Kahraman Çayırlı, "Bir değirmencinin tarihi: 'Peynir ve Kurtlar'", Taraf Gazetesi, 10 Mayıs 2016

Peynir ve Kurtlar, bir mikro tarih kitabı. On altıncı asrın sonlarındayız. İtalya'nın bir dağ köyünde herkesin Menocchio dediği bir değirmencinin hayatını okuyoruz. Peyderpey bir din sosyolojisi ve felsefesi kazısına dönüşen kitap, Menocchio’nun mahkeme kayıtlarından, okuduğu kitaplardan iz sürüyor. Tahta Gözler'ini [2009] de sevdiğimiz Carlo Ginzburg, reform, kilise, dini kurumlar, Engizisyon mahkemeleri derken dönemin derinlikli bir bilançosunu da çıkarıyor. “Peynir ve Kurtlar”ı çok keyifle okudum, hatta bayağıdır en çok keyif alarak okuduğum kitap. Farklı bir tarih kitabı. Değirmencinin söylemlerini tekrar tekrar analiz ediyor Ginzburg.

"Şeyleri olduğu gibi görmemize olanak sağlayan mesafe tam olarak ne kadardır?" Ginzburg, Tahta Gözler'de bu soru ile birbirine bağladığı dokuz denemede mesafe kavramının peşine düşüyordu. Ki filolojiden popüler kültüre, etikten felsefeye öyle detaylar ve örneklerle ilerliyordu ki, kitabı elinizden bırakamıyordunuz. Peynir ve Kurtlar'da ise Latincesi kıt, fakir bir köylünün Engizisyon’a meydan okumasından nerelere varıyor Ginzburg. Simsiyah bir atmosferde, kendi güneşli evrenini kitaplarla üreten Menocchio, peynirden ve kurtlardan farklı bir teori yaratıyor.

Başka tarih anlatıları…

Carlo Ginzburg, California Üniversitesi'nde İtalyan Rönesansı Araştırmaları profesörü. Özellikle geniş ölçekli tarihsel çalışmalar haricinde duran olay ve inanışların tarih olarak yeniden kurup bilgi alanımıza dâhil eden isimlerden biri. Engizisyon’a kafa tutan, kendi düşündüklerinde ısrarcı, bilgiye susamış bir köylü vesilesi ile dönemin din kurumlarını, toplumu irdeliyor. Engizisyon kalıtlarından, günümüze erişebilen belgelerden yararlanıyor, bambaşka tarih anlatılarının mümkün olabileceğini gösteriyor. Muhakkak okuyun isterim.