Önsöz, s. 9-11

Bu derleme yirmi yıllık bir döneme yayılan ve büyük bir bölümü yakın zamanda siyaset felsefesi üzerine yaptığım çalışmalarla eş kapsamlı olan üç dizi metni bir araya getiriyor: Bu metinlerden bazıları daha önce başka yerlerde yayımlandı, bazıları ise ilk yazıldıkları haliyle, bugüne kadar yayımlanmadan kaldı. Elimdeki metinleri rasyonel biçimde düzenlemekle, elbette bir sistemin parçalarını değil, ilk makalede yurttaşlığın çatışkıları adını verdiğim şeye odaklanan bir sorunsalın bazı bağlaşık boyutlarını göstermek istedim. [1] İlk diziyi oluşturan metinler 1989’da (“Perroquet Konferansları”nda) Eşitliközgürlük Önermesi içerisinde başkaldırı ve kuruluş (constitution) diyalektiği üzerine sunmuş olduğum genel fikri ortaya koyuyor. Burada makalenin tamamını sunuyorum, zira daha sonra (2002-03 İngiltere ve Meksika konferanslarında) “eşitliközgürlük hakkında yeni düşünceler” adıyla yaptığım eklerde demokrasinin gücünü özellikle hakların icadından aldığı fikri ile bugün kriz içinde olduğunu deneyimlediğimiz ulusal sosyal devlet çerçevesinde “sosyal haklar”ın tesis edilme sürecini karşılaştırdım; ulusal sosyal devlet’in antropolojik farkları sosyolojik kategorilere indirgeme eğilimini tartıştım. Bu tartışmada Robert Castel’in “sosyal mülkiyet” tezlerini incelemek hatırı sayılır bir yer tuttuğundan ve genel anlamıyla mülkiyet kategorisinin eşitliközgürlüğün kurucu “dolayımı”, ortaklık / cemaat’in (communauté) rakibi olarak çözümlenmesine verdiğim önemden dolayı, bu iki uğrak arasına sahiplenmeci bireyciliğin tersine çevrilmesi hakkında –1999 yılında Mülkiyet üzerine yapılan Cerisy kolokyumunun sonunda sunulan– soykütüksel araştırmayı ekledim. [2]

İkinci kısım, çalışmalarından bilhassa faydalandığım çağdaş kuramcıların eserlerine doğrudan ya da dolaylı olarak hasredilen bazı eleştirel çözümlemeleri bir araya getiriyor: Hannah Arendt, Nicos Poulantzas, Ernesto Laclau, Roberto Esposito, Jacques Rancière. Liste böyle uzayıp gidiyor, şüphesiz burada saydıklarımdan çok daha fazlasının adını yeri geldikçe alıntılarda ve dipnotlarda anacağım. Çeşitli biçimlerde karşılaştırmalar veya yeniden okumalar yaparak her şeyden önce faydalandığım bazı siyaset felsefesi kavramlarının (egemenlik, özgürleşme, cemaat ve diğerleri) esas itibariyle (Gallie’ nin söylemiş olduğu gibi) “tartışmalı” niteliğini vurgulamak ve koşullar elverdiğince onları anarak veya irdeleyerek bazı açıklamaları diyalojik biçimde uzatmak istedim. [3]

Üçüncü kısım çağdaş dönemlerde yurttaşlığın biçimi hakkında cumhuriyet kurumunun tam kalbinde ve “sınır boylarında” süregiden ve zaman zaman şiddetlenen çatışmaya dair müdahale ve çözümlemeleri bir araya getiriyor: Özellikle Fransa’da geçtiğimiz yıllarda siyasetin sömürge-sonrası boyutunun yoğunluğunu (laiklik, milliyetçilik, güvenlik etrafında) aydınlatanları. [4] Bu çözümleme ve müdahaleleri “Dışlamayan Bir Demokrasi İçin” başlığı altında topluyorum. Genel hatlarıyla söyleyecek olursak, çağdaş toplumların “demokrasizleştirilmesi” (Wendy Brown) sürecine karşı benim gözümde düşünülebilir yegâne alternatif –başkalarının (Boaventura de Souza Santos) izinden giderek– demokrasinin demokratikleştirilmesi adını verdiğim şeydir. Bu üçüncü kısmı “eş-yurttaşlık” önerisiyle bitiriyorum. İçinde yaşadığımız dünya bundan böyle göç ve diasporaların dünyasıdır ve “eş-yurttaşlık” eşitliközgürlüğün “başkaldırı” önerisinin kurumsal yüzüdür; eşitliközgürlüğün kendine mahsus ama stratejik bir alanda nasıl fiiliyata geçirileceğini belirlemeye çalışır.

2007 Avignon Festivali vesilesiyle paylaştığım “Direniş, Başkaldırı, İtaatsizlik” üzerine düşüncelerimi kapanış niyetine yeniden yayımlıyorum. Umarım abartılı biçimde duygusal veya öznel bulmazsınız. Son olarak bu festival bana siyasetin yalnızca kuramda değil pratikte de olması gerektiğini savunduğum eleştirel boyutunda ısrar etme ve dolayısıyla bahşedilmiş bir statü olarak tasarlanan yurttaşlığı kurucu iktidarın icra edilmesi olan yurttaşlıktan ayırt eden şeyin ne olduğu üzerine bir kez daha düşünme olanağı vermişti.

Yazıların ilk basımlarının referansları ve yapılan değişiklikler hakkındaki açıklamalar her bölümün başında belirtilmiştir.

Öncelikle beni yönettikleri diziye kabul eden, Marx’ın mirası ve Marksizmle yapılan “güncel bir yüzleşme”den anladığım şeye tam olarak denk düşen bu çalışmaya yer veren Jacques Bidet, Gérard Duménil, Emmanuel Renault ve Jacques Texier’ye teşekkürlerimi sunmak isterim. Ayrıca meslektaşlarıma, dostlarıma, bu kitaptaki yazıları daha önce yayımlayan veya yayımlamak isteyen dergilere, kurumlara, ayrıca yardımlarına sempatikliğini de ekleyen değerli asistanım Mehdi Dadsetan’a aynı şekilde candan teşekkürlerimi sunarım. Bu sentezi yapmam için beni yüreklendiren, tekrarları ve gereksiz kısımları ayıklamama yardım eden, öğrencilik yıllarımızdan beri olduğu üzere fikir ve yorumlarını her daim benzersiz bir cömertlikle sunan Yves Duroux’ya da özel olarak teşekkür etmek isterim.