsel serüvenimde sapına değin itirafçı ve nevrozlu bir geleneğe sadık kalmış olduğumu teslim etmek zorundaydım. Önceleri yarı-marksist bir çerçeveden gelerek toplumsallığı eleştirir, cinselliği ya da bilinçdışını bir bakıma Adorno ve Horkheimer'in izinde bastırılmış doğa olarak konumlandırır, gençlik yıllarım boyunca içki ya da uyuşturucuyu düşünsel olarak savunurken, konuşmadığı zaman varolamayan ve itirafa zorlayan bu geleneği onaylamıştım sürekli, eleştirdiğim öznemerkezciliğin uzantısı olan bir öznellikle karşı çıktığım dizgenin kendisini desteklemiştim şuursuzca. Bugün bu türden bir öznelliğin ya da içselliğin dışavurumunu "porno...

Devamını görmek için bkz.

Seval Bulutoğlu, “İmgenin Pornografisi”, Akşam-lık, 1 Ağustos 2003

Zeynep Sayın İmgenin Pornografisi adlı kitabında “kendilerini bakışı tatmin etme amacıyla örgütleyen imgeler ile onların ötesinde yer almayı arzulayan, görünen ile görünmeyen arası salınan, çifte bir varoluştan soluk alan imgelerin izini sürmeyi” denediğini söylüyor ve tercihini ikinciden yana koyuyor.

“Çıplak bir bedene bakar gibi bakmaya zorlar günümüzün kitle iletişim araçları tarafından kendini dayatan imgeler. Güçlerini bir şeyi dışa vuruyormuş izlenimi bırakmaktan alan ve gözün saflığını değil, bakışın ezberini çağıran bu imgeler, kendilerine yöneltilen bakışı kayıtsız şartsız tatmin etmek üzere örgütlenmişlerdir. Dayanılmaz bir artı ürün olarak tüketilen ve bakışları doyuran imgenin kendi daha baştan pornografiktir.”

Pornografik imgenin, bir taraftan seyirciyi her gün daha fazla tüketime kışkırtırken, diğer yandan ona imgeler üzerinde denetim sahibi merciiymiş yanılsamasını sunduğunu ifade ediyor yazar. Bu durumda özne hiçbir zaman seçen ya da denetleyen kişi değildir. O imgelerin seçimine ve denetimine tabi olan, imgelerin ardı arkası gelmez uyarıları karşısında körleşen ve teslim olan nesnedir. Pornografik imge dışavurumcudur. İçinde olan olmayan her şeyi dışa vurmaya yeltenir.

Bu anlamda, Roma imparator sikkelerini, Stalin Portrelerini, Amerikan Dolarını (üzerindeki göz), odakta merkezlenen ve her yere sızan, iktidara ait pornografik imgeler olarak örnekliyor ...

Devamını görmek için bkz.