"Belki de şimdiki benle o zamanki ben arasındaki temel fark korkuya tahammülüm. Sanırım bunun acıyı soyutlamakla ilgisi var. Fiziksel acı. Duygusal acı. Başkalarının acısı. Benim acım. İrkilme duygusu hâlâ var. Sanırım acının kendisi de orada bir yerlerde. Ama tutsak. Minik, görünmez, kıyamet geçirmez bir çekirdeğin içine hapsedilmiş. Atomaltı bir böceğin her birimizin merkezine yerleştirilmiş minik, yarı saydam yumurtası. Ölüp gittiğimiz zaman, eğer bir gün öleceksek, bizden geriye kalacak olan şey bu. Fosilleşmiş acı."

2024 Ursula K. Le Guin Kurgu Ödülü dahil pek çok ödül alan bu son derece yaratıcı, şaşırtıcı, hüzünlü ve komik roman, kim olduğumuza, ne yaşadığımıza, nereye gittiğimize dair düşünmeye çağırıyor bizi.

Açılış bölümünden, s. 15-16

Bugün sol kolumu kaybettim. Omzumdan kopuverdi. Janice 2 kolu alıp otele geri götürdü. Dengemi sandığım kadar etkilemedi bu. Saçını kestirmek gibi bir şeymiş. Geriye kalan uzuvlarımın etrafında hava bir farklı hareket ediyor. Art arda bir yenilenme ve azalma duygusu da var – özgür ben, ölemeyen ben, bakmayın bana.

Hiç yaşayan bir Janice tanımamıştım ama şimdi üç Janice birden tanıyorum, ne tuhaf değil mi?

~

Bütün gün yataktan çıkmadım. Sağ tarafıma yatarsam, sanki hâlâ kopmamış gibi kolu dengede tutabiliyorum. Ya da o senin kolunmuş ve sen yatakta benimleymişsin gibi yapabiliyorum. Kumullara bir battaniye götürüp birlikte sarınmamız geliyor aklıma. Saçlarımızda ve gözlerimizde kumlarla uyanmamız. Gökyüzü kadar engin okyanusun sesi. Uykuyu özlüyorum. Seni özlüyorum.

~

Mitchem durumumu yadsıdığımı söylüyor. Depresyonda olduğumu çünkü merak etmek yerine kayıp duygusuna kapıldığımı. “Yeni varoluşunu kucakla,” diyor. Kendimi tek kolla bunu yapmaya çalışırken hayal ediyorum.

Hayattayken dünyanın sonu hakkında kefarete benzer bir şey hayal ederdim. Bir çeşit arınma olacağını düşünürdüm. Ya da en azından bir basitleşme. Eksiltme yoluyla ıslah. Boş şehirleri, doğanın kendini yenilediği toprakları gözümde canlandırırdım.

O, gelecekti. Buysa şimdi.

Dünyanın sonu aynen hatırladığın gibi görünüyor. Kıyameti gözünde canlandırmaya çalışma. Her şey aynı.

~

Şule Tüzül, "Katlanılmaz olanın ötesinde", altiustukitap.com, 8 Aralık 2025

Kaybetmeye dayanamayacağımız kadar çok sevdiğimiz birini ya da bir şeyi kaybettiğimizde hissettiğimiz acı ve keder tarifsizdir. Keşke hiç yaşamasak böyle kayıplar. Ama hayat… Kayıpla birlikte bir yanımız ölür, kayboluruz, bir parçamızı sonsuza kadar yitiririz. Bu ancak yaşanabilir bir şey, sadece yaşayan bilir denen cinsten, anlatılabilir bir şey değil. Peki edebiyat bu ölmeden ölme halini anlatabilir mi, ne kadarını anlatabilir?

Sanatın farklı alanlarında eserler üreten sanatçı, yazar ve yayıncı Anne de Marcken’in ülkemizde Mart 2025’te Metis Yayınları tarafından yayınlanan romanı Sonsuza Dek Sürüyor, Derken Bitiyor, o yaşamla ölüm arasında kalınan tarifsiz kederin coğrafyasını anlatıyor. Roman, birçok ödülün yanı sıra Ursula K. Le Guin Kurgu Ödülü’ne layık görülmüş. Marcken, yaşam ve ölüm arasında bir ara dünya yaratmış. Bir araf. Bir kayıp sonrası içinden çıkılamaz bu duygu ve acının var olabileceği tek yer. O arafta nelerin olabileceğini yazını ile deneyimliyor. Yas ve kederin dili nasıl olurun deneysel bir çalışmasını sunuyor okuruna.

Adını bilmediğimiz ana kahramanımız, daha romanın başında sol kolunun koptuğunu söylüyor. Asıl kaybının ise, doğrudan söylemese de aşkı, hayat arkadaşı olduğunu anlıyoruz söylediklerinden. Bu öyle bir kayıp ve öyle büyük bir acı ki, bir uzvunu, örneğin sol kolunu kaybetmekten farkı yok. Ki roman ilerlerken hem ana kahra...

Devamını görmek için bkz.