Kimiz ve neyiz biz? Bu sorunun cevabı, diyor felsefeci William B. Irvine, kime sorduğunuza göre değişir. Evrimsel biyologlara göre Homo sapiens türünün bir üyesi, mikrobiyologlara göre bir grup hücre, genetikçilere göre genlerin kontrolünde olan bir organizma, fizikçilere göreyse her birinin geçmişi çok eskilere dayanan bir grup atomdur insan. Bu cevapların hiçbiri tek başına yeterli değildir, ama tıpkı bir yapbozun parçaları gibi, bir araya geldiklerinde anlamlı bir tablo ortaya çıkarırlar.

Multidisipliner bir yaklaşımın ürünü olan bu kitapta Irvine, insanı iç içe geçmiş çeşitli kimlikleriyle ele alarak insan yapbozunun bütünlüklü bir resmini ortaya koyuyor. Bunu yaparken de, yeryüzünün devasa hayat ağacındaki ve evrenin akıl almaz ölçüde uzun tarihindeki mütevazı yerimizi görmemizi sağlıyor.

“Kim ve ne olduğunuz, nasıl var olduğunuz konusunda daha fazla şey öğrenince, dünyaya bambaşka bir gözle bakmaya başlayacağınızı umuyorum. Varlığınızın belki de tek bir kere olacak nice olayın gerçekleşmesiyle mümkün hale geldiğini de fark edeceksiniz: Bunun için yıldızların patlaması, Dünya’ya 4,5 milyar yıl önce bir gezegenin ve 66 milyon yıl önce bir asteroidin çarpması, mikropların mikropları yutması, Afrika savanasında iklimin değişmesi ve elbette doğrudan atalarınızın karşılaşıp çiftleşmesi gerekti. Varlığının nasıl da zorunsuz olduğunu anlayınca, insan bu evrenin bir parçası olduğu için ister istemez kendini şanslı hissediyor.”

Giriş, “Ne Çok Kimliğiniz Var”, s. 13-14

Siz pek çok şeysiniz. Her şeyden önce bir bireysiniz. Birilerinin annesi veya babası olabilir ya da olmayabilirsiniz, ama her halükârda birilerinin çocuğusunuz. Biraz daha ayrıntı vermeniz gerekse kendinizi sözgelimi muhasebecilik yapan, hobi olarak fagot çalan veya orta sınıfa mensup biri olarak tanımlayabilirsiniz. Dahası belli bir ülkenin vatandaşı, şu etnisiteden veya bu ırktan olduğunuzu ekleyebilirsiniz.

Biliminsanlarına ben aslında neyim diye sorsanız birbirinden farklı cevaplar alırsınız. Örneğin evrimsel biyologlar muhtemelen öncelikle Homo sapiens türünün bir üyesi olarak görecektir sizi, mikrobiyologlar ise herhalde esasen bir grup hücre olduğunuzu söyleyecektir. Sağlıklı kalmak istiyorsanız bedeninizi trilyonlarca mikropla paylaşmanız lazım, diye de eklerler belki. Bu tekhücreli organizmalar bağırsaklarınızda ve daha başka organlarınızda yaşar, derinizin her milimetrekaresinde ikamet eder. Sayı...

Devamını görmek için bkz.

Bahar Çetiner, "Yedikleriniz ne yediyse osunuz", 10haber.net, 11 Nisan 2024

Amerikalı filozof William B. Irvine, İnsan Nedir?'de 'İnsan nedir?' sorusunu, insanlık tarihinden başlayıp insanı hücre ve atom düzeyinde inceleyerek sonunda insanın evrendeki yerini ve var olma amacımızı ele alarak cevaplamaya çalışıyor.

İnsan olarak pek çok kimliğimiz var. Mesleklerimiz, unvanlarımız, ailemiz içinde etiketlerimiz var. Birilerinin çocuğu, birilerinin anne ya da babası veya kuzeniyiz. Elbette homo sapiens türünün bir üyesiyiz aynı zamanda. Daha derine inersek bakteriler ve mikroplarla dolu bedenimiz hücrelerden ve atomlardan ibaret. İç içe geçmiş kimliklerimizin yanı sıra içimizde bir evren var, aynı zamanda evren yapbozunun bir parçasıyız.

Amerikalı filozof William B. Irvine, İnsan Nedir?: Doğal Tarihimize Bir Bakış adlı eserinde “İnsan nedir?” sorusunu, insanlık tarihinden başlayıp, insanı hücre ve atom düzeyinde inceleyerek sonunda insa...

Devamını görmek için bkz.