Suzan Samancı, "Demokrasi Sırat Köprüsüne Dönüşürse...", Özgür Gündem, 17 Aralık 2003

Başka diller ve renkler kabul edilmedikçe demokrasiden söz edilebilir mi? Demokrasi adaletsizliği ve şiddetti azaltıyorsa kendi kendini savunabilir. En zengin anlamlar farklılığın kavranmasından doğar, bu doğuşla birlikte demokratik anlayış ve ortak bir bilinç oluşur. Demokrasi mücadelesinin verildiği yerde, gerçek bir demokrasinin oluşumu her şeyden önce siyasal yaşamın, toplumsal hareketlere, çözümlemelere, yenilenmelere ihtiyacı vardır. Bu ihtiyaç varoluşsal dokudur ve en derin anlamda pratik bir süreç olduğu gibi insanın etkin mücadelesine bağlıdır.

İşte kabul edilmek istenmeyen bir gerçeğe işaret edildiğinde yaygara kopuyor. Asırlardır "öteki" olarak yaşayan ve hep başkaldıran, ölümlere, kıyımlara, sürgünlere, yangınlara giden insanların istediği nedir? Ölümler göze alınıyorsa var mı bunun ötesi? "öteki" lik üretildiği gibi başkaldırıda bir sonuçtur. "öteki"liği bastırmak ya da yok etmek değil onu kabul etmektir çözüm. Ne doğulu ne de batılı olmayan bir ülkenin toplumsal ruhu hiç gelişmiyor, yerinde sayıp gürültü ediyor. Demokrasi korkusundan paranoyak, şizofren olma eğilimi hazırlanıp sunuluyor. Daryush Shayegan'ın Yaralı Bilinç adlı kitabın alt başlığı da "Gelenekçi toplumlarda şizofreni" adını taşıyor. Yaralı Bilinç'teki bir anekdotu daha önce yazmıştım sanırım; yeniden paylaşmak istiyorum.

Yıllarca ülkesinden uzak kalmış genç bir adam, İran'a geri döndüğünde Tahran havaalanından çıkınca evine gitmek için bir taksiye biner. Yarı yolda şoföre ilk tütüncüde durmasını söyler.

"Tütüncüde ne yapacaksınız beyim?" diye sorar şoför.

"Ne mi yapacağım? Sigara alacağım."

"Sigara mı? Sigarayı camide satıyorlar."

"Camide mi? Yahu camii Allah'ın evidir, oraya ibadet etmeye gidilmez mi?"

"Yanlış beyim! İbadet etmek için üniversiteye gidilir."

"Peki o zaman öğrenim nerede yapılıyor?"

"Öğrenim hapiste yapılıyor, beyim!"

"Hapis hırsızların yeri değil mi?"

"Yine yanlış beyim! Hırsızlar hükümete atanıyor."
(...)