Son dönem İspanyol edebiyatının en önemli adlarından Juan Benet, ülkenin önemli sanatçıları ve aydınları aracılığıyla Franco İspanyası'nın sokaklarında, kahvelerinde, ev toplantılarında dolaşıyor. Bir yandan yaratıcılık kavramını sürekli sorgularken, yaşanan umutsuz ve kısır ortamda soluk almaya çalışanların öyküsünü, anılarına dayanarak büyük bir edebiyat tadıyla aktarıyor bize.

"İlke olarak yaratı, yaratılmış şeyler çemberini kırmaktan başka kural tanımaz. Bununla birlikte şaşırtıcılık peşinde koşmak zorunda da değildir. Şaşırtıcılık, sadece alışılmış gerçeklerin çevresinde bir hâle örer ve genellikle geçici olanın etkisi silinince, gerçeklerin kurallarına indirgenir. Alışkanlık, beklenmedik olaylar dahil her şeyi ele geçirir ve bir örümcek ağı örerek yaratıyı ağına hapseder. Kim bilir, belki en büyük bilgelik, uğraşının amacını tersine çevirip yaratıyı başlangıçtaki yerine oturtmaktır."

– Juan Benet

Fatih Balkış, “Madrid’de Sonbahar”, Sanat Çevresi, Kasım 2006

Juan Benet, 1950’lerde Madrid’de Sonbahar adlı anlatısında, kendisinin de içinde yer aldığı aydınlar çevresinin ve dönemin sanatsal portresini çizerken, İspanya’nın toplumsal yaşamından kesitler de sunuyor.

Benet, anlatısında benim de çok önemsediğim Luis Martin Santos’un da içinde bulunduğu, dört sanatçıyı ele alıyor. Bu sanatçıların Benet tarafından vurgulanan ortak özelliği, hepsinin zamanın yükünden sıyrılmış olmalarıdır. Benimsedikleri biçeme, daha doğrusu erken yaşlarda geliştirdikleri biçeme her zaman sadık kalmışlardır. Bu dört sanatçının sanat anlayışlarındaki değişmez tutumları, onların üslubunu oluşturan en belirgin özelliktir. Kitabın hemen yarısı Büyük İspanyol yazar Barajo’ya ayrılmış. Modernist akımların hiçbirinin kalemini titretemediği, hep aynı tutarlılığı yaşamı boyunca koruyan, zamandan ve onun ağır yükünden sıyrılmış Barajo, ne Bolşevik devriminden, ne savaş sonrası kargaşalardan, ne de diktatörlük dönemlerinden etkilenmiştir.

Juan Manuel Caneja ise başından türlü olaylar geçmesine karşın üslubunu hiç değiştirmeyen bir ressamdır; Eloy, silik kişiliğini tüm yaşamına bulamış ve ortadan yok olmuş bir entelektüeldir; Martin Santos ise altı yıl yaşadığı Madrid’de yaşamının önemli adımlarını atmış, bir bilim adamı, yazar ve tutkulu bir araştırmacıdır.

Benet, göz önünden uzak bir dünyanın betimlemesini yaparken, aslında gizli bir altın çağın da içten içe yaşanmış...

Devamını görmek için bkz.