Toplumların esenliği ve gelişmişliği çoğu iktisatçı ve siyasetçi tarafından "büyüme" kavramıyla açıklanıyor. Farklı siyasi ve iktisadi görüşlerin "büyüme" konusunda anlaştığını görüyoruz. Günümüzdeki hızlı yoksullaşma, artan eşitsizlikler ve toplumsal-ekolojik felaketler de egemen söyleme göre büyüme eksikliğinin ya da azgelişmişliğin sonuçlarıdır: "Büyümeyen, yerinde sayan, ölür". Küçülme ise bu sorunların nedeninin tam da büyüme olduğunu, büyümenin aşırı masraflı, ekolojik açıdan sürdürülemez ve özünde adaletsiz bir hal aldığını, "büyüme"yi temel alan mitik inançların terk edilmesi gerektiğini savunuyor.

Bunun için büyüme tahayyülünü ayakta tutan ve ekonomiyi bilim olmaktan çıkaran terimlerle düşünmekten vazgeçmek gerekiyor. Kullanımdaki iktisadi dil, ifade edilmesi gerekeni ifade etmekte yetersiz kaldığı içindir ki yeni bir söz dağarcığına ihtiyacımız var. Bir grup aktivist ve entelektüelin ilk olarak Fransa’da başlattığı ve ardından tüm dünyaya yayılan küçülme hareketi, toplumsal bir hedef olarak ekonomik büyümenin terk edilmesi çağrısında bulunuyor. "Küçülme" kavramı, daha az doğal kaynak tüketen ve tamamen farklı ilkeler çerçevesinde örgütlenen toplumlara giden yolu temsil ediyor. Sadelik, şenliklilik, otonomi, bakım, müşterekler gibi kelimeler de küçülme toplumlarının neye benzeyebileceği konusuna ışık tutuyor.

Bu derlemenin, sadece başka bir dünyanın mümkün olduğunu düşünmekle kalmayıp aynı zamanda onu şimdi inşa etmek adına mücadele eden herkes için değerli bir bilgi ve ilham kaynağı olacağını umuyoruz.

Önsöz, Küçülme: Daha Az Değil, Daha Başka Bir Dünya, Bengi Akbulut ve Ethemcan Turhan, s. 11-13

Artık dünya üzerinde hemen hemen herkesin tanıdığı genç iklim aktivisti Greta Thunberg, 23 Eylül 2019 günü Birleşmiş Milletler Genel Kurulu’nda yaptığı öfkeli konuşmada dünya liderlerine şöyle hitap ediyordu:

“Hayallerimi ve çocukluğumu boş sözlerinizle çaldınız. Ve dahası, ben şanslı olanlardan biriyim. İnsanlar acı çekiyor. İnsanlar ölüyor. Ekosistemler bir bütün olarak çökmekte. Kitlesel bir yok oluşun başlangıcındayız, sizinse tek konuştuğunuz şey para ve ekonomik büyümeye dair peri masalları. Ne hakla [bunu yapıyorsunuz]!”

Greta’nın dikkat çektiği küresel iklim krizi –hızlı kentleşme, endüstriyel tarım ve küresel tedarik zincirleri içerisinde dünyanın bir ucundan diğerine taşınan metalar için artan talep gibi faktörleri de hesaba kattığımızda– fosil yakıt yoğun, büyüme takıntılı bir ekonomik modelin de krizine işaret ediyor. Neoliberal küreselleşmenin...

Devamını görmek için bkz.

Mehmet Cevat Yıldırım, "Büyümek zorunda değiliz!", K24, 30 Temmuz 2020

2019 yılının Aralık ayı başlarında ajanslara beklenmedik bir ekonomi haberi düştü: İzlanda, Yeni Zelanda ve İskoçya ekonomik büyüme yerine insana öncelik veren mutluluk ekonomisine geçiyor, bilim insanları buna “planlı küçülme” adını veriyordu. Bu, diğer ülkeleri de katılmaya davet eden bir kulübün kurulduğunun ilanıydı. Yeni bir ekonomi tahayyülüne ihtiyaç duyulduğunun ifade edilmesi, ekonomik büyümenin artık tabu olmaktan çıkıp tartışma konusu haline getirilmesi ve hatta evrensel temel gelir gibi küçülme ekonomisiyle ilişkili sıra dışı konularda pilot uygulamalar yeni değildi. Yeni olan, bir (de değil üç) hükümetin ismini açıkça telaffuz edemese bile küçülmeyi ekonomi politikasının hedefi olarak belirlemesiydi. Ana akım iktisat yazınının olsa olsa kâbusunda görebileceği bir fikir olan küçülme, resmen devlet politikası haline gelmişti! Evet bu hedefi benimseyenler zaten küçük ekonomilerdi am...

Devamını görmek için bkz.

Metin Yetkin, "Kapitalizme ekolojik darbe: Küçülme", Gazete Duvar, 25 Haziran 2020

Kapitalizmin kökeni Wallerstein’a göre 16. yüzyıla kadar dayanır. Bu tarihten itibaren maden ile biriken kapital sayesinde endüstriyel tarım ürünleri ekilmiş ve küresel bir ticaret ağıyla pazara sürülmüştür. Kimilerine göre bu tarih farklılık gösterse de bilinen gerçek kapitalizmin hiç de yeni bir sistem olmadığı ve şekil değiştirerek varlığını sürdürdüğüdür. Adı ister neoliberalizm ister başka bir -izm olsun, kapitalizmin temelinde “büyüme” kavramı yatar. Tabii ki büyüme sürekli üretim ve sürekli tüketimle sağlanır ancak sınırlı sayıda doğal kaynağa sahip bir gezegende yaşamaktayız. Zirve petrol seviyesine ulaştık. Diğer doğal kaynaklar da hızla tükenmekte ve sürdürebilir enerji kaynakları gündeme geldi. “Özetle ekonomi sonlu bir gezegen sisteminin fiziksel bir alt-sistemidir; bu sebeple de sonsuz ekonomik büyüme imkânsızdır.” (s. 78) Öte yandan birçok uluslararası kuruluş ekoloj...

Devamını görmek için bkz.