"Juan Goytisolo, yeryüzünde bir sürgün: düşünen, irdeleyen, başkaldıran, reddeden, kimlik belirtileri'ni araştıran bir özne: Yazarın aradığı kimlik belirtileri yalnız kendisinin değil, Avrupa ile Afrika, Doğu ile Batı, çağdışı dikta ile tüketimci liberal demokrasi arasında kalmış ülkesinin, hatta bir yandan insan haklarını gündeme getiren, öte yandan dünkü sömürgeciliğini değişik biçimleriyle bugün de sürdüren Avrupa toplumlarının kimlik belirtileridir: Kapsamı sürekli genişleyen ve çağımızın çelişkili gelişimini de izleyen bir arayıştır bu." – Neyire Gül Işık

"Vatan tüm kötü alışkanlıkların anasıdır: illetten tedavi olmanın en hızlı ve etkin yolu onu satmak, ihanet etmektir: nasıl mı satmak? ister pahalı ister bedavaya: kime mi? en yüksek peyi kim sürerse ona: ya da, verip kurtulmak ağulu armağanı, onu hiç bilmeyene, bilmek de istemeyene: ister zengine ister yoksula, umursamazın tekine ya da bir âşığa: salt ihanet zevki yeter: bizi belirleyen, bizi tanımlayan, istemeden bizi bir şeyin sözcüsüne dönüştüren: üstümüze bir yafta yapıştıran, bize bir maske yakıştıran ne varsa ondan sıyrılma zevki uğruna (...) haraç mezat satmak her şeyi: tarih, inanışlar, dil: çocukluk, manzaralar, aile: fırlatıp atmak kimliğini, sıfırdan başlamak: Sisyphos olmak, aynı zamanda, kendi küllerinden yeniden doğan Anka kuşu." – Juan Goytisolo

Neyire Gül Işık, "Sunuş"tan, 1993, s. 7-16

"hepsi beyhudeymiş / ey vatanım / henüz vaktimiz varken / gel dostça ayrılalım"

İber Yarımadası'nın aykırı çocuğu

İspanyol İç Savaşı'nın evladı

"Lanetlenmiş 1950 Kuşağı"nın üyesi

Dünya yazınının göçebesi

Batı ile Doğu'nun ortasında, bir garip marjinal Avrupalı

Kargaşalı, bunalımlı çağımızın kaygılı tanığı

Başyapıtını, kendi benliğinin ve 20. yüzyılın son üç çeyreğinde dünyamızın tarihçesini, kaosun öyküsünü, dur durak bilmeyen tedirgin yaşamıyla yazan romancı.

Juan Goytisolo, yeryüzünde bir sürgün:

"nesneler, topraklar ve Tarih üstüne ders

hiçbir hisse çıkarılmayan kıssa

sürgün coğrafyası yalnızca"

Barcelona - Havana - Paris - Marakeş - İstanbul - New York - Mali - Ürdün - Kanada - Marakeş - Paris - Moskova - Erzurum - Mali - İstanbul - Kahire - Mekke - Bağdat - Boston - Konya - Marakeş - İstanbul - Madrid - Kapadokya - Paris - Almería - Londra - İstanbul - Paris - Tanca - İzmir - Marakeş - Colorado - İstanbul - Berlin - Meksika - Özbekistan - Paris - Tahran - Marakeş:

Özgün "zihinsel coğrafya"sının ayrıcalıklı mekânlarının birinden öbürüne mekik dokuyarak, o coğrafyayı kırk yıl boyunca kendi içsel nedenleriyle oluşturarak, "Yurtsuz Juan'a göre dünya"yı yeniden biçimlendirerek.

Bir diyardan öbürüne, kimi kez gezgin, kimi kez sürg...

Devamını görmek için bkz.

"F.F.B.'nin(*) Anısına (1892-1975)", s. 47-52

Öyle olaylar vardır ki, çok uzun süre beklendiklerinden, gün gelip gerçekleştiklerinde insanda artık hiçbir gerçeklik izlenimi uyandırmazlar. Yıllar ve yıllar boyu –üniversiteye ayak bastığımdan beri– milyonlarca yurttaşım gibi ben de bugünü bekledim durdum; Hıristiyanlığın benmerkezci görüşünde İsa'nın doğuşu gibi, yaşamımı, yaşamımızı "Önce-Sonra", "Araf-Cennet", "Düşüş-Yeniden Yaratılış" diye ikiye bölecek olan bu büyük günü.

Pek kinci biri değilimdir. İçtenlikle inanıyorum ki, kusurlarımın ya da kişiliğimin olumsuz yanları listesinde nefretin yeri yok. Hayatım boyunca İspanyol kültür yaşamındaki girişimlerimin yol açtığı ahlaksal ya da ideolojik çekişmelerin yozlaşarak kişisel çatışmalara dönüşmesini engellemeye çalışmışımdır, başarısız kaldığım zamanlarda –düşmanlık oluşturan ender durumlarda– da unutkanlığım hep öfkemden baskın çıkmıştır.

Öyleyse, o söz konusu olduğunda nefretimin böylesine ayak diremesini nasıl açıklamalı? Şu son haftalardaki upuzun, gerçekdışı cançekişmesi sırasında –o, kendisine yatağında, ihtiyarlıktan ölme iznini vermiş olan tarihsel-ahlaksal adaletsizliği dengeleyen bir tür tıbbi adaletin pençesi altında acımasız bir işkenceyle kıvranırken– nefretim bir an bile yakamı bırakmadı: illetlerinin sayısıyla orantılı olarak artıyora benzeyen bir doktor ekibinin resmi ağızlarının günü gününe verdikleri yeni ve şiddeti giderek artan acıların –gerçekten tüyler ürpertici– haberleri...

Devamını görmek için bkz.

Feridun Andaç, “Goytisolo’nun sarsalayıcı tanıklığı: Her savaş bir kuşatmadır”, Virgül, Sayı 59, Şubat 2003

Gül Işık’ın hazırlayarak çevirip kotardığı Yeryüzünde Bir Sürgün, Juan Goytisolo’yu tanımamızda temel bir kitap. Üstelik birçok kavramın/düşüncenin yazın-kültür yaşantımızda yer etmesi, uç verebilmesi için dikkatle okunması gereken bir seçki.

Donanımı, hayata bakış ve kavrayışıyla bunun bilincinde olan Işık, bu seçkiyi bir o kadar daha önemseten “sunuş” yazısında imlediğim yanların “daha da ötesinin” açılımlarını getirir. Onun, Goytisolo için en güzel tanımından söze başlamak belki de en doğrusu: “Dünya yazınının göçebesi; Batı ile Doğu’nun ortasında, bir garip marjinal Avrupalı; kargaşalı, bunalımlı çağımızın kaygılı tanığı.” Ve bunları tümleyen bir başka imleyiş: “Yeryüzünde bir sürgün.”

Şu kısa tanımsal çerçevede ne çok kavram var üzerinde düşünüp, yeniden yeniden sorgulayabileceğimiz. Hem aydınımızın tarihi hem de sanatçımızın/yazarımızın duruşu/konumu açısından.

Onun gezginliği, salt yerinden yurdundan edilmişlikten kaynaklanmıyor. Muhalif kimliğinin getirdiği bakış, sorgulayıcılık her dem hayatının belirleyici ibresi olmuştur. O yeryüzü gezginliklerinde devşirdikleriyle oluşturduğu aura etkindir, açımlayıcı ve katılımcı bir sestir.

Yurtsuzluk, yeni bir dil yaratmanın sırrını verir ona. Yeni bir sesi bulma, farklı kültürlere, mekânlara, coğrafyalara açılma duygusunun arayışlarına sürükler. İşte o sürükleniş, gidiştir ki Go...

Devamını görmek için bkz.