Efnan Atmaca, "Kartal kanatlı melekler", Radikal Kitap Eki, 18 Mart 2005

Aşkın Ömrü Üç Yıldır adlı kitabıyla Türkiye'de rekor satışlara ulaşan Frederic Beigbeder, kitap fuarı için İstanbul'u ziyaret ettiğinde bir panele katılmış ve çıkışında bana, "Neden hâlâ klasik, eski edebiyatın peşindesiniz? Taksim'in arka sokaklarında inanılmaz hikâyeler vardır mutlaka, tıpkı Paris'in arka sokaklarında olduğu" gibi demişti. Beigbeder'nin izini takip eden Alman Juli Zeh, ilk romanı Kartallar ve Melekler'de, arka sokakları seçenlerden. 1974'te Bonn'da doğan yazar Passau ve Liepzig'te hukuk eğitimi aldıktan sonra Alman Dili ve Edebiyatı okudu. Avrupa Hakları ve İnsan Hakları konularında da eğitim gören Zeh bir süre New York'ta yaşadıktan sonra Liepzeg'e döndü. 1999'da Humboldt Üniversitesi Deneme Ödülü'nü kazandı; ertesi yıl da aynı dalda Caroline Schlegel Ödülü'ne layık görüldü.

Kartallar ve Melekler, 2001 yılında Almanya'da yayımlandıktan sonra yirmi dile çevrildi. Başta Fransa olmak üzere birçok ülkede olumlu eleştiriler alan yazarın kitabı, dört yıl gecikmeli de olsa İris Kantemir çevirisiyle Metis Yayınları tarafından yayımlandı. Edebiyat eleştirmenlerinin Brett Easton, Ellis ve Michel Houellebecq romanlarıyla karşılaştırdığı Kartallar ve Melekler'de Zeh, hayatları, katıldıkları bir radyo programıyla değişen kahramanların hikâyesini anlatıyor. Bireyselleşmenin getirdiği yalnızlaşmadan yardım çığlıklarını radyo programlarına bağlanarak atan insanlara dem vurarak romana başlayan yazarın ilk sahnesinde kahraman telefonla konuşurken elindeki silahın tetiğini çekip intihar ediyor. Jessie adlı bu gizemli kahramanın ölümüyle erkek arkadaşı Max çıkıyor sahneye. Sevdiği kadının kendini terk etmesiyle yaşamdan vazgeçen Max'in hikâyesi psikoloji masterı yapan radyo programcısı Clara ya da gerçek adıyla Lisa'yı çok etkiliyor. Ve onu kobay olarak kullanarak tezinin tamamlama planını hayata geçiriyor. Clara kendini yavaş yavaş ölüme mahkûm eden birinin hikâyesi peşinde tezini tamamlamaya çalışırken Max ve Jessie'nin öyküsünün altından Bosna Savaşı, uyuşturucu trafiği ve mafya bağlantılı işadamları çıkıveriyor.

Uyuşturucunun yolu

Hukuk eğitiminin ardından Birleşmiş Milletler'de de çalışan Zeh bu kurguyu yazarken ortaya koyduğu tezlerle okuyucuyu gerçekliğine inandırmayı başarıyor. Zaten kitapta anlatıcı görevinin üstlenen Max de yazar gibi avukat ve o da Avrupa Birliği'nin genişlemesi konusunda çalışıyor. Bosna'da yaşanan savaşla uyuşturucu trafiği arasındaki ilişkiye, bu ilişki ağının kilit adamlarından Arkan ve daha sonra birliğe kabul edilen Polonya'nın bu trafikte önemine romanda geniş yer veren Zeh tüm bu olayları puzzle'ın birer parçasıymış gibi okuyucuya sunuyor. Tansiyonu giderek artıran Zeh romanda olayları son yıllarda başarı kazanan diğer genç yazarlar gibi sinema diliyle anlatmaya gayret ediyor, uzun betimlerle okuyucunun heyecanını soğutmuyor. Elbette işin içine eklediği komplo teorileri de romanı ilginç kılıyor. İntihar eden Jessie'nin babası ve ağabeyinin uyuşturucu kaçakçısı, Jessie'nin de kurye olduğu ortaya çıktıktan sonra hayatla hiçbir bağı kalmayan Max, Clara'ya yardım etmek için hikâyesini anlatmaya başlıyor. Jessie'nin geçmişinin izinden Viyana'ya kadar giden iki kahraman aslında avcı değil de av olduklarını ve ellerinde uyuşturucu trafiğini etkileyecek bir bilginin olduğu öğrendiklerinde ise olaylar daha da içinden çıkılmaz bir hale geliyor.

Elbette tüm bu komplo teorileri ve birbirinden bağımsız gibi görünüp birleştirdiklerinde ortaya bir puzzle çıkaran hikâyelerin çerçevesinde kahramanlarının iç dünyalarına ait betimlemelere de yer veriyor yazar. Acıyı, umutsuzluğu ve manipülasyonu tasvir eden Zeh kötümser, yalın ve karanlık bir anlatım yolu izliyor. Yolu büyük plazalardan kendi istekleriyle arka sokaklara kıvrılan kahramanların hikâyesi altında dünyanın bugünkü kaosunu da konuya eklemleyen Zeh'in ikinci romanı uluslararası eleştirmenlerin beklediği kitaplar arasında. Çünkü birçoklarına göre hem anlatım tarzı hem de seçtiği konularla genç kadın Alman yazar gelecekte edebiyat alanında başarılara imza atacak yeni isimlerden.